ΕΥΛΟΓΑ ο αναγνώστης θα απορεί: Γιατί τόση εμμονή των αρχαιολόγων σε τάφους; Είναι απλό: ο αρχαίος πολιτισμός όλων των λαών, – πρωτίστως των Αιγυπτίων –, μας είναι γνωστός από τα ευρήματα σε τάφους. Δεν είναι τυχαίο που οι αρχαιολόγοι χαρακτηρίζονται «επιστήμονες τυμβωρύχοι» και η αρχαιολογία «επίσημη ιεροσυλία». Ωστόσο, χωρίς τα ευρήματα των τάφων ο αρχαίος κόσμος θα ήταν για μας εν πολλοίς terra incognita. Ένας αρχαίος τάφος – και μάλιστα ασύλητος – είναι στοιχείο ζωής για έναν αρχαιολόγο. Η εύρεση ενός τάφου μπορεί να έχει και μια ιδιάζουσα πολιτική σημασία. Γι΄αυτό οι Σκοπιανοί έχουν αναστατωθεί, όπως με πληροφορούν φίλοι μου γνώστες των εκεί πραγμάτων, με τις ανασκαφές που γίνονται στην Αμφίπολη. Απαιτούν να έχουν συμμετοχή και αυτοί στην ανασκαφή του τάφου του… βασιλιά τους! Μπορεί αυτό να φαίνεται κωμικό, αλλά .με πολλά κωμικά κερδίζονται οι μάχες της διπλωματίας. Οι Σκοπιανοί δεν κάνουν εξωτερική πολιτιστική πολιτική. Ξέρουν να κάνουν πολιτιστική προπαγάνδα. Και κερδίζουν. Ας μας ανεχθεί ο αναγνώστης να μνημονεύσουμε κάποια περιστατικά που συνδέονται με την Αμφίπολη.
Στην πόλη αυτή κατέφυγε ο τελευταίος βασιλιάς της Μακεδονίας Περσέας (Περσεύς), μετά την ήττα του στην Πύδνα το 168 π.Χ. από το Ρωμαίο στρατηγό Αιμίλιο Παύλο. Θέλησε στην πόλη αυτή να προτάξει την έσχατη άμυνα. Προδόθηκε όμως στις προσδοκίες του από το διοικητή της φρουράς, τον Διόδωρο. Που με κάποια πονηριά απομάκρυνε τη θρακική φρουρά. Οι Αμφιπολίτες δεν έδειχναν διάθεση για αντίσταση. Έτσι ο Περσέας προσπάθησε να διαφύγει με ένα πλοίο αλλά πιάστηκε στη Σαμοθράκη. Μεταφέρθηκε στη Ρώμη για να κοσμήσει αλυσόδετος το θρίαμβο του Αιμιλίου Παύλου και στραγγαλίστηκε – όπως ήταν η παράδοση – στα υπόγεια του Καπιτωλίου.
Ασφαλώς κάπου θάφτηκε. Από φίλο παλαίμαχο της αρχαιολογίας πληροφορήθηκα προ 6ετίας ότι Βέλγοι (;) αρχαιολόγοι από παλιά έψαχναν να βρουν τον τάφο του εν λόγω βασιλιά. Εις μάτην! Παραιτήθηκαν και τα δικαιώματα για τη συνέχιση της ανασκαφής ανέλαβαν οι Σκοπιανοί. Μου ζήτησε τότε να αποταθώ στο υπουργείο πολιτισμού – αν γνωρίζω κάποιο πρόσωπο ισχυρό – , για να του επισημάνω το ενδεχόμενο πολιτικών σίγουρος ότι οι Σκοπιανοί θα έβρισκαν ότι δεν βρήκαν οι Βέλγοι, αν περί αυτών επρόκειτο. Και αυτό που ήθελαν να βρουν – και που ασφαλώς θα έβρισκαν – θα το έκαναν παγκόσμιο προσκύνημα των απανταχού της γης «Μακεδόνων», κατά τη δική τους εκδοχή. Πληροφορήθηκα ότι όντως βρήκαν κάποιον τάφο στην πόλη Ακουΐλα, την πόλη που λίγο μετά κατέρρευσε από το σεισμό. Φαίνεται, όμως, ότι οι ιταλικές αρχαιολογικές υπηρεσίες δεν τους άφησαν να κάνουν το «παιχνίδι» τους. Ίσως τους αφήσουμε εμείς…
Αλέξανδρος, Αμφίπολη και… μικροψυχία!
ΓΝΩΡΙΖΩ ΚΑΛΑ ότι με τα όσα έχω γράψει και διδάξει επι 50 και πλέον χρόνια, έχω ενοχλήσει πολύ και πολλούς. Το έχω πληρώσει και το πληρώνω. Αλλά δεν φανταζόμουν ποτέ ότι στην περίπτωση της Αμφίπολης θα υπήρχε τόση μικρότητα. Αν θέλουμε να κάνουμε προκοπή στον τόπο αυτό, πρέπει να υπάρξει ένας στοιχειώδης αλληλοσεβασμός. Θαρρώ – με την ευκαιρία των ανασκαφών της Αμφίπολης – πως είναι καιρός να μιλάμε με τρόπο που να μας υψώνει και όχι με τρόπο που να μας χαμηλώνει. Από την αρχή διατύπωσα την ευχή οι διαφορετικές απόψεις – που είναι φυσικό και ωφέλιμο να υπάρχουν – να διατυπώνονται κόσμια. Δεν χρειάζονται ira et studia.
Σε μία εκπομπή στις πρώτες ημέρες των ανασκαφών δήλωσα τα εξής: Είμαι ευτυχής που ομιλώ για τις ανασκαφές της Αμφίπολης, ένα χώρο για τον οποίο μιλώ και γράφω επί μία 20ετία και όχι για τα ευτελή σημεία των καιρών. Ήξερα – και τώρα το ξέρω πιο καλά – ότι κάποιοι διανοούμενοι – δονούμενοι από ένα ανθελληνικό πάθος που καλλιεργείται έντονα εσχάτως – ευχόνταν και εύχονται να μη έχει βρεθεί εκεί στο χώρο της ανασκαφής ο τάφος του Αλεξάνδρου για να μη δικαιωθεί η δική μου διαίσθηση. Ή, όπως είπε κάποιος κομψά, για να μην εξαφθεί το εθνικιστικό μας αίσθημα! Το είπα συχνά, όταν μου ζητήθηκε η άποψή μου από διάφορα κανάλια – και το γράφω κι εδώ: Αν δούμε σημειολογικά το θέμα των ανασκαφών, μπορούμε να το θεωρήσουμε σαν το σημαντικώτερο πολιτικό γεγονός της χρονιάς. Μας έβγαλε από το τέλμα της πολιτικής κακομοιριάς. Αν το αξιοποιήσουμε ευστόχως οικονομικά, μπορούμε να μετατρέψουμε το χώρο της Αμφίπολης στη μεγαλύτερη χρηματιστηριακή αξία της Ελλάδος. Χρειάζεται όμως τουρισμός περιωπής και όχι τουρισμός ντροπής.
Από το βιβλίο «Η περιπέτεια της Αμφίπολης», του Σαράντου Ι. Καργάκου, το οποίο κυκλοφορήθηκε την Κυριακή 7 Δεκεμβρίου του 2014, από την εφημερίδα, Realnews.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
Η προσωπική εμπλοκή μου στην περιπέτεια της Αμφίπολης – Σαράντου Ι. Καργάκου.
Η περίπτωση της Ολυμπιάδος – Σαράντου Ι. Καργάκου.
Η παρουσία του Ερμή – Σαράντου Ι. Καργάκου.
Ο Βρασίδας και η Αμφίπολη – Σαράντου Ι. Καργάκου.
