ΘΕΟΤΟΚΑΡΙΟΝ
Υπό
ΑΓΙΟΥ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ
Διευθυντού της Εκκλησιαστικής Ριζαρείου Σχολής
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ
ΉΤΟΙ
ΩΔΑΙ ΚΑΙ ΥΜΝΟΙ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ
ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΝ ΜΑΡΙΑΝ
«Την Θεοτόκον εν Ύμνοις μεγαλύνωμεν»
ΤΟΙΣ ΕΝΤΕΥΞΟΜΕΝΟΙΣ
Διδαχθείς υπό της αγιωτάτης ημών Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, ότι άξιον εστιν, ως αληθώς, μακαρίζειν την Θεοτόκον και αειπάρθενον Μαρίαν, εποίησα ωδάς τινας και ύμνους προς αίνεσιν και ανύμνησιν της παναγίας Μητρός του Κυρίου, της Γοργοεπηκόου και ταχείας εις αντίληψιν, βοήθειαν και προστασίαν των επικαλουμένων αυτήν, και προς έκφρασιν της Απείρου προς Αυτήν ευγνωμοσύνης μου δια τας πολλάς προς εμέ Αυτής ευεργεσίας, ας παραπέλαυσα. Τους ύμνους τούτους εδημοσίευσα όπως παράσχω τοις αγαπώσι και τιμώσι την Μητέρα του Κυρίου εγκόλπιόν τι εν ώ να ευρίσκωσι διατετυπωμένα τα εαυτών συναισθήματα και ικανοποιώσιν αυτά, άδοντες και υμνούντες την Υπεραγίαν Θεοτόκον, την μητέρα του Θεού ημών. Και η δημοσίευσις μεν εγένετο και διενεμήθη, άλλ’ ο πόθος της αναμνήσεως της Κυρίας Θεοτόκου υπηγόρευεν ημίν νέας ωδάς και νέους ύμνους, και ο αριθμός αυτών ηυξάνετο και οι ύμνοι και αι ωδαί επολλαπλασιάζοντο.
Εποιήθησαν δε νέαι μεν ωδαί 105, ύμνοι δε 53 και κανόνες εννέα, επτά μεν εννεώδιοι, δύο δε τριώδιοι. Τας ωδάς και τους ύμνους και τους κανόνας τούτους απεφάσισα να εκδώσω προς ικανοποίησιν του των πιστών συναισθήματος, να συνεκδώσω δε μετ’ αυτών και τους ήδη εκδεδομένους εις εν σώμα. Εκ του Θεοτοκαρίου της πρώτης εκδόσεως αφηρέσαμεν τας τέσσαρας ξένας ωδάς, ας εν εκείνη εδημοσιεύσαμεν.
Εν Αθήναις, εν τη Ριζαρείω Εκκλησιαστική Σχολή, Τη 24 Ιανουαρίου 1907
+Ο ΠΕΝΤΑΠΟΛΕΩΣ ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ
Άγιος Νεκτάριος˙
ο λιγυρόφθογγος υμνητής της Θεοτόκου
«Σών εφυμνίων κόρος ου προσγίγνεται
πιστοίς τοις ευαγέσι, κόρη πάνσεμνε,
τον πόθον πόθος άλλος διαδέχεται,
προς αίνεσίν σου μήτερ, Λόγου άλοχε…»
(Άγιος Νεκτάριος)
ΩΔΑΙ
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΓΙΑΝ ΘΕΟΤΟΚΟΝ
ΚΑΙ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΝ ΜΑΡΙΑΝ
Ωδή πρώτη.
Ανυμνών μεγαλύνω Σε άχραντε την το γένος ημών μεγαλύνασαν.
Δυσωπών δυσωπώ Σε Πανύμνητε, την αεί τον υιόν δυσωπήσασαν.
Ευλογών μακαρίζω Σε, Δέσποινα, ήν πιστών γενεαί μακαρίζουσιν.
Αναμέλπω την χάριν σου, Άνασσα, ήν αγγέλων χοροί μεγαλύνουσιν.
Αδιάφθορε νύμφη ανύμφευτε, ικετεύω τον νουν μου χαρίτωσον.
Απειρόγαμε κόρη ακήρατε, δυσωπώ Σε τας κόρας μου φώτισον.
Θεομήτορ Μαρία θεόνυμφε, τας οδούς μου κατεύθυνον, δέομαι.
Μητροπάρθενε, Δέσποινα άσπιλε, κινδυνεύοντα Συ διαφύλαττε.
Σωτηρίας ημών το κεφάλαιον, σωτηρίαν εμοί συ απέργασαι.
Ευδοκίας ημών το προοίμιον, ευλογίαν καμοί θείαν δώρησαι.
Η το φως το ανέσπερον τέξασα, σκοτισθέντα τον νουν φωταγώγησον.
Η τα σκότη πλανών διαλύσασα, βηματίζειν ορθώς παιδαγώγησον.
Η του κόσμου προστάτις Παντάνασσα, πειρασμών και κινδύνων με λύτρωσαι.
Η την χάριν τω κόσμω κυήσασα, την χαράν μοι αϊδιον δώρησαι.
Μυστηρίου φρικτού η φανέρωσις, μετανοίας μοι πύλας διάνοιξον.
Αμαρτίας βροτών η αναίρεσις, σωτηρίας υιόν με ανάδειξον.
Η Χριστόν εν ωλέναις βαστάσασα, Ευμενή τον κριτήν μου απέργασαι.
Η ως βρέφος τον Πλάστην θηλάσασα, Τον Δεσπότην των όλων ιλέωσαι.
Θυσαυρέ της ζωής αδαπάνητε, την ψυχήν μου πτωχεύσασαν πλούτισον.
Φωτοφόρε λυχνία ολόφωτε, σκοτισθέντα τον νουν μου καταύγασον.
Των καμνόντων ισχύς θεονύμφευτε, την καμνούσαν ψυχήν μου ενίσχυσον.
Ιατρέ ασθενούντων Πανύμνητε, ασθενούντα δεινώς με θεράπευσον.
Η καλλίρρους πηγή η θεόρρυτος, η αέναος Συ και ακένωτος,
την ψυχήν μου διψώσαν κατάρδευσον, και κατάρρυτον χώραν ανάδειξον.
Ευδοκίας Θεού το προοίμιον, λυτρωθήναι αγνή με ευδόκησον.
Των πλεόντων καλόν ορμητήριον, εκ του κλύδωνος Συ με διάσωσον.
Η τροφή η του μάννα διάδοχος, την ψυχήν μου λιμώττουσαν έκθρεψον.
Η τρυφής της Αγίας διάκονος, τρυφής θείας καμέ καταξίωσον.
Φωτοφόρε νεφέλη αείφωτε, ψυχήν, φρένας και όμματα φώτισον.
Πανακήρατε νύμφη ανύμφευτε, τους θερμούς υμνητάς Σου ελέησον.
Η τον άρτον τον ζώντα βαστάσασα, νεκρωθέντα Παρθένε με ζώωσον.
Η τον στάχυν τον θείον βλαστήσασα, θανατούμενόν με νεοποίησον.
Ουρανίας χαράς η ανέγερσις, χαρμονής την καρδίαν μου πλήρωσον.
Βασιλείας του Άδου καθαίρεσις, την ψυχήν και τον νουν μου χαρίτωσον.
Χαριτόβρυτε Μήτηρ Πανύμνητε, των δεινών και κινδύνων διάσωσον.
Αειπάρθενε νύμφη ανύμφευτε, διαφύλαξόν με πολεμούμενον.
Παρθενίας στερρόν αμυντήριον, την ψυχήν μου αγνήν διατήρησον.
Παναγία, Θεού οικητήριον, κινδυνεύοντα Συ διαφύλαξον.
Πανακήρατε κόρη πανάχραντε, της ψυχής μου τα πάθη θεράπευσον.
Παναγία Παρθένε Πανάρετε, της ψυχής μου τον τάραχον κόπασον.
Η πολύχοος γη η ανήροτος, εκ πασών γενεών η θεόλεκτος.
Την ψυχήν μου αγνή, αροτρίασον, και σταχύων κομώσαν ανάδειξον.
Παναγία Παρθένε βοήθησον, εις την Σην προστασίαν κατέφυγον.
Παναγία μου Δέσποιν’ επάκουσον, εις την Σην παρρησίαν επήλπισα.
Αθεμίτοις Πανάμωμε πταίσμασι, της ψυχής μου το κάλλος ημαύρωσα˙
πλην ευδόκησον πλύναι τοις δάκρυσι, ήν αφρόνως ο τάλας ηχρείωσα.
Τον Υιόν και Θεόν Σου ικέτευσον, και κριτήν ευμενή μοι απέργασαι.
Σαις πρεσβείαις ικέτην οικείωσον, και δεινής καταδίκης με λύτρωσαι.
Ωδή Δευτέρα.
Αγνή Παρθένε Δέσποινα, άχραντε Θεοτόκε,
Παρθένε μήτηρ άνασσα, πανένδροσέ τε πόκε.
Υψηλοτέρα Ουρανών, ακτίνων λαμπροτέρα,
χαρά παρθενικών χορών, αγγέλων υπερτέρα.
Εκλαμπροτέρα Ουρανών, φωτός καθαρωτέρα,
των Ουρανίων στρατιών πασών αγιωτέρα.
Των προπατόρων η ελπίς, των προφητών το χάρμα,
των εναθλούντων η ισχύς, του θείου λόγου άρμα.
Παρθένων αγαλλίαμα, Μητέρων η φαιδρότης,
αγνοίας το ωράϊσμα, ψυχών η καθαρότης.
Προστάτης των αμαρτωλών, λιμήν χειμαζομένων,
Ρύστις πασχόντων, ασθενών Ελπίς απηλπισμένων.
Μήτηρ Χριστόν κυήσασα, έρεισμα σωφροσύνης,
ράβδος άνθος βλαστήσασα, δοχείον ευφροσύνης.
Συ ορφανών αντίληψις, χηρών παραμυθία,
πασχόντων η επίσκεψις, πτωχών η ευθηνία.
Κόρη σεμνή και άσπιλε, Δέσποινα Παναγία,
επάκουσόν με άχραντε, κόσμου παντός Κυρία.
Θερμώς επικαλούμαί Σε, Ναέ ηγιασμένε,
Μεσίτριαν αιρούμαί Σε ρύσαί με ώ Παρθένε.
Ωδή τρίτη.
Ακροστιχίς δι’ αυτής˙ «Θεοτόκε παρθένε χαίρε
κεχαριτωμένη Μαρία ο Κύριος μετά σου».
Θεοκυήτορ άχραντε, μήτηρ ευλογημένη,
Επουρανίων στρατιών υπερδεδοξασμένη.
Ο τόμος ο θεόγραφος, άσμα των Προπατόρων,
Των Αποστόλων καύχημα, χαρά θεοπατόρων.
Οσίων εγκαλλώπισμα, δικαίωμα χαρμοσύνη,
Κραταίωμα, καταφυγή, δόξα και ευφροσύνη.
Εύσπλαχνε, πολυέλεε, παράκλησις πασχόντων,
Παρθένε καταφύγιον των πίστει προστρεχόντων.
Άχραντε, παναμώμητε, άφθορε Παναγία,
Ρύσαι υμάς και φύλασσε τη σκέπη Σου τη θεία.
Θεράπευσον τα τραύματα ψυχών συντετριμμένων,
Ελπίς πιστών Χριστιανών, χαρά των τεθλημένων.
Νύμφη, παρθένε, άσπιλε, λιμήν της σωτηρίας,
Επί την Σην προσέφυγον ισχύν της ασφαλείας.
Χαρά του κόσμου, Δέσποινα, Χριστιανών το κέρας,
Ακτίς ηλίου νοητού, φως μυστικής ημέρας.
Ιερόν Λόγου οίκημα, τον κόσμον αγιάζον,
Ρόδον αμάραντον πιστούς αεί ευωδιάζον.
Επικαλούμαι, ρύσαι με, αγνή, ελέησόν με,
Κατάλλαξόν με προς Θεόν και φίλον ποίησόν με.
Ευρύχωρον παλάτιον, ναέ της σωτηρίας,
Χώρα ανήροτος σεμνή, άνθος της αφθαρσίας.
Απάλλαξόν με, Δέσποινα, του πλήθους των παθών μου,
Ρώσίν μοι δος και ρύσαι με των βδελυρών εχθρών μου.
Ικάνωσόν με Δέσποινα, Θεώ ευαρεστήσαι,
Του δε Βελίαρ τας βουλάς ευτόνως πολεμήσαι.
Ώ κόρη θεονύμφευτε, αγνή ευλογημένη,
Μαρία μήτηρ του Θεού υπερδεδοξασμένη.
Επίρρωσόν μου, Δέσποινα, τον νουν και την καρδίαν,
Νέαν μοι δώρησαι ζωήν, ισχύν, παραμυθίαν.
Ηλιακών μαρμαρυγών υπάρχεις λαμπροτέρα,
Μαρία, θείον σκήνωμα, Θρόνων υψηλοτέρα.
Αγίασόν μου την ψυχήν, καταύγασον τον νουν μου,
Ρίζωσον τη καρδία μου, τον φόβον του Θεού μου.
Ιλέωσαι πρεσβείαις Σου τον πλάστην μου Παρθένε,
Αγίασον τας φρένας μου, ναέ ηγιασμένε.
Όρθρος υπάρχεις φαεινός ημέρας απορρήτου,
Κόρη, μήτηρ του νοητού ηλίου του αδύτου.
Υψηλοτέρα Ουρανών, ακτίνων λαμπροτέρα.
Ράδαμνος ρίζης Ιεσαί, φωτός καθαρωτέρα.
Ικέτης Σοι παρίσταμαι, οικτρόν οικέτην ρύσαι,
Όλον καταφθειρόμενον ελέησον και φείσαι.
Σε δυσωπώ, επάκουσον προ του με απωλέσθαι,
Μηδέ εάσης του Σατάν επίχαρμα γενέσθαι.
Επιλαβού μου ρύσαί με από του πολεμίου,
Ταχέως με απάλλαξον πυρός του αιωνίου.
Αγάθυνον, θεράπευσον τα πάθη της ψυχής μου.
σεμνόν χάριτος γνώρισμα, κραταίωμα ισχύς μου.
Ολόφωτα απέργασαι, ψυχήν, νουν και καρδίαν.
Υπέραγνέ, μοι δώρησαι ζωήν την αιωνίαν.
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
09 Νοεμβρίου, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών νεκταρίου επισκ. Πενταπόλεως – ο Αγ. Νεκτάριος ως δάσκαλος των νέων, Υμνολογική εκλογή.
09 Νοεμβρίου, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών νεκταρίου επισκ. Πενταπόλεως – διδαχές, Παρακλητικός Κανών.
