Στις 2 Νοεμβρίου, μαζί με τους Αγίους ενδόξους μάρτυρες, Ακίνδυνο, Πηγάσιο, Αφθόνιο, Ελπιδηφόρο και Ανεμπόδιστο, η Εκκλησία μας τιμά, μεταξύ των άλλων, και τους τρεις νεομάρτυρες οι οποίοι «πότισαν» την Αγιοτόκο γη του Αγρινίου, (πρώην Βραχωρίου), με τα τίμια αίματά τους. Πρόκειται για τους Αγίους Θεόδωρο, Λάμπρο και έναν ακόμη άγνωστο σε εμάς, γνωστότατο όμως στον Δεσπότη μας Χριστό! Οι Άγιοι αυτοί έζησαν στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, ήταν έμποροι, και διερχόμενοι από το σημερινό Αγρίνιο, αρνήθηκαν να αλαξοπιστίσουν, οπότε και οι οι Αγαρηνοί τύραννοι τους θανάτωσαν. Θα παραθέσουμε λοιπόν εδώ, την ασματική ακολουθία προς τιμήν τους, καθώς και το σύντομο συναξάριο τους, προς Αγιασμό όλων μας.
Συναξάριον.
Τη 2α του αυτού μηνός Νοεμβρίου, μνήμη και των αγίων και ενδόξων νεομαρτύρων: Θεοδώρου, Λάμπρου και Ετέρου αγνώστου, υπό των Αγαρηνών, εν Βραχωρίω, απαγχονισθέντων εν έτει, αψπς΄ (1786).
Στίχοι:
Θεόδωρος συν Άλλω και Λάμπρος δι’ αγχόνης,
εκ γης αρθέντες προς πόλον, Χριστώ ζώσιν.
Ούτοι οι θείοι αθληταί κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας ήσαν, εκ της Πελοποννήσου καταγόμενοι. Διερχόμενοι δε εκ Βραχωρίου, δια την πατρίδα τους πορευόμενοι, βουλόμενοι αποφυγείν τον εις αυτούς επιβαλλόμενον υπό των Τούρκων φόρον, υπεκρίθησαν Τούρκοι είναι, και επέτυχον του σκοπού των. Διαισθανόμενοι οι Τούρκοι όμως την πλάνην αυτών, έφερον βιαίως αυτούς εις τον Τούρκον διοικητήν, ος προσεπάθησε Μωαμεθανούς γενέσθαι αυτούς. Ούτοι οι ευλογημένοι, υπομείναντες πολλάς άλλας βασάνους, τον Χριστόν δε μή αρνησάμενοι, παρέδωκαν την αγίαν ψυχήν των εις τον Χριστόν, αγχόνη τελειωθέντες την 2αν Νοεμβρίου (πιθανώς) εν έτει, αψπς΄ (1786) εις διάφορα σημεία της πόλεως του Βραχωρίου.
(Το κείμενον του Συναξαρίου ευρίσκεται κατακεχωρημένον εις Κώδικα της Ιεράς Μονής Προυσού Ευρυτανίας.)
Ταις αυτών αγίαις πρεσβείαις, Χριστέ ο Θεός, ελέησον και σώσον ημάς. Αμήν.
Η ακολουθία και ο Παρακλητικός Κανών είναι ποίημα του υμνογράφου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αποστόλου Ε. Παπαχρήστου.
