Του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Τω αυτώ μηνί (Μαρτίω) ΙΗ΄, μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Κυρίλλου Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων.
Είσελθε κέρδος εκ ταλάντων προσφέρων,
Εις την χαράν Κύριλλε του σου Κυρίου.
Ογδοάτη δεκάτη θάνατος μέλας είλε Κύριλλον.
Ούτος ο εν Αγίοις Πατήρ ημών Κύριλλος, ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Κωνσταντίου υιού του Μεγάλου Κωνσταντίνου εν έτει τμ΄ [340]. Και επειδή ήτον υιός ευσεβών και ορθοδόξων γονέων, διά τούτο επαιδεύθη παρ’ αυτών και ανεθράφη με ευσεβή και ορθά δόγματα. Αφ’ ου δε ο τότε Ιεροσολύμων απήλθεν εις την άλλην ζωήν, ο μακάριος ούτος Κύριλλος ανέβη εις τον αρχιεπισκοπικόν θρόνον των Ιεροσολύμων. Όθεν υπερμάχει διά τα των Αποστόλων και των Πατέρων δόγματα. Τότε ήτον και ο Αρειανός Ακάκιος ο της εν Παλαιστίνη Καισαρείας έχων τον θρόνον. Ο οποίος αγκαλά και απεκηρύχθη και εκαθηρέθη από την εν Σαρδική γενομένην τοπικήν Σύνοδον, διατί δεν ήθελε να ομολογήση τον Υιόν ομοούσιον με τον Πατέρα, δεν έστερξεν όμως την συνοδικήν ταύτην καθαίρεσιν, αλλά τυραννικώς εκράτει τον θρόνον της Καισαρείας, με το να ήτον γνώριμος και φίλος του βασιλέως Κωνσταντίου, του φρονούντος από κουφότητα γνώμης τα του Αρείου. Όθεν αυτός λαβών εξουσίαν από τον βασιλέα, εκατέβασεν από τον θρόνον τον μακάριον τούτον Κύριλλον, και εξώρισεν αυτόν
από τα Ιεροσόλυμα.
Ο δε θεσπέσιος Κύριλλος πηγαίνωντας εις την Ταρσόν της Κιλικίας, συνανεστρέφετο με τον εκεί όντα θαυμαστόν Σιλβανόν. Επειδή δε εσυγκροτήθη Σύνοδος εις την Σελεύκειαν, και μέρος αυτής ήτον ο Άγιος ούτος Κύριλλος, διά τούτο ο ρηθείς κακόδοξος Ακάκιος, απεσκίρτησεν από την Σύνοδον, και επήγεν εις την Κωνσταντινούπολιν, όπου διαβάλλωντας τον θείον Κύριλλον, άναψε τον θυμόν του βασιλέως κατά του Αγίου, όθεν και εκαταδίκασεν αυτόν εις εξορίαν. Αφ’ ου δε απέθανεν ο Κωνστάντιος, έλαβε την βασιλείαν ο παραβάτης Ιουλιανός, εν έτει τξα΄ [361], ο οποίος θέλωντας να τραβίξη εις εύνοιαν και αγάπην τους Επισκόπους εκείνους, οπού είχεν εξορίση ο Κωνστάντιος, επρόσταξε να επαναγυρίσουν όλοι οι εξόριστοι εις τας επαρχίας των. Όθεν μαζί με τους άλλους, απέλαβε τον θρόνον των Ιεροσολύμων και ούτος ο Άγιος.
Καλώς λοιπόν και θεοφιλώς ποιμάνας το εμπιστευθέν αυτώ υπό του Χριστού ποίμνιον, και καταλιπών εις την Εκκλησίαν του Χριστού μνημόσυνον της αυτού σοφίας, τας φερομένας Κατηχήσεις του, ομού με άλλους λόγους, και ζήσας ολίγους χρόνους μετά τον επανερχομόν του, ανεπαύθη εν Κυρίω με τέλος μακάριον. Ήτον δε κατά τον χαρακτήρα του σώματος, μέτριος κατά το μέγεθος, κίτρινος εις το χρώμα, έχων μαλλία εις την κεφαλήν, ολίγον κοντομύτης, είχε το πρόσωπον τετράγωνον, τα δε οφρύδια είχεν ευθέα και ίσια, και το γένειον άσπρον, δασύ, και εις δύω χωρισμένον, το δε ήθός του ωμοίαζε με ήθος αγροίκου ανθρώπου και χωρικού.
*
(Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου” Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
***
Τη αυτή ημέρα, μνήμη και του Νέου Οσίου Πατρός ημών Νικολάου Βελιμίροβιτς, επισκόπου Αχρίδος.
Ο Όσιος Πατήρ ημών Νικόλαος Βελιμίροβιτσ κατέχει ξεχωριστή θέση μεταξύ των Σέρβων πνευματικών πατέρων. Απέκτησε αυτό το κύρος με τον ένθερμο ζήλο του, την αφωσίωσή του προς το Θεό, και με την αγάπη του προς τον σερβικό λαό. Ο Άγιος Νικόλαος (18811956) υπήρξε Επίσκοπος της Ορθοδόξου Σερβικής Εκκλησίας και θεολόγος με οικουμενικό κύρος και ακτινοβολία.
Γεννήθηκε στο μικρό χωριό Lelić της δυτικής Σερβίας στις 23 Δεκεμβρίου του 1880 (με το παλαιό ημερολόγιο, δηλ. Ιανουάριο του 1881 με το νέο), χωριό που βρίσκεται κοντά στη σερβική πόλη Valjevο, και από μικρός βρήκε στήριγμα στο Θεό, όπως το έκαναν και οι πρόγονοί του. Παρακολούθη¬σε το Ορθόδοξο Σεμινάριο του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι απ’ όπου και αποφοίτησε το 1902. Κατά το 28ο έτος της ηλικίας του αναγορεύθηκε διδάκτωρ Θεολογίας του Πανεπιστημίου της Βέρνης. Το 1909 αναγο¬ρεύθηκε διδάκτωρ Φιλοσοφίας του Πανεπι¬στημίου της Γενεύης και την ίδια χρονιά χει¬ροτονήθηκε μοναχός. Το 1919 εξελέγη επί¬σκοπος Ζίτσας και το 1920 μετετέθη στην επισκοπή της Αχρίδος, όπου διακόνησε μέχρι το 1934, οπότε και επέστρεψε στη Ζίτσα. Παρέμενε πάντα δίπλα στο σερβικό λαό, ακόμη και κατά τις πιο δύσκολες μέρες της φασιστικής κατοχής της χώρας. Έγραψε πολλά και άφησε πίσω του ακόμη περισσότερα γραπτά έργα, θεολογικά και λογοτεχνικά, γράφοντας πάντα για τον κόσμο και για τους ανθρώπους, υπό το πρίσμα της Ορθοδόξου παραδόσεως
και ζωής.
Το 1941 οι Γερμανοί εισέβαλαν στο μοναστήρι της Ζίτσα, όπου εγκαταβίωνε, συνέλαβαν τον Επίσκοπο Νικό¬λαο και τον περιόρισαν έγκλειστο στο μονα¬στήρι της Λιουμποστίνια. Αργότερα, τον μετέφεραν στο μοναστήρι Βοϊλόβιτσα, όπου κρατούνταν και ο Πατριάρχης Γαβριήλ Ντόζιτς, και στη συνέχεια τον έστειλαν μαζί με τον Πατριάρχη στο στρατόπεδο συγκεντρώσεως του Νταχάου, όπου υπέστη κακουχίες και βασανιστήρια.
Μετά την απελευθέρωση της τότε Γιουγκοσλαβίας, οι κομουνιστές δεν του επέτρεψαν να γυρίσει πίσω στην προσφιλή του πατρίδα, και για αυτό ο ίδιος εγκαταστάθηκε στην Αμερική, διακονώντας τους εκεί ευβρισκόμενους συμπατριότες του Σέρβους. Εκεί και τελείωσε την επίγεια ζωή του, ζώντας και εργαζόμενος εν οσιότητι και δικαιωσύνη. Πολλά χρόνια αργότερα, τα λείψανά του μεταφέρθηκαν πίσω στη Σερβία και τώρα αναπαύονται στο μοναστήρι του χωριού Lelić, όπου και γεννήθηκε ο ίδιος. Σ’αυτό το μοναστήρι έρχονται, καθημερινά, πολλοί άνθρωποι από τη χώρα και το εξωτερικό, για να προσκυνήσουν τα ιερά λείψανά του. Τα έργα του Οσίου Επισκόπου Νικολάου Βελιμίροβιτς είναι γνωστά στην Ρωσία, στην Ελλάδα και σε όλη γενικά την Ορθόδοξο Εκκλησία!
Η μνήμη του Οσίου νέου πατρός ημών Νικολάου Βελιμίροβιτς, επισκόπου Αχρίδος, τελείται την 18-η Μαρτίου, ενώ η εορτή της ανακομιδής των ιερών του λειψάνων στην Σερβία, εορτάζεται την 5η Μαϊου.
Παραθέτουμε εδώ, μερικά από τα πνευματικά μαργαριτάρια του Επισκόπου Νικολάου Βελιμίροβιτς:
«Όσο περισσότερο πλούτο έχετε, τόσο πιο στεναχωρημένοι θα είστε” όσο περισσότερες γνώσεις αποκτάτε, τόσο λιγότερη χαρά θα έχετε μέσα σας.
Όλες οι ιστορίες βρίσκονται στην επιφάνεια, ενώ η έννοιά τους βρίσκεται στο βάθος τους.
Ο πλούτος δεν είναι η ζωή, παρά μόνο το όργανο που υποστηρίζει την πρόσκαιρη, επίγεια ζωή μας.
Να ζήτε κάθε μέρα της ζωής σας σαν να αρχίζετε και σαν να τελειώνετε μια ολόκληρη ζωή. Να ζήτε μια μέρα σαν ένα σύνολο, και όχι σαν ένα μέρος. Ας είναι μια μέρα σου σαν ένας ολόκληρος άνθρωπος, με τον οποίο θα θελήσεις να συναντηθείς ξανά: ας είναι σαν κάποιον φίλο σου, τον οποίο θα δείξεις στο Σύμπαν, χωρίς ντροπή».
μη διστάζετε καθόλου να πείτε ωραία και ήρεμα λόγια, που δημιουργούν ειρήνη και αγαθή θέληση μεταξύ των ανθρώπων, ενώ τηρήστε επιφυλακτικότητα και εγκράτεια όταν πρέπει να πείτε κάποιον λόγο που δημιουργεί έριδα, μίσος, κακεντρέχεια και φιλονικεία»…
Από το βιβλίο του Οσίου Πατρός ημών Νικολάου Βελιμίροβιτσ: «Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται».
