20 Οκτωβρίου, μνήμη του Μεγαλομ. Αρτεμίου, ανακομιδή Ιερών λειψάνων Οσίου Γερασίμου του εν Κεφαλληνία (Ακολουθία, Παρακλητικός Κανών): Συναξάριον, Υμνολογική εκλογή.

Συναξάριον της ημέρας.
Ο Άγιος Αρτέμιος ο Μεγαλομάρτυς.

Πολλές και σοφές άγιες μορφές παρελαύνουν από τις σελίδες της ιστορίας της μεγάλης μας Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Μια τέτοια μορφή και εξαιρετική προσωπικότητα, είναι κι ο Άγιος Μεγαλομάρτυς Αρτέμιος, που έζησε και μαρτύρησε περί τα μέσα του τετάρτου αιώνος μ.Χ. (361-363). Για τον Μεγαλομάρτυρα τούτον Άγιον αξίζει να μιλήσουμε κάπως εκτενέστερα. Γι’ αυτόν λοιπόν κι οι γραμμές που ακολουθούν.

Νέος, νεότατος ο Άγιος, χάρη στην χριστιανική μόρφωση που πήρε από τους πιστούς γονείς του, άρχισε να ξεχωρίζει μεταξύ των συνομηλίκων της πόλεως του, με τα χαρίσματα και τα προσόντα του. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, από την πρώτη στιγμή που γνώρισε τον ευσεβή και σοφό τούτο νέο, τον εξετίμησε ιδιαίτερα, κι έσπευσε
να τον αναδείξει δούκα και αυγουστάλιον της μεγάλης πόλεως της Αλεξανδρείας. Δηλαδή τον διόρισε ανώτερο διοικητή όλης της Αιγύπτου. Στην επίσημη αυτή και τιμητική θέση ο Αρτέμιος, ως πιστός χριστιανός, ασκούσε τα καθήκοντα του με πολλή προσοχή και σύνεση, ώστε όλοι να θαυμάζουν τα υπέροχα πολιτιστικά και
ηθικά του χαρίσματα.

Οι ευτυχισμένες κι ευλογημένες εκείνες μέρες δεν κράτησαν δυστυχώς για πολύ. Ο γιος και διάδοχος του Μεγάλου Κωνσταντίνου Κωνστάντιος, πού μετά τον θάνατο
του πατέρα του ανέλαβε τη διοίκηση της Ανατολής, από το Ιλλυρικόν πέλαγος μέχρι την Προποντίδα, την Ασία, Συρία, Παλαιστίνη, Μεσοποταμία, Αίγυπτο και όλες τις νήσους, κατά την επίσκεψή του στην Αντιόχεια, αρρώστησε βαριά και πέθανε. Τότε την εξουσία της μεγάλης αυτής αυτοκρατορίας ανέλαβε ο Ιουλιανός, που είναι γνωστός στην ιστορία ως παραβάτης και αποστάτης.

Ο νέος αυτός βασιλιάς, σε κάποιο ταξίδι του στην Αίγυπτο, είχε συναντήσει και γνωρίσει τον άρχοντα Αρτέμιο, για τον οποίον είχε ακούσει και πολλά καλά λόγια για τις ικανότητες του, όπως και για τη χριστιανική του ιδιότητα. Το χάρισμα όμως τούτο της εκλεκτής αυτής προσωπικότητος, όχι μόνο δεν εξετιμήθηκε από τον αποστάτη βασιλιά, που είχε ήδη κινήσει και τον διωγμό εναντίον των χριστιανών, αλλά και θεωρήθηκε μεγάλο μειονέκτημα και αμάρτημα. Με πάθος μάλιστα κάθε φορά προσπαθούσε να κατακρίνει και να δείχνει γι’ αυτό την περιφρόνηση του. Τούτο έκαμε και σε μια επίσκεψη του άρχοντα Αρτεμίου σ’ αυτόν, όταν βρισκόταν στην Αντιόχεια. Ο αποστάτης βασιλιάς, σαν είδε τον άρχοντα της Αιγύπτου Αρτέμιο, τρελλός από θυμό, τον κάλεσε κοντά του κι άρχισε με περιφρόνηση να του ομιλεί και να τον υβρίζει. Όσην ώρα ο υβριστής απευθυνόταν στον Άγιο, τον κατηγορούσε και τον ύβριζε, ο ενάρετος Αρτέμιος σιωπούσε κι είχε σκυφτό το κεφάλι. Μπροστά στα μάτια του είχε τα λόγια του Κυρίου: «Μακάριοι έστε όταν ονειδίσωσιν υμάς και διώξωσι, και είπωσι παν πονηρόν ρήμα καθ’ υμών, ψευδόμενοι ένεκεν εμού. Χαίρετε και αγαλλιάσθε, ότι ο μισθός υμών πολύς εν τοις ουρανοίς» (Ματθ. ε’, 11-12). Μακάριοι θα είσθε σεις οι μαθητές μου, όταν σας χλευάσουν και σας καταδιώξουν και σας κακολογήσουν με κάθε ψεύτικη κατηγορία εξ αιτίας μου. Χαίρετε και ζωηρά εκδηλώστε τη χαρά σας, γιατί η ανταμοιβή σας στους ουρανούς, θα είναι με το παραπάνω.

Όταν όμως ο εγωιστής και ασεβής βασιλιάς άρχισε να επεκτείνει τις ύβρεις του στα ιερά και όσια της αμώμητης χριστιανικής μας πίστεως, τότε ο Άγιος με θάρρος
σήκωσε το κεφάλι, ύψωσε τη φωνή του και με παρρησία είπε στον παραβάτη άρχοντα.

– Βασιλιά μου, επιδείξατε, σας παρακαλώ ολίγο σεβασμό προς το πρόσωπο του Κυρίου. Αυτός είναι ο αληθινός θεός. Τούτο μαρτυρούν περίτρανα τα λόγια του και
τα έργα του. Όσο για τις ύβρεις σας εναντίων των χριστιανών, που αποτελούν την ευγενέστερη και πιο άξια μερίδα των υπηκόων σας, δεν είναι καθόλου φρόνιμο
και συνετό ούτε και δίκαιο από μέρους σας, να τους υβρίζετε και να τους διώκετε. Εντροπή σας! Η συμπεριφορά σας αυτή σας αδικεί και σας εξευτελίζει.

Τις τελευταίες λέξεις του Αγίου διέκοψαν οι γεμάτες μίσος και ειδωλολατρικό φανατισμό φωνές του μαινόμενου κυριολεκτικά βασιλιά Ιουλιανού.
– Πάψε, ανόητε, του φώναξε. Κι αφού τον ύβρισε ξανά και ξανά, διέταξε να του αφαιρέσουν τη ζώνη του αξιώματος του και να τον ρίξουν στη φυλακή, για να συνέλθει.

Με την ψυχή γαληνεμένη ο πιστός κι άτρομος χριστιανός, χωρίς ψωμί και νερό για μέρες, περνά τις ώρες του γονατιστός, ευχαριστώντας τον Κύριο για το χάρισμα
που του δόθηκε. «Ημίν εχαρίσθη το υπέρ Χριστού ου μόνον το εις αυτόν πιστεύειν, αλλά και το υπέρ αυτού πάσχειν» (Φιλιπ. α’ 29), έλεγε και επαναλάμβανε με
ανείπωτη χαρά. Δηλαδή σε μας δόθηκε σαν χάρισμα όχι μόνο να πιστεύουμε στον Χριστό, αλλά και να πάσχουμε για το όνομά του.
Τα επακόλουθα της ομολογίας του είναι τρομερά. Αδούλωτος κι ελεύθερος ο Άγιος, τα αντιμετωπίζει όλα με ζηλευτή ψυχραιμία, υπομονή και καρτερία.

Όταν ύστερα από λίγες μέρες, κατά διαταγή του Βασιλιά, βγήκε από τη φυλακή και παρουσιάστηκε μπροστά του, ο Ιουλιανός του ζήτησε να προσφέρει θυσία στους
μεγάλους Θεούς, αν ήθελε να του χαρισθεί η ζωή κι η ελευθερία. Στην πρόταση αυτή του άρχοντα, ο σταθερός στις αρχές και το φρόνημα του Άγιος αλλά και ατρόμητος
στις πεποιθήσεις του, απολογήθηκε με πολλή δύναμη και παρρησία, κι απέδειξε ψευδή κι ανόητα όσα ειπώθηκαν κατά του Χριστού. Στο τέλος πρόσθεσε: Αυτό που
μου ζητάτε, άρχοντα μου, ν’ αρνηθώ τον Χριστό και να προσφέρω θυσία στα ξύλα και τις πέτρες της πεθαμένης πια ειδωλολατρίας, μου είναι αδύνατον όχι να το
κάμω, αλλά ακόμη και να το σκεφθώ. Ο Χριστός είναι ο αληθινός Θεός, και δημιουργός που έγινε άνθρωπος, κι απέθανε
για τη σωτηρία μας. Πως ημπορώ εγώ να τον αρνηθώ;

Η τολμηρή αυτή και με τόση παρρησία ειπωθείσα ομολογία του Μάρτυρος, προκάλεσε το μίσος και τη μανία του αποστάτη βασιλιά, που σαν τρελός φώναξε:
– Να αρχίσουν τα βασανιστήρια. Τα πιο σκληρά βασανιστήρια. Στη διαταγή του βασιλιά οι δήμιοι που στεκόντουσαν δίπλα όρμισαν, άρπαξαν τον Μάρτυρα, τον γύμνωσαν, κι αφού τον ξάπλωσαν στη γη άρχισαν να τον κτυπούν με βούνευρα μέχρις αίματος. Το δέρμα ξεσχίσθηκε, μα οι δήμιοι όχι μόνο δεν σταματούν αλλά και συνεχίζουν λες μεθυσμένοι με το άνομο έργο τους. Στη συνέχεια καταξεσχίζουν τις σάρκες του με μαχαίρια, κι ύστερα με λαμπάδες καίνε τις πληγές. Το σώμα του Μάρτυρος έγινε μια άμορφη μάζα από κρέατα και κόκαλα σπασμένα. Σ’ αυτή την κατάσταση τον πήραν και τον πέταξαν στη φυλακή. Σκέφθηκαν να τον αφήσουν εκεί να πεθάνει μόνος του, χωρίς καμιά βοήθεια.

Αυτά οι άνθρωποι. Μα εκείνος που υποσχέθηκε κι είπε στον κάθε πιστό ακόλουθο του, «ου μη σε ανώ, ου δ’ ου μη σε εγκαταλείπω», δηλαδή δεν θα σε αφήσω, παιδί
μου, αβοήθητο» ποτέ δεν θα σε εγκαταλείψω. Κατά τα
μεσάνυχτα έρχεται στο μισοπεθαμένο κορμί, το αγγίζει, το παρηγορεί, και το θαύμα γίνεται. Η μάζα των ξεσχισμένων κρεάτων και των σπασμένων κοκάλων ξαναβρίσκει την πρότερη κατάσταση. Θεραπεύεται. Και ο Μάρτυρας με βαθιά συγκίνηση γονατίζει, ευχαριστεί και δοξολογεί τον Θεό …

Όρθιον, να βαδίζει επάνω-κάτω και να ψάλλει τα λόγια του Αγίου Ιακώβου, του Αδελφοθέου «μακάριος ανήρ ος υπομένει πειρασμόν» (Ιάκ. α’, 12), δηλαδή Μακάριος ο άνθρωπος που δέχεται με υπομονή τις δοκιμασίες, τον βρίσκει ο δεσμοφύλακας που πήγε το πρωί να ιδεί αν είναι ζωντανός. Χωρίς να χάσει καιρό, τον παίρνει από το χέρι και τον οδηγεί μπροστά στον άρχοντα. Ο αποστάτης, όταν τον είδε, τα έχασε. Δεν πίστευε στα μάτια του. Κάποια στιγμή συνήλθε κι είπε, για να διασκεδάσει τη σιωπή και τα επιφωνήματα του θαυμασμού του πλήθους.

– Μεγάλοι οι Θεοί μας, Αρτέμιε. Αυτοί σε έκαμαν καλά. Σπεύσε να προσφέρεις θυσία σ’ αυτούς και να τους δοξάσεις. Μην φανείς αχάριστος.
– Την υγεία μου, βασιλιά μου, την χάρισε ο Ιησούς Χριστός. Αυτός είναι ο αληθινός Θεός και Σωτήρας όλων των ανθρώπων. Τα είδωλά σας ούτε αισθάνονται, ούτε
μιλούν.

– Πάψε, αλιτήριε. Την αχαριστία ακολουθεί πάντα η αδιαντροπιά. «Τη αχαριστία έπεται η αναισχυντία». Να συνεχισθούν τα βασανιστήρια.

Την ίδια στιγμή μερικά δυνατά χέρια άρπαξαν τον Μάρτυρα και τον έριξαν κάτω. Ύστερα μερικοί άλλοι αφού έσπασαν μια πελώρια μυλόπετρα, πήραν τη μισή κι αφού άπλωσαν επάνω τον Άγιο, άλλη ομάδα δυνατών κατά διαταγή του Ιουλιανού, σήκωσαν την άλλη μισή και την έριξαν επάνω στον Μάρτυρα. Σκοπός ένας. Να του
συντριβούν όλα τα κόκαλα. Αφόρητοι οι πόνοι. Ο Αρτέμιος όμως, με την χάρη του Θεού, διατηρεί όλη την καρτεροψυχία του. Υπομένει γιατί γνωρίζει τι το Πνεύμα
του Θεού λέγει στην περίπτωση αυτή. «Εν όψει ανθρώπων εάν κολασθώσιν, η ελπίς αυτών αθανασίας πλήρης. και ολίγα παιδευθέντες, μεγάλα ευεργετηθήσονται».
(Σοφ. Σολομ. γ’, 4-5). Δηλαδή οι δίκαιοι, κι αν ακόμη στα μάτια των ανθρώπων και από μέρους των ανθρώπων πάσχουν και θλίβονται, αυτοί έχουν σταθερά και
ακλόνητη την πεποίθηση τους στην αθάνατη και μακαρία ζωή. Κι αν ταλαιπωρηθούν και βασανισθούν ολίγον στην παρούσα ζωή, θα λάβουν μεγάλες αμοιβές και βραβεία
στην αιωνιότητα. Για την αιωνιότητα προοριζόμαστε όλοι οι άνθρωποι. Την αιωνιότητα πρέπει να έχουμε πάντα στη σκέψη μας. Γι’ αυτήν πρέπει και να αγωνιζόμαστε. Την αιωνιότητα έχει στη σκέψη του κι ο Μεγαλομάρτυρας. Γι’ αυτήν αγωνίζεται τώρα, κι υποφέρει με καρτερία τα βασανιστήρια. Η γαλήνια ματιά του συγκλονίζει κυριολεκτικά τον αποστάτη, που μηχανεύεται κι άλλα σκληρότερα βασανιστήρια. Ένα τέτοιο ήταν κι η εντολή, με ένα ξίφος να βγάλουν τα μάτια του Μάρτυρος.
Η εντολή εκτελείται την ίδια στιγμή. Η γαλήνη όμως δεν ξανάρχεται στην καρδιά του Ιουλιανού. Ο Μάρτυρας δέχεται και τούτο το βασανιστήριο με ιώβειο καρτερία
και υπομονή.

Μπροστά στο αλγεινό θέαμα τρέμει ο αποστάτης. Για να απαλλαγεί από τις τύψεις, δίνει την τελευταία εντολή.
– Κόψτε το κεφάλι του.

Ο δήμιος, πιστό όργανο της εξουσίας, σήκωσε το σπαθί κι αποκεφάλισε τον Άγιο. Έτσι τελείωσε μια ζωή που σύνθημα της είχε του Αποστόλου τα λόγια:
«Τα άνω ζητείτε … τα άνω φρονείτε, μη τα επί της γης» (Κολ. γ’, 1-2). Να επιδιώκετε δηλαδή τα αγαθά που βρίσκονται στον ουρανό. Προς αυτά να είναι στραμμένες οι σκέψεις σας, και όχι προς τα γήινα πράγματα. Κάποια ευγενική ψυχή πήρε το λείψανο του Αγίου κι από την Αντιόχεια το μετέφερε στην καρδιά της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, την Κωνσταντινούπολη, κι εκεί το ενταφίασε σ’ ένα από τα νησιά των Πριγκιποννήσων, την Οξειά, στην εκεί εκκλησία του Προδρόμου.

Στη γη λοιπόν εναποτέθηκε ο Μάρτυρας. Η αγία ψυχή του όμως δεν έπαυσε να ενδιαφέρεται γι’ αυτούς που ζουν πάνω στη γη, και υποφέρουν σωματικά. Πολλά θαύματα έγιναν και γίνονται σε όσους με πίστη και ευλάβεια εκζητούν τη μεσιτεία του. Ο Μεγαλομάρτυρας Άγιος Αρτέμιος είναι για τους πιστούς χριστιανούς ο ιατρός
της κήλης.

Ένα από τις χιλιάδες των θαυμάτων είναι και τούτο που έγινε στο παιδί μιας αδελφής μας. Στο αγοράκι της χριστιανής αυτής παρουσιάστηκε
στην ηλικία των δεκαπέντε περίπου μηνών, υδροκήλη βαριάς μορφής. Το παιδί ήταν πολύ αδύνατο. Επέμβαση χειρουργική θεωρήθηκε πολύ επικίνδυνη να γίνει. Η
πιστή μητέρα είχε ακούσει για τα θαύματα που γινόντουσαν από τον Άγιο Αρτέμιο στην εκκλησία του, εκεί στην τουρκοκρατούμενη σήμερα Αφάνεια. Κατόπιν οδηγιών
του πνευματικού, έκαμε ένα τάμα και πήγε στη χάρη του. Ετοίμασε λειτουργία, εξομολογήθηκε, πήγε στην Εκκλησία του, μετέσχε με ευλάβεια στη θεία Λειτουργία, κοινώνησε των αχράντων μυστηρίων κι αυτή και το παιδί της, παρεκάλεσε τον ιερέα και της έκαμε παράκληση, και το απόγευμα επέστρεψε. Την επομένη το πρωί, το παιδί της ήταν τελείως καλά. Οι θεράποντες ιατροί βεβαίωσαν τη θεραπεία. Η υδροκήλη ουδέποτε παρουσιάσθηκε από τότε στον άρρωστο.

Μεγάλη η δύναμη της πίστεως, αδελφοί μου. Εμείς οι ορθόδοξοι χριστιανοί, έχουμε βοηθούς και προστάτες σε τούτο τον κόσμο τους φίλους του Χριστού και οικείους
του Θεού. Φτάνει με πίστη ζωντανή να
καταφεύγουμε στη χάρη τους, και να εκζητούμε τη βοήθεια και τις πρεσβείες τους. «Έκλεξαι αγίους υπερασπιστάς σου, και αφιερώσου εις αυτούς» μας συμβουλεύει
κι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης. Όταν οι χριστιανοί δοκιμαζόμαστε, ας καταφεύγουμε στη χάρη των αγίων της πίστεως μας, και στη χάρη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Αρτεμίου, και ας ζητούμε με πίστη τη θεραπεία του σώματος και της ψυχής μας. Κι εφ’ όσον η θεραπεία είναι για την ωφέλεια μας, θα μας την προσφέρει ο Κύριος με τη μεσιτεία του Αγίου μας. Εκεί που μιλούν τα γεγονότα, δεν υπάρχει λόγος να επιμένουμε. Ένα μόνο στην ανάγκη να λέμε: Άγιε του Θεού Αρτέμιε, πρέσβευε υπέρ ημών.
Αμήν.

Οι Άγιοι Εβόρης και Ενόης

Μαρτύρησαν δια λιθοβολισμού. (Ορισμένοι Συναξαριστές τους αναφέρουν σαν Αγίες Εβόρη και Ενόη. Αλλά μάλλον, πρόκειται περί των μαθητών του Αγίου Μίλου, Εβόρη και Σενοεί).

Η Οσία Ματρώνα η Χιοπολίτιδα, η θαυματουργή

Ονομαζόταν Μαρία και γεννήθηκε στο χωριό Βολισσός της Χίου από γονείς ευσεβείς και πλουσίους, τον Λέοντα και την Άννα. Έξι άλλες αδελφές της Μαρίας, μεγαλύτερες της, παντρεύτηκαν η μία μετά την άλλη, περιζήτητες νύφες για την ομορφιά, την ανατροφή και για την καλή προίκα τους. Η μικρότερη αφοσιώθηκε στη μελέτη των θείων, και ασχολείτο θερμά με φιλανθρωπικά καθήκοντα. Έτσι θέλησε να ακολουθήσει άλλο δρόμο. Η τακτική επαφή της με τις καλογριές των γυναικείων μοναστηριών του νησιού, έκανε τη Μαρία να ποθήσει την αγνή μοναχική ζωή. Αλλά η αγάπη προς τους γονείς της, τη συγκρατούσε στο πατρικό της σπίτι. Όταν όμως αυτοί έφυγαν από αυτόν εδώ τον κόσμο, η Μαρία δοκίμασε τη μοναχική ζωή κοντά σε μια ευσεβή χήρα, που ασκήτευε με τις δύο θυγατέρες της. Μετά απ’ αυτή τη μοναχική εμπειρία, αποφάσισε να προσχωρήσει στις μοναχικές τάξεις. Εκάρη λοιπόν μοναχή, και μετονομάσθηκε Ματρώνα. Η διαγωγή της μέσα στη μικρή αδελφότητα ήταν άριστη. Η διάθεση της πάντοτε αγαθή, φιλάδελφη, ταπεινή και εγκάρδια. Μάλιστα, από τα έσοδα της πώλησης της περιουσίας της, κτίστηκε στο μοναστήρι ωραιότατος ναός. Μετά από κάποιο χρόνο, κοιμήθηκε η γυναίκα που κοντά της η Ματρώνα γυμνάστηκε στη μοναχική ζωή. Τότε όλες οι μοναχές από κοινού, εξέλεξαν ηγουμένη -παρά τη θέληση της- τη Ματρώνα.

Υπό τις οδηγίες της η αδελφότητα ζούσε με πολλή εγκράτεια, υπακοή και ευσέβεια. Το 1462 η Ματρώνα πέθανε, αφού έζησε ζωή πραγματικά αγία. Άλλες πηγές υπολογίζουν τον χρόνο κοιμήσεως της Αγίας 100 περίπου χρόνια πριν το 1462, διότι η πρώτη βιογραφία της γράφτηκε από τον Μητροπολίτη Ρόδου Νείλο (1357).

Απολυτίκιο. Ήχος γ. Την ωραιότητα.

Χριστού τοις ίχνεσιν, ακολουθήσασα, κόσμου τερπνότητα, Οσία έλιπες, και εμιμήσω εν σαρκί, Αγγέλων την πολιτείαν’ όθεν ταις του Πνεύματος, δωρεαίς κατεφαίδρυνας,
την ενεγκαμένην σε, νήσον Χίον πανεύφημε» διό χαρμονικώς εκβοά σοι’ χαίροις Ματρώνα πανολβία.

Ο Όσιος Γεράσιμος ο νέος ασκητής, ο Πελοποννήσιος (Μνήμη ανακομιδής ιερών λειψάνων του)

Γεννήθηκε το 1509 στα Τρίκαλα της Κορινθίας. Καταγόταν από την επίσημη οικογένεια των Νοταράδων, και ήταν γιος του Δημητρίου και της Καλής. Από μικρός έλαβε χριστιανική και αρχοντική ανατροφή, και διακρινόταν στο σχολείο για την ευστροφία και την ευφυία του μυαλού του. Ευγενική ψυχή ο Γεράσιμος, συμπαθούσε τους φτωχούς συμμαθητές του και τους βοηθούσε με κάθε τρόπο. Όταν έφτασε σε ώριμη ηλικία, περιηγήθηκε διάφορα μέρη, όπως την Ζάκυνθο, την Κωνσταντινούπολη και τα γύρω απ’ αυτή, το Άγιον Όρος, διάφορες Μονές της Ανατολής, για να μείνει τελικά στην Ιερουσαλήμ. Εκεί υπηρέτησε σαν νεωκόρος για ένα χρόνο στον Ναό της Αναστάσεως, χειροτονήθηκε Διάκονος, και αργότερα Πρεσβύτερος, από τον Πατριάρχη Ιεροσολύμων Γερμανό. Κατόπιν έφυγε και από εκεί και κατέληξε στην τοποθεσία Ομαλά της Κεφαλονιάς, όπου έκτισε γυναικείο Μοναστήρι και το ονόμασε Νέα Ιερουσαλήμ. Στη Μονή αυτή λοιπόν, αφού έζησε ασκητικά και ανέπτυξε μεγάλες αρετές, βοηθώντας πνευματικά και υλικά τους κατοίκους της Κεφαλονιάς, κοιμήθηκε ειρηνικά στις 15 Αυγούστου του 1579, σε ηλικία περίπου 70 ετών.

(Κυρίως αυτή την ημέρα (20 Οκτωβρίου), εορτάζεται η μνήμη της ανακομιδής των Ιερών λειψάνων του 1580-81).

Πατήστε εδώ για να «κατεβάσετε» τον Παρακλητικό Κανόνα εις τον Άγιον Γεράσιμον, ποίημα Γερασίμου Μοναχού του Μικραγιαννανίτου.

Ασματική Ακολουθία εις ανάμνησιν της Ανακομειδής των Ιερών Λειψάνων του Οσίου Γερασίμου του εν Κεφαλληνία.rar

Οι Άγιοι Ζεβίνας, Γερμανός, Νικηφόρος και Αντώνιος (ή Αντωνίνος)

Οι Άγιοι αυτοί μαρτύρησαν επί Μαξιμιανού (286-305). Και ο μεν Αντωνίνος ήταν γέροντας, οι δε υπόλοιποι τρεις, νέοι. Συνελήφθησαν επειδή ήταν χριστιανοί,
από κάποιον Μάζο στην Καισάρεια, και αποκεφαλίστηκαν. (Η μνήμη τους επαναλαμβάνεται και την 12η Νοεμβρίου).

Η Αγία Μαναθώ η παρθένος

Μαρτύρησε και αυτή στα χρόνια του Μαξιμιανού (286-305). Συνελήφθη επειδή ήταν χριστιανή, στην Σκυθούπολη της Παλαιστίνης, και αφού την έσυραν γυμνή μέσα στην πόλη, τελικά την έκαψαν ζωντανή.

Ο Άγιος Βασίλειος επίσκοπος Τραπεζούντος

Άγνωστος στους Συναξαριστές, γνωστός όμως στην εκκλησία της Τραπεζούντος, στην οποία κάθε χρόνο αυτή τη μέρα γιόρταζαν τη μνήμη του με ασματική Ακολουθία, που βρήκε ο Κεραμεύς Παπαδόπουλος σε χειρόγραφο στην Τραπεζούντα, όπως γράφει στα Βυζαντινά Χρονικά Σ.12, 143. Ο Βασίλειος έζησε επί βασιλείας Λέοντος του Σοφού και Κωνσταντίνου Πορφυρογεννήτου. Για την αγιότητα της ζωής του, κατατάχθηκε στους Αγίους της εκκλησίας της Τραπεζούντος.

ΠΗΓΗ
http://athos.edo.gr

Υμνολογική εκλογή.

Ύμνοι εκ της ακολουθίας του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Αρτεμίου.

Απολυτίκιον Του Μάρτυρος, Ήχος πλ. α’. Τον συνάναρχον Λόγον. Γερασίμου.

Ευσεβείας τοις τρόποις καλλωπιζόμενος, αθλητικής αγλαίας ώφθης σοφέ κοινωνός, προς αγώνας ανδρικούς παραταξάμενος’ όθεν ως λύχνος φωταυγής, των θαυμάτων τας βολάς, εκλάμπεις τη οικουμένη, Αρτέμιε Αθλοφόρε, προς σωτηρίαν των ψυχών ημών.

Στολισμένος με τους τρόπους της ευσεβείας, φανερώθηκες, σοφέ, ως συμμέτοχος της λαμπρότητος και της γενναιότητος, αφού δεν δίστασες να παραταχθείς προς αγώνες που απαιτούσαν γενναιότητα και θάρρος. Και τώρα σαν λυχνάρι που σκορπάει το φως, ρίχνεις τις βολές των θαυμάτων σου και λάμπεις στην οικουμένη, Αρτέμιε θεοφόρε, για τη σωτηρία μας.

ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ

Κοντάκιον. Ήχος β’. Τους ασφαλείς.

Τον ευσεβή και στεφηφόρον Μάρτυρα, τον κατ’ εχθρών νίκης αράμενον τρόπαια, συνελθόντες επαξίως νυν, εν υμνωδίαις ευφημήσωμεν, Αρτέμιον τον μέγιστον εν Μάρτυσι, θαυμάτων τε δοτήρα πλουσιώτατον’ πρεσβεύει γαρ Κυρίω, υπέρ πάντων ημών.

Τον ευσεβή και στεφανωμένο μάρτυρα, που πήρε βραβεία νίκης για τους αγώνες του εναντίον των εχθρών, αφού συναχθούμε, ας τον τιμήσουμε με επάξιους ύμνους, τον Αρτέμιο τον μέγιστο μεταξύ των μαρτύρων, που δωρίζει πλούσια θαύματα, και πρεσβεύει ασταμάτητα στον Κύριο για μας.

Ο Οίκος

Τίς τους αγώνας εξαρκέσει εξειπείν Αθλοφόρε; ή τους πόνους τους σους, ους περ ανδρείως υπέμεινας δια της πίστεως του Κυρίου, και της χάριτος ης περ κατηξιώθης; ουκ εξαρκεί διηγήσασθαι στόμα ανθρώπινον’ σοφίαν γαρ ενδεδυμένος και ανδρείαν, τον πλούτον

εμίσησας και την αξίαν την πρόσκαιρον, στρατιώτης φανείς γνησιότατος. Και νυν πρεσβεύεις Κυρίω υπέρ πάντων ημών.

Ποιος θα μπορέσει να βρει αρκετή δύναμη, για να διηγηθεί τους αγώνες σου, αθλοφόρε, ή τους δικούς σου κόπους, τους οποίους ακριβώς εσύ υπέμεινες με την πίστη και τη χάρη που αξιώθηκες να λάβεις από τον Χριστό. Δεν είναι δυνατό να τα διηγηθεί αυτά στόμα ανθρώπου. Γιατί είχες ενδυθεί την σοφία και την ανδρεία, και μίσησες τον πλούτο και την πρόσκαιρη μα και προσωρινή αξία και δόξα, αναδεικνυόμενος γνησιότατος στρατιώτης. Και τώρα πρεσβεύεις στον Κύριο για όλους μας.

Συναξάριον

Τη Κ’ του αυτού μηνός (Οκτωβρίου), μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Αρτεμίου.
Στίχοι. ο πάντα λαμπρός Αρτέμιος εν βίω,
Τμηθείς απήλθεν εις υπέρτατον κλέος.
Εικάδι Αρτέμιος πυκινόφρων αυχένα τμήθη.
Ο Αρτέμιος, ο πάντα λαμπρός στη ζωή αυτή, αφού χτυπήθηκε με το ξίφος, ανέβηκε στην ανώτερη δόξα. Κατά την εικοστή του Οκτωβρίου ο Αρτέμιος ανεχώρησε από τη ζωή, αφού του χτύπησε τοναυχένα τοξίφος.

Οι άγιοι Μάρτυρες Εβόρης, Ενόης, Ζεβινάς, Γερμανός, Νικη¬φόρος, Αντωνίνος, και η αγία Μάρτυς Μαναθώ η παρθένος, ξίφει και πυρί τελειούνται.
Στίχοι. Λίθοις Εβόρην και σύναθλον Ενόην,
Λίθων λάτραι κτείνουσιν αθλητοκτόνοι.
Με τους λίθους οι λάτρες των λίθων σκότωσαν τους αθλητές του Χριστού.
Ξίφος Ζεβινάν, Γερμανόν, Νικηφόρον
συν Αντωνίνω δεικνύει νικηφόρους.
Το ξίφος όλους τους μάρτυρες αυτούς τους ανέδειξε νικηφόρους.
Τί και καθαρθής εις το πυρ βεβλημένη,
Αγνή Μαναθώ, πνεύμα σώμα παρθένε;
Αν και έρριξαν τη Μαναθώ στη φωτιά , το σώμα της έμεινε καθαρό και αγνό όπως και το πνεύμα της.

Μνήμη του οσίου και θεοφόρου Πατρός ημών Γερασίμου του νέου ασκητού, του εκ Τρικάλων της Πελοποννήσου, ου το σεπτόν και άγιον λείψανον σώζεται άφθορον εν Κεφαλληνία.
Στίχοι. Γεράσιμος κάλλιστον ήρατο στέφος,
Εκ της άνωθεν δεξιάς του Κυρίου.
Ο Γεράσιμος πήρε το καλύτερο στεφάνι από την δεξιά του Κυρίου στον ουρανό.

Μνήμη και της Οσίας Μητρός ημών Ματρώνης της Χιοπολίτιδος.
Στίχοι. Λιπούσα κόσμον έμπλεων ακοσμίας,
Νύμφη Ματρώνα νυν παρέστη Νυμφίώ.
Αφού εγκατέλειψε η Ματρώνα τον κόσμο που είναι γεμάτος με την ασχήμια, σαν νύμφη βρίσκεται κοντά στον Νυμφίο της.

Ταις αυτών Αγίαις πρεσβείαις, ο θεός, ελέησον ημάς.
Αμήν.

Εξαποστειλάριον Τοις Μαθηταίς συνέλθωμεν.

Παρεστηκώς Αρτέμιε, τη Αγία Τριάδι, και αστραπαίς λαμπόμενος, ταις εκείθεν πλουσίως, εξ ουρανού εποπτεύοις, τους τιμώντας σε πόθω, Μεγαλομάρτυς ένδοξε, συμμαχών θείοις όπλοις, ως του Χριστού, στρατιώτης άριστος αθλοφόρε, τω σταυροφόρω άνακτι, κατ’ εχθρών πολεμίων.

Τώρα που βρίσκεσαι πλάι στο θρόνο της Αγίας Τριάδος και λάμπεις με τις αστραπές, που πηγάζουν από εκεί, Αρτέμιε, εποπτεύεις από τον ουρανό όσους με πόθο σε τιμούν, και ως άριστος στρατιώτης με τα θεία σου όπλα, ένδοξε μεγαλομάρτυς, με τον βασιλιά, που σέβεται τη δύναμη του σταυρού, εναντίον των εχθρών που μας πολεμούν.

Ύμνοι εκ της ακολουθίας του Οσίου Γερασίμου του ασκητού.

ΤΗ Κ’ ΤΟΥ ΑΥΤΟΎ ΜΗΝΌΣ
Μνήμη του οσίου και θεοφόρου Πατρός ημών Γερασίμου του νέου Ασκητού, του θαυματουργού, του εν Κεφαλληνία ασκήσαντος.

Απολυτίκια. Ήχος α-

Των Ορθοδόξων προστάτην, και εν σώματι άγγελον, και θαυματουργόν θεοφόρον, νεοφανέντα ημίν, επαινέσωμεν πιστοί, θείον Γεράσιμον’ ότι αξίως παρά θεού απείληφεν, ιαμάτων την αέναον χά¬ριν’ ρώννυσι τους νοσούντας, δαιμονώντας ιάται’ διό και τοις τιμώσιν αυτόν, βρύει ιάματα.

Ελάτε οι πιστοί να επαινέσουμε τον θείο Γεράσιμο, που είναι ο προστάτης των ορθοδόξων και έζησε σαν άγγελος εδώ στη γη με το σώμα του, και θαυματουργεί φέροντας μέσα του τον Θεό, καθώς μάλιστα μας φανερώθηκε τώρα τα τελευταία χρονια, γιατί άξια από τον Θεό απολαμβάνει την χάρη των ιαμάτων, την αδιάκοπη και ασταμάτητη. Δυναμώνει τους ασθενείς, θεραπεύει τους δαιμονισμένους, και σε όσους τον τιμούν, σαν βρύση χαρίζει τις θεραπείες.

Έτερον. Ήχος ο αυτός. Της ερήμου πολίτης.

Των Τρικκάλων τον γόνον, Κεφαλλήνων το κλέισμα, Ομαλών Μονής τον προστάτην, σε ευφημούμεν Γεράσιμε’ εβίωσας γαρ εν τήδε τη ζωή, ως άγγελος ουράνιος θεού’ διό δόξης ηξιώθη, και αφθαρσίας σώμα σου το πάντιμον. Δόξα τω σε δοξάσαντι Χριστώ, δόξα τω σε αφθαρτήσαντι, δόξα τω δωρησαμένω σε πιστοίς, πρέσβυν ακοίμητον.

Δοξάζουμε με ύμνους, Γεράσιμε, εσένα που είσαι των Τρικάλων το γέννημα, των Κεφαλλήνων η δόξα, ο προστάτης της μονής των Ομαλών. Και αυτό γιατί έζησες σε αυτήν εδώ τη ζωή σαν άγγελος ουράνιος του Θεού. Γι’ αυτό αξιώθηκε να δοξασθεί το σώμα σου το πάντιμο, μένοντας άφθαρτο. Δόξα στο Θεό που σε εδόξασε, δόξα σε Αυτόν που σε διατήρησε άφθαρτον, δόξα σε Αυτόν που σε δώρισε σε μας ακοίμητον πρέσβη.

Άλλο, όμοιον.

Εκ νεότητος Πάτερ τω Χριστώ ηκολούθησας, και αγγελικώς εν τω κόσμω, διανύσας τον βίον σου, επλήσθης ουρανίων δωρεών, Γεράσιμε οσίων καλλονή» δια τούτο ιαμάτων τας δωρεάς, παρέχεις τοις βοώσί σοι’ Δόξα τω δεδωκότι σοι ισχύν, δόξα τω σε θαυμαστώσαντι, δόξα τω ενεργούντι δια σου, πάσιν ιάματα.

Από νέος ακολούθησες τον Χριστό, όσιε, και αγγελικά πέρασες τη ζωή σου στη γή. Έτσι, γέμισες με θείες και ουράνιες δωρεές, Γεράσιμε των οσίων καλλονή. Γι’ αυτό χαρίζεις δωρεές ιαμάτων, σε όσους σου ψάλλουν: Δόξα σε Αυτόν που σου έδωσε αυτή τη δύναμη, δόξα σε Αυτόν που σε έκαμε θαυμαστό, δόξα σε Αυτόν που ενεργεί με σένα ιάματα σε όλους.

ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ

Κοντάκιον. Ήχος γ η Παρθένος σήμερον.

Ευχαρίστοις άσμασι, των Κεφαλλήνων η νήσος, προσκαλείται σήμε¬ρον, των Ορθοδόξων τα πλήθη, μέγιστον, νεοφανέντα εγκωμιάσαι, καύχημα, ορθοδοξίας αναφανέντα, τον Γεράσιμον τον θείον, τον ρύστην ταύτης ομού και πρόμαχον.

Με ευχάριστα ψάλματα η νήσος των Κεφαλλήνων προσκαλεί σήμερα των ορθοδόξων τα πλήθη, για να εγκωμιάσουν τον μέγιστο και νεοφανέντα, το καύχημα των ορθοδόξων, τον Γεράσιμο τον θείο, τον υπερασπιστή και προστάτη της.

Έτερον. Ήχος δ’. Επεφάνης σήμερον.

Επεφάνης Όσιε τη Εκκλησία, ως φωστήρ πολύφωτος, ταις των θαυμάτων αστραπαίς, καταπυρσεύων τους ψάλλοντας» χαίροις οσίων το κλέος Γεράσιμε.

Φανερώθηκες στο στερέωμα της εκκλησίας, όσιε, σαν αστέρι πολύφωτο με τις αστραπές των θαυμάτων σου, καταφωτίζοντας όσους σου ψάλλουν: Χαίρεις Γεράσιμε, των οσίων η δόξα.

Ο Οίκος

Ωσπερ νεόφωτος αστήρ, Χριστού τη Εκκλησία, εξανατείλας μυστικώς, των αρετών μαρμαρυγαίς, και των θαυμάτων τω φωτί, Ορ¬θοδοξίας την λαμπρότητα, υπέρ ήλιον πάσι λάμπουσαν, έδειξας Όσιε’ συ γαρ δι’ ασκητικής πολιτείας, της σαρκός νεκρώσας το φρόνημα, και τοις πάλαι οσίοις, πόθω πολλώ αμιλληθείς, εθεώθης κατά μέθεξιν, και των θείων δωρεών τον πλούτον εκομίσω, θαυμά¬των δεξάμενος ενέργειαν, και πάντας παιδεύων, προς κτήσιν των κρειττόνων, τη των σών προτερημάτων λαμπρότητι. Όθεν Κεφαλλη¬νία η νήσος, αγιασθείσα ασκητικοίς σου αγώσιν, ως πλούτον θεοδώρητον, και ταμείον θείας χάριτος, το σον λείψανον θησαυρίζουσα, λυτρούται πάσης θλίψεως, απαύστως ανυμνούσα σε’ η δε του Χρι¬στού Εκκλησία Ορθοδόξος, καυχωμένη εν σοι, ακλινής και άσειστος διαμένει, και αιρετικών τας ερεσχελίας καταισχύνει, ευφροσύνως βοώσά σοι’ χαίροις οσίων το κλέος Γεράσιμε.

Αφού ανέτειλες μυστικά όπως ακριβώς ένα νεόφωτο αστέρι, στο στερέωμα της Εκκλησίας του Χριστού, με τις λάμψεις των αρετών σου και με το φως των θαυμάτων σου, δείχνοντας την λαμπρότητα της ορθοδοξίας φωτεινότερη κι από τον ήλιο, όσιε. Γιατί εσύ με την ασκητική σου ζωή νέκρωσες το φρόνημα το σαρκικό, και με πολύ πόθο συναγωνίσθηκες τους παλαιούς οσίους, πλησίασες τον Θεό όσο είναι δυνατό στους ανθρώπους, έλαβες τον πλούτο των θείων δωρεών και δέχθηκες την δύναμη να ενεργείς θαύματα. Έτσι, εκπαιδεύεις όλους να αποκτήσουν τα καλύτερα πνευματικά χαρίσματα, με την λαμπρότητα των προτερημάτων σου. Και τώρα η νήσος Κεφαλληνία αφού αγιάσθηκε με τους ασκητικούς σου αγώνες, θησαυρίζοντας το θείο σου λείψανο σαν πλούτο – δώρο του Θεού, και ταμείο της θείας Χάριτος, λυτρώνεται από κάθε θλίψη και σε ανυμνεί ακατάπαυστα. Και η εκκλησία του Χριστού σύμφωνα με την ορθόδοξη πίστη για σένα καυχάται, παραμένει ασάλευτη και αμετακίνητη, και καταντροπιάζει των αιρετικών τα κηρύγματα και σου ψάλλει: Χαίρεις το καύχημα των οσίων, Γεράσιμε.

Συναξάριον

Τη Κ’ του αυτού μηνός μνήμη του Οσίου και θεοφόρου Πατρός ημών Γερασίμου του νέου Ασκητού, του εν τη νήσω Κεφαλληνία εκλάμψαντος, εν ή μνείαν ποιούμεθα της ανακομιδής του χαριτοβρύτου αυτού λειψάνου.
Στίχοι. Γέρας ώφθης, Όσιε, τη Εκκλησία
Γέρας λαβών άφθαρτον εκ του Υψίστου.

Αναδείχθηκες τιμητικό δώρο για την Εκκλησία, όσιε, αφού έλαβες και εσύ δω΄ρο τιμητικό από τον Υψιστο την αφθαρσία.

Έτεροι στίχοι.

Γέρας θείον κέκτηται Κεφαλληνία,
Γεράσιμε Όσιε, σον θείον σκήνος.
Εικάδι Γερασίμοιο δέμας εκκεκόμισται γήθεν.
Εχει αποκτήσει η Κεφαλληνία τιμητικό δώρο το θείο σου σκήνωμα, Γεράσιμε όσιε. Κατά την εικοστή του Οκτωβρίου τοσώμα του Γερασίμου μεταφέρθηκε από τη γη εδώ.

Ταις αυτού πρεσβείαις, Χριστέ ο θεός, ελέησον και σώσον ημάς.
Αμήν.

Εξαποστειλάριον. Τοις Μαθηταίς συνέλθωμεν.
Ασκητικοίς παλαίσμασιν, επί γης διαπρέψας, και μοναστών υπόδει¬γμα, γενόμενος εν τω βίω, Γεράσιμε θεοφόρε, θαυμασίως εδοξάσθης, παρά θεού μακάριε, και το θείον σου σκήνος ώφθη ημίν, άφθαρτον ακέραιον χάριτι θεία, αναβλυστάνον πάντοτε, ιαμάτων τα ρείθρα.

Με ασκητικούς αγώνες αναδείχθηκες ξεχωριστός στη γη, και έγινες υπόδειγμα των μοναστών στη ζωή, Γεράσιμε θεοφόρε, δοξάσθηκες από τον Θεό με θαύματα μακάριε, και το θείο σου σκήνωμα φανερώθηκε άφθαρτο και ακέραιο με τη Χάρη του Θεού, και πηγάζει για όλους μας ποτάμια ιαμάτων.

Έτερον. Των Μαθητών ορώντων σε.

Των Κεφαλλήνων ώφθης θερμός προστάτης, Γεράσιμε θεόφρον και αντιλήπτωρ’ διό εκ πάσης ρϋσαι περιστάσεως, την νήσόν σου μακά¬ριε, την εορτάζουσαν πόθω, την φωτοφόρον σου μνήμην.

Αναδείχθηκες θερμός προστάτης και βοηθός των Κεφαλλήνων, Γεράσιμε που ό,τι θέλει ο Θεός έχεις στον νου σου. Γι’ αυτό απάλλαξε την νήσο σου από κάθε ανάγκη, διότι ολόψυχα οι κάτοικοί της εορτάζουν την μνήμη σου.

Μεγαλυνάρια

Της Πελοποννήσου θείος βλαστός, και Κεφαλληνίας ο ασύλητος θησαυρός, και πάσης Ελλάδος, το καύχημα το μέγα, Γεράσιμε θεόφρον, σκέπε τους δούλους σου.

Συ, θείε βλαστέ της Πελοποννήσου, αλλά και της Κεφαλληνίας ο θησαυρός, που κανείς δεν τον βεβήλωσε, και όλης της Ελλάδος το μεγάλο καύχημα, Γεράσιμε που η σκέψη σου βρίσκεται στο Θεό, σκέπασε από κάθε κίνδυνο τους δούλους σου.

Χαίροις των Τρικκάλων γόνος λαμπρός, χαίροις Κεφαλλήνων, απροσμάχητος βοηθός’ χαίροις ιερέων, το καύχημα και κλέος, Γε¬ράσιμε τρισμάκαρ, πιστών το καύχημα.

Χαίρεις το λαμπρό γέννημα των Τρικάλων, χαίρεις των Κεφαλλήνων ο ακατανίκητος βοηθός, χαίρεις των ιερέων το καύχημα και η δόξα, Γεράσιμε τρισμακάριστε αλλά και όλων των πιστών το καύχημα.

Δίστιχον
Γεράσιμε, δίδου τω σω συνωνύμω Χάριν θείαν,
μέλψαντι Τας Αρετάς σου.

Αγιε Γεράσιμε, δώριζε θεία χάρη στον συνονόματό σου, που έψαλε τις αρετές σου.

Απόδοση, Μοναχής Θεοδοσίας.

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Ιερές Ακολουθίες, Ιστορικά, Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.