Κυριακή της Σαμαρείτιδος – το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θ. Λ., «το Τιμημένο Όνομα», λόγος του αειμνήστου Μητροπ. Νικαίας Γεωργίου Παυλίδου.

Το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας.
Πράξεων των Αποστόλων το Ανάγνωσμα: ια.19 – 30.

Εν ταις ημέραις εκείναις, διασπαρέντες οι απόστολοι απο της θλίψεως της γενομένης επι Στεφάνω, διήλθον έως Φοινίκης και Κύπρου και Αντιοχείας, μηδενί λαλούντες τον λόγον ει μή μόνον Ιουδαίοις. Ήσαν δέ τινες εξ αυτών άνδρες Κύπριοι και Κυρηναίοι, οίτινες εισελθόντες εις Αντιόχειαν, ελάλουν προς τους Ελληνιστάς, ευαγγελιζόμενοι τον Κύριον Ιησούν. Και ήν χείρ Κυρίου μετ’ αυτών, πολύς τε αριθμός πιστεύσας, επέστρεψεν επι τον Κύριον. Ηκούσθη δέ ο λόγος εις τα ώτα της εκκλησίας της εν Ιεροσολύμοις περι αυτών, και εξαπέστειλαν Βαρνάβαν διελθείν έως Αντιοχείας. Ος παραγενόμενος και ιδών την χάριν του Θεού εχάρη, και παρεκάλει πάντας τη προθέσει της καρδίας προσμένειν τω Κυρίω, ότι ήν ανήρ αγαθός και πλήρης Πνεύματος Αγίου και πίστεως. Και προσετέθη όχλος ικανός τω Κυρίω. Εξήλθε δέ εις Ταρσόν ο Βαρνάβας αναζητήσαι Σαύλον, και ευρών αυτόν, ήγαγεν αυτόν εις Αντιόχειαν. Εγένετο δέ αυτούς ενιαυτόν όλον συναχθήναι εν τη εκκλησία και διδάξαι όχλον ικανόν, χρηματίσαι τε πρώτον εν Αντιοχεία τους μαθητάς Χριστιανούς.
Εν ταύταις δέ ταις ημέραις κατήλθον απο Ιεροσολύμων προφήται εις Αντιόχειαν. Αναστάς δέ είς εξ αυτών, ονόματι Άγαβος, εσήμανε δια του Πνεύματος λιμόν μέγαν μέλλειν έσεσθαι εφ’ όλην την οικουμένην, όστις και εγένετο επι Κλαυδίου Καίσαρος. Των δέ μαθητών καθώς ηυπορείτό τις, ώρισαν έκαστος αυτών εις διακονίαν πέμψαι τοις κατοικούσιν εν τη Ιουδαία αδελφοίς, ο και εποίησαν αποστείλαντες προς τους πρεσβυτέρους δια χειρός Βαρνάβα και Σαύλου.

Απόδοση.

Τις ημέρες εκείνες, οι χριστιανοί που είχαν διασκορπιστεί από τα Ιεροσόλυμα μετά το διωγμό που ακολούθησε το λιθοβολισμό του Στεφάνου, έφτασαν ως τη Φοινίκη, την Κύπρο και την Αντιόχεια. Σε κανέναν δεν κήρυτταν για το Χριστό παρά μόνο στους Ιουδαίους. Ανάμεσά τους ήταν και μερικοί Κύπριοι και Κυρηναίοι, που είχαν έρθει στην Αντιόχεια και κήρυτταν στους ελληνόφωνους Ιουδαίους το χαρμόσυνο μήνυμα, ότι δηλαδή ο Ιησούς είναι ο Κύριος. Η δύναμη του Κυρίου ήταν μαζί τους, και πολλοί ήταν εκείνοι που πίστεψαν και δέχτηκαν τον Ιησού για Κύριό τους.
Οι ειδήσεις γι’ αυτά έφτασαν και στην εκκλησία των Ιεροσολύμων. Έτσι έστειλαν το Βαρνάβα να πάει στην Αντιόχεια. Αυτός, όταν έφτασε εκεί και είδε το έργο της χάρης του Θεού, χάρηκε και τους συμβούλευε όλους να μένουν αφοσιωμένοι στον Κύριο με όλη τους την καρδιά. Γιατί ο Βαρνάβας ήταν άνθρωπος αγαθός και γεμάτος Άγιο Πνεύμα και πίστη. Έτσι, πολύς κόσμος προστέθηκε στους πιστούς του Κυρίου.
Ύστερα ο Βαρνάβας πήγε στην Ταρσό για να αναζητήσει το Σαύλο. Κι όταν τον βρήκε, τον έφερε στην Αντιόχεια. Εκεί συμμετείχαν στις συνάξεις της εκκλησίας για έναν ολόκληρο χρόνο και δίδαξαν πολύν κόσμο. Επίσης στην Αντιόχεια για πρώτη φορά ονομάστηκαν οι μαθητές του Ιησού «χριστιανοί».
Εκείνες τις μέρες κατέβηκαν από τα Ιεροσόλυμα προφήτες στην Αντιόχεια. Ένας απ’ αυτούς, που τον έλεγαν Άγαβο, προανάγγειλε με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος ότι θα πέσει σ’ όλη την οικουμένη μεγάλη πείνα, πράγμα που έγινε όταν αυτοκράτορας ήταν ο Κλαύδιος. Οι χριστιανοί στην Αντιόχεια αποφάσισαν να στείλουν βοήθεια στους αδελφούς που κατοικούσαν στην Ιουδαία, ό,τι μπορούσε ο καθένας. Αυτό κι έκαναν: έστειλαν τη βοήθειά τους με το Βαρνάβα και το Σαύλο στους πρεσβυτέρους των Ιεροσολύμων.

Επιμέλεια κειμένων Ιωάννης Τρίτος.

ΤΟ ΤΙΜΉΜΕΝΟ ΟΝΟΜΑ

«… χρηματίσαι τε πρώτον εν Αντιοχεία τους μαθητάς χριστιανούς».

Είναι ιστορική, αγαπητέ αναγνώστα, η σημερινή Αποστολική περικοπή. Μας δίδει μίαν υψίστης σημασίας πληροφορίαν. Αναφέρει ότι, επειδή οι πιστεύοντες εις τον Χριστόν Ιουδαίοι και προ παντός οι ειδωλολάτραι ήσαν πολυάριθμοι εις την Αντιόχειαν, δια να τους διακρίνουν οι Εθνικοί από τους Ιουδαίους, απεφάσισαν να τους ονομάσουν Χριστιανούς, από το όνομα του αρχηγού των Χριστού. Έτσι σιγά σιγά διεδόθη παντού αυτή η ονομασία και με τον καιρόν επεβλήθη εις όλα τα μέρη.
Και οι οπαδοί του Κυρίου με χαράν και υπερηφάνειαν εδέχθησαν τον τίτλον αυτόν, με τον οποίον διεκήρυσσαν ότι ανήκουν εξ ολοκλήρου εις τον Χριστόν, και ότι παν ό,τι έχουν το οφείλουν εις Αυτόν, ότι αναγνωρίζουν τον Χριστόν ως τον Μεσσίαν και ότι θα ακολουθούν πιστά τα ίχνη Του και το άγιον παράδειγμά Του.
Το τιμημένον όνομα του Χριστιανού το έχομεν και ημείς, αγαπητέ μου. Εσκέφθημεν όμως τι υποχρεώσεις, τι ευθύνες, τι έννοιαν κρύβει αυτό το oνομα;
Σήμερα, βέβαια, δεν υπάρχουν γύρω μας ειδωλολάτραι στη θρησκεία, από τους οποίους πρέπει να ξεχωρίσουν οι Χριστιανοί. Υπάρχούν όμως ειδωλολάτραι στη ζωή, που φέρουν, ατυχώς, το χριστιανικό σήμα. Και είναι αυτοί βαπτισμένοι και μυρωμένοι. Στις ημέρες μας δυστυχώς εξεθώριασε το χριστιανικό όνομα. Λερώθηκε. Προδόθηκε. Και είναι ανάγκη οι Χριστιανοί να ενθυμηθούν πάλιν την ιδιότητά τους. Το σημερινό φυλλάδιο θα παρουσιάση, απλά και καθαρά, μερικές όψεις της ζωής του γνησίου Χριστιανού. Πώς τον θέλει ο Χριστός. Ποιος πρέπει να είναι.
Θα μας βοηθήση ίσως να καταλάβωμε πόσο ψεύτικοι και ελαττωματικοί είμεθα μερικοί σήμερα. Πόσο!
Λοιπόν: Ο Χριστιανός ο γνήσιος και σωστός, είναι:

1. Βαθειά πιστός.

Δεν είναι πίστις να συμφωνής απλώς ότι υπάρχει Θεός. Αυτό και οι δαίμονες το παραδέχονται και μάλιστα τρέμουν εμπρός Του. Πίστις θα πη να καίη μέσα η καρδιά, να κοχλάζη από εμπιστοσύνη και αφοσίωση στον Θεό. Να μην αγωνιά οτιδήποτε και αν συμβαίνη γύρω μας. Να είναι ήρεμος και στη μεγαλύτερη φουρτούνα. Να μη ρωτάη εναγώνια το γιατί, αλλά να δέχεται ειρηνικά του Κυρίου τας αποφάσεις. Πιστός είναι εκείνος που έχει μια ψυχή καμίνι, μέσα στο οποίο κονιορτοποιούνται και χάνονται αμφιβολίες, αγωνίες, προβλήματα. Ναι, ένα καμίνι στο οποίο καίονται για πάντα τα πάντα, πλην του Χριστού και όσα θέλει ο Χριστός. Καίονται! Είναι μια λέξις που λέγει πολλά.

2. Με πλούσια χαρά.

Ένας τέτοιος άνθρωπος δεν ημπορεί παρά να είναι εν συνεχεία γεμάτος χαρά και αισιοδοξία. Ο αληθινός Χριστιανός ξέρει να χαίρεται, να γελάη. Δεν έχει βέβαια γέλια ηχηρά και θορυβώδη. Όμως είναι πάντα γελαστός και ευχάριστος. Ημπορεί πάλιν να μη διαθέτη τίποτε από εκείνα που ο κόσμος θεωρεί πηγή χαράς. Δεν αποκλείεται να είναι άσημος και πτωχός βιοπαλαιστής. Και όμως, ο Χριστιανός είναι πλημμυρισμένος από απέραντη ικανοποίηση και ευτυχία. Χωρίς τύψεις συνειδήσεως και εφιαλτικές νύκτες, χαίρεται μέσα στο περιβάλλον του, απολαμβάνει τα δώρα του Θεού εις τα οποία διακρίνει την αγάπη του Θεού. Κι αυτή τη χαρά, που είναι πηγαία και γλυκειά, δεν τη χάνει ούτε μπροστά στα δραματικώτερα γεγονότα της ζωής του. Και τότε ακόμη βασιλεύει ηγεμονικά και πλούσια μέσα σου η αισιοδοξία, το φωτεινό χαμόγελο. Εκπληκτικά πράγματα και ασυνήθιστα για τους πολλούς εμφανίζει ο ζωντανός Χριστιανός. Είναι το αποτέλεσμα της μυστικής του επαφής με τον Παντοδύναμον Κύριον.

3. Ευεργετικός και στοργικός.

Ένας άνθρωπος με τέτοια αισθήματα είναι αδύνατον να σταματήση σε μια πίστη αναιμική και άγονη. «Η πίστις, εάν μη έργα έχη, νεκρά εστί καθ’ εαυτήν». Θα σκορπίση, από εσωτερική πλέον ανάγκη, γύρω του την αγάπη, τη στοργή, το ενδιαφέρον. Θα τρέξη. Θα προσπαθήση δια τα προβλήματα των άλλων. Θα κλάψη μαζί των. Θα θυσιάση χρήμα, ανάπαυσιν, προσωπικές του ευχαριστήσεις. Θα γίνη η βακτηρία των κλονισμένων, η δροσερή πηγή των διψασμένων, ο προστάτης των εγκαταλελειμμένων. Χωρίς θορύβους και δημοσιεύσεις. «Σου δε ποιούντος ελεημοσύνην μη γνώτω η αριστερά σου τι ποιεί η δεξιά σου», απήτησεν ο Κύριος. Άλλοι γύρω του ίσως δεν θα έχουν ανάγκην υλικής βοηθείας. Θα πονούν αυτοί ψυχικά, θα έχουν άλλης φύσεως δράματα. Και εκεί θα σπεύση ο Χριστιανός. Αγαπά και ευεργετεί με απλότητα, με «σπατάλην», θα έλεγα, χωρίς να θίγη, χωρίς να πληγώνη. Έχει ως σύνθημα και ως ευχήν: «Θεέ μου, κάμε τους κακούς ανθρώπους καλούς. Και στους καλούς κάμε όμορφη την καλοσύνη τους». Τι θα ήτο η ζωή μας αν υπήρχαν γύρω μας πολλοί τέτοιοι Χριστιανοί, που να μιμούνται και εις το θέμα της αγάπης τον Χριστόν, Όστις «διήλθεν ευεργετών» την ζωήν Του; Τι θα ήτο;

4. Ειλικρινής.

Αναγνώστα μου, αξίζει να προσέξωμεν ιδιαιτέρως αυτήν την έννοιαν. Τρομερά πληγή στις ημέρες μας η ανειλικρίνεια. Όλος ο κόσμος φοράει προσωπίδες και κρύβει τα πραγματικά του αισθήματα. Ζούμε σε φαύλο κύκλο. Υποψιαζόμεθα τους πάντας. Φοβούμεθα και τους ιδικούς μας ακόμη. Πού είναι όμως η χριστιανική ευθύτης; Πού επήγεν η τιμιότης και η φιλαλήθεια; Καλά οι άλλοι, οι ξένοι προς την Εκκλησίαν. Αλλά και οι Χριστιανοί;
Αυτοί έπρεπε να είναι κρύσταλλο, γάργαρο νερό. Μια κουβέντα, αλλά να είναι χρυσάφι. Καθόλου σκουριά και περιττά στοιχεία. Να μπορής να στηρίζεσαι στα λόγια των. Να μη ζης στην αβεβαιότητα και στην αγωνία. Και σκέπτομαι. Τι θα γίνωμεν αν χαθή από τον κόσμον η εμπιστοσύνη προς τους ανθρώπους του Χριστού; «Εάν το άλας μωρανθή, εν τίνι αλισθήσεται;». Ναι, αδελφέ, αν και οι Χριστιανοί χάσουν την ειλικρίνειά τους, τότε με τι θα συγκρατηθή η σήψις της κοινωνίας; Αλήθεια, με τί;

5. Δυνατός και αξιοπρεπής.

Είναι ανάγκη να καταλάβωμεν, ότι άλλο είναι η ταπεινοφροσύνη, και άλλο η αξιοπρέπεια και η δύναμις εις την ζωήν. Η ταπείνωσις, βεβαίως, είναι η κεντρική αρετή για τον Χριστιανό, και χωρίς αυτήν νοθεύεται η γνησία έννοια της κατά Χριστόν ζωής. Θα παραδέχεται, λοιπόν, ότι είναι αμαρτωλός, αδύνατος, ένοχος ενώπιον της δικαιοσύνης του Θεού, θα ζητή το έλεος και την χάριν του Κυρίου, αλλά δεν θα δίδη την εντύπωσιν ενός πλάσματος αποτυχημένου, φοβισμένου, αποκόσμου, που κλαίει διαρκώς τις αμαρτίες του. Ο Χριστιανός είναι προνομιούχος ύπαρξις. Δι’ αυτόν υψώθη ο Σταυρός του Γολγοθά. Δι’ αυτόν ο Θεός έκαμε τον παράδεισον. Δι’ αυτόν εγράφη: «Ου γαρ έδωκεν ημίν ο Θεός πνεύμα δειλίας, αλλά δυνάμεως και αγάπης και σωφρονισμού».
Και αντί να καταγίνεται διαρκώς με ταπεινολογίες και αυτοεξευτελισμούς, ο Χριστιανός αγωνίζεται να είναι ένας επιτυχημένος άνθρωπος εις την ζωήν, ισορροπημένος, που δεν ζη στα σύννεφα. Αγαπά βέβαια όλον τον κόσμον, όμως δεν πιστεύει ότι όλος ο κόσμος είναι καλός και άξιος της εμπιστοσύνης του. Ο ίδιος, ως άτομον, ημπορεί να είναι κοινός τύπος ανθρώπου. Ως Χριστιανός όμως έχει «την εν Κυρίω καύχησιν», και δεν ανέχεται αυτή του η ιδιότης να εμπαίζεται από τους ανοήτους και μωρούς. Δεν καυχησιολογεί ποτέ. Απ’ όπου όμως περνά, αφήνει την εντύπωση του ανωτέρου ανθρώπου, του ολοκληρωμένου, του ζηλευτού, που ξέρει γιατί ζη, τι επιδιώκει, ποια είναι η γραμμή του στη ζωη.
Μόνον με τέτοιους χριστιανούς είναι δυνατόν να γίνη αλλαγή του κόσμου και σωστή θεμελίωσις του πολιτισμού.
Αλλά, δυστυχώς, είναι αυτοί τόσον ολίγοι! Δυστυχώς!

6. Ακέραιος και λευκός.

Είναι και αυτά ένας χρυσούς κρίκος στην όμορφη αλυσίδα του Χριστιανού. Ακέραιος και λευκός, ως νέος, ως σύζυγος, ως πατέρας και μητέρα, ως έμπορος, ως υπάλληλος, ως κοινωνικός λειτουργός, ως ηγήτωρ, ως εμπνευστής και αρχηγός. Ακέραιος και λευκός εις το θέμα της ηθικής υπό την στενήν έννοιαν. Αγνός δηλαδή και καθάριος και μυρωμένος. Αλλά ακέραιος και εις την υπόθεσιν της δικαιοσύνης. Να μη θυσιάζη το δίκαιον εις το συμφέρον του. Ακέραιος εις την όλην του αναστροφήν και λευκός εις όλας τας εκδηλώσεις του. Αψεγάδιαστος δηλαδή και ακηλίδωτος, όσο παίρνει η ανθρώπινη φύσις και δύναμις. «Τέλειοι και ολόκληροι εν μηδενί λειπόμενοι», κατά την ωραίαν έκφρασιν του θείου Ιακώβου. Ένα πολύεδρο διαμάντι με άλλα λόγια, που ακτινοβολεί απ’ όλες τις μεριές.
Τι μεγαλειώδες, αλήθεια, πράγμα είναι ο σωστός Χριστιανός!

7. Μέτοχος θείων χαρίτων.

Ίσως θα φανή απρόσιτος και ακατόρθωτος ο τύπος αυτός του Χριστιανού, όπως παρουσιάσθη παραπάνω. Δύσκολα πράγματα, θα πουν μερικοί. Ασφαλώς, δεν είναι εύκολα. Η χριστιανική ζωή στη βάση της δεν είναι παρά ένα κατόρθωμα, που δεν επιτυγχάνεται μόνον με τις φυσικές, τις ανθρώπινες δυνάμεις. Θα χρειασθή κατ’ ανάγκην και το υπερφυσικόν στοιχείον. Η θεία χάρις και δύναμις. Και αυτή δίδεται μόνον δια των Μυστηρίων της Εκκλησίας μας. Μόνον μέσα εις την συγκίνησιν της προσευχής. Μόνον μέσα εις την κατάνυξιν της εξομολογήσεως, μόνον μέσα εις την θείαν μεταρσίωσιν της Θείας Κοινωνίας, ο αγωνιστής Χριστιανός οπλίζεται, εξαγιάζεται, ανεβαίνει ψηλότερα από τη λάσπη της γης και γίνεται «Χριστού ευωδία» και τύπος των πιστών «εν λόγω, εν αναστροφή, εν αγάπη, εν πνεύματι, εν πίστει, εν αγνεία».
Αυτός, αδελφέ, είναι ο Χριστιανός. «Φως των εν σκότει» και «άλας της γης». «Πόλις επάνω όρους κειμένη». Είμεθα όμως τέτοιοι οι σημερινοί Χριστιανοί; Κρατάμε τόσο ψηλά τη σημαία, που μας δίδει το τιμημένο όνομα; Την κρατάμε;
Αγαπητοί,
Αναφέρει η ιστορία ότι ένα απόγευμα επιθεωρούσε τις στρατιωτικές του μονάδες ο Mέγας Αλέξανδρος κάπου εις την Ασίαν. Αίφνης, εκεί που εβάδιζε, είδε μέσα σε κάποιο χανδάκι πεσμένο έναν μεθυσμένο στρατιώτη του. Εστάθηκε. Τον εκάλεσε να πλησιάση. Ήλθε τρομαγμένος.
─Πώς λέγεσαι; τον ηρώτησεν αυστηρά.
─Αλέξανδρος, απήντησεν εκείνος, βραχνά και φοβισμένα. ─Άκου να σου πω, συνέχισεν ο βασιλεύς. Ή θα γίνης καλύτερος ή να αλλάξης όνομα!

Αδελφέ!
Είναι ανάγκη να προσέξωμεν καλά. Φέρομεν ένα τιμημένο όνομα εμείς οι χριστιανοί. Το όνομα αυτό μας επιβάλλει ορισμένα καθήκοντα. Δεν έχομεν το δικαίωμα να το μολύνωμεν, δεν ημπορούμεν να το ατιμάζωμεν. Λύσις βέβαια δεν είναι να αλλάξωμεν το όνομα. Κάτι άλλο πρέπει να κάμωμεν όλοι μας. Να γίνωμεν καλύτεροι! Άξιοι του μεγάλου και τιμημένου ονόματος! Και η κοινωνία το ζητάει αυτό. Και ο Χριστός το απαιτεί…
Ναι! Να γίνωμε καλύτεροι!

Από το βιβλίο «Φως ταις τρίβοις μου», του Μητροπολίτου Νικαίας, Γεωργίου Παυλίδου, σελίς 29 και εξής.

Επιμέλεια κειμένου, Δημήτρης Δημουλάς.

Παράβαλε και:
Κυριακή της Σαμαρείτιδος – Αγίου Ρωμανού του Μελωδού – Κοντάκιον εις την Σαμαρείτιδα.
Κυριακή της Σαμαρείτιδος – η Ευαγγελική περικοπή της Θ. Λ., ομιλία Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, υμνολογική εκλογή.
Η στάμνα της Σαμαρείτιδος – Αρχιμ. Χριστοδούλου Φάσσου.

Κατηγορίες: Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.