Πεπλήρωται ημίν λοιπόν ο της νηστείας αγών, έληξεν δε εις σταυρόν. Πού γαρ εχρήν της νίκης το τέλος, ή επί το του Χριστού τρόπαιον λήγειν; Τρόπαιον γαρ Χριστού ο σταυρός: άπαξ μεν παγείς, αεί δε δαίμονας τρεπόμενος. Πού γαρ είδωλα και ζώων ματαίων οι φόνοι; Πού δε ναοί και της δυσσεβείας πυρ; Εσβέσθη πάντα δι’ έν άγιον αίμα και πέπτωκεν. Και έστι σταυρός πολυδύναμος δύναμις, βέλος αόρατον, φάρμακον άυλον, πληγή λυσίπονος, επονείδιστος δόξα: ώστε καν μυρία έτερα λέγω περί Χριστού, καν μυρία θαύματα διηγούμενος καταπλήττω τον ακροατήν, ουχ ούτως επ’ εκείνοις, ως επί σταυρού σεμνύνομαι. Οίον τι λέγω˙ Εκ Παρθένου προήλθεν Ιησούς˙ μέγα το θαύμα γάμον υπερβήναι και φύσιν καινοτομήσαι˙ άλλ’ ει μη σταυρός ην, ουκ αν εσώθη τοις έργοις ή πρώτη του παραδείσου παρθένος. Νυνί δε εν τω του σταυρού καιρώ πρώτη σώζεται γυνή, το παλαιόν κακόν νέοις χαρίσματι θεραπεύουσα. Ανέστη νεκρός εν τη Γαλιλαία, αλλά πάλιν απέθανεν: εγώ δε δια σταυρού αναστάς, ουκέτι δύναμαι προς θάνατον πεσείν. Έπλευσεν Ιησούς την θάλασσαν, Θεός εν σκάφει˙ το ξύλον εφήμερον δέδωκε την ωφέλειαν, εγώ δε έλαβον ξύλον αιώνιον, αγαθόν, ώ κεχρημένος αντί πηδαλίου, τα πνευματικά της πονηρίας αποθούμαι κύματα….
Ολοκληρώθηκε λοιπόν ο αγώνας μας της νηστείας και τέλειωσε στο Σταυρό. Και που έπρεπε να καταλήξει το τέλος της νίκης, αν όχι στο τρόπαιο του Χριστού; Γιατί ο σταυρός είναι το τρόπαιο του Χριστού, που έγινε βέβαια μια φορά, αλλά τρέπει πάντοτε σε φυγή τους δαίμονες. Πράγματι, πού είναι τα είδωλα και οι μάταιοι φόνοι των ζώων; Πού είναι οι ναοί και η φωτιά της δυσσέβειας; Σβήστηκαν όλα από ένα άγιο αίμα και γκρεμίστηκαν, και μένει ο σταυρός πολυδύναμη δύναμη, αόρατο βέλος, άυλο φάρμακο, παυσίπονο πλήγμα, δόξα γεμάτη όνειδος˙ ώστε, κι αν μύρια άλλα διηγηθώ για το Χριστό, κι αν καταπλήξω τον ακροατή μου διηγούμενος μύρια θαύματα, δεν καυχιέμαι τόσο για εκείνα, όσο για το σταυρό. Εννοώ το εξής μ’ αυτό που λέω. Ο Ιησούς προήλθε από Παρθένο˙ είναι μεγάλο θαύμα να παρακαμφθεί ο γάμος και η φύση να καινοτομήσει˙ αλλά, αν δεν υπήρχε ο σταυρός, δε θα σωζόταν με τα έργα της η πρώτη παρθένος του παραδείσου. Τώρα όμως με το γεγονός της σταύρωσης, η γυναίκα σώζεται πρώτη, θεραπεύοντας το παλαιό κακό με νέα χαρίσματα. Αναστήθηκε ο νεκρός στη Γαλιλαία, αλλά πέθανε πάλι˙ εγώ όμως, που αναστήθηκα μέσω του σταυρού, δεν είναι δυνατό πια να πέσω σε θάνατο. Διέπλευσε ο Ιησούς τη θάλασσα, ο Θεός μέσα σε πλοίο και το ξύλο πρόσφερε μια εφήμερη ωφέλεια˙ εγώ όμως απόχτησα ξύλο αιώνιο, ευεργετικό, που, χρησιμοποιώντας το αντί πηδάλιο, αντιμετωπίζω τα πνευματικά κύματα της πονηρίας…
Παράβαλε και:
Του Οσίου Πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου, ερμηνεία εις τον τριώδιον κανόνα της Αγίας και μεγάλης Παρασκευής.
Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του μεγάλου – ομιλία λεχθείσα τη Αγία Παρασκευή, εν τω άμβωνι της Αγίας Ειρήνης, μετά την συμπλήρωσιν των κατηχήσεων.
Η Αγία Και Μεγάλη Εβδομάς. Μεγάλη Παρασκευή, Μεγάλο Σάββατο – εσπερινός αποκαθηλώσεως – Νεοελληνική απόδοση, Αρχιμ. Κυριακού Εμμ. Τσολάκη.
Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς. Μεγάλη Παρασκευή εσπέρα, Μεγάλου Σαββάτου όρθρος – Νεοελληνική απόδοση, Αρχιμ. Κυριακού Εμμ. Τσολάκη.
Ο Χριστός ξανασταυρώνεται – του αειμνήστου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Χριστοδούλου.
Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή: πατρ. Χρήστου Παπαχρήστου «Τα Πάθη τα σεπτά», Υμνολογική εκλογή.
Εικαστικές εκφράσεις των Παθών και της Αναστάσεως του Χριστού – Μυρτάλη Αχειμάστου-Ποταμιάνου.
Ο σταυρωθείς και Αναστάς Κύριος η μόνη αλήθεια – Αρχιμ. Γεωργίου Καψάνη.
Αγίου Λουκά Αρχιεπ. Συμφερουπόλεως της Κριμαίας – λόγος εις την Μεγάλην Παρασκευήν.
Τα Πάθη του Χριστού στη λαϊκή ποίηση.
Η Αισθητική Βάση της Υμνογραφίας των Παθών – Βασιλείου Μουστάκη.
Μεγάλη εβδομάς. Μεγάλη Πέμπτη και Μεγάλη Παρασκευή εσπέρας, Μεγάλη παρασκευή πρωί – Νεοελληνική απόδοση, Αρχιμ. Κυριακού Εμμ. Τσολάκη.
«Ιδε ο άνθρωπος» – Αειμνήστου Αρχιεπισκ. Αθηνών και πάσης Ελλάδος, Χριστοδούλου.
Τη Αγία και Μεγάλη Παρασκευή – Υμνολογικόν-Πατερικόν απάνθησμα.
Ιστορία ακριβής περί των κατά την Σταύρωσιν και Ανάστασιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού τελεσθέντων.
Χριστός, ο Αιώνιος Βασιλεύς των καρδιών – Μακαριστού Χριστοδούλου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος.
Το Μυστήριο του Σταυρού.
Η σταύρωση της Μάνας – π. Δημητρίου Μπόκου.
Το -Τελευταίο- Θαύμα στο Γολγοθά!.
Του Οσίου Πατρός ημών Αθανασίου του Μεγάλου – λόγος εις το Πάθος του Κυρίου και εις τον Σταυρόν.
