Ομιλία του Μακαριστού Διονυσίου Λ. Ψαριανού,
Μητροπολίτου Σερβίων και Κοζάνης
Σήμερα η εκκλησία μας εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη τριών αγίων Μαρτύρων, του Ταράχου, του Πρόβου και του Ανδρονίκου. Μαρτύρησαν και οι τρεις στο διωγμό του Διοκλητιανού, το 396 στην Ταρσό της Κιλικίας. Τρεις χριστιανοί, ο Φήλιξ, ο Μαρκιανός και ο Βέρος, αυτοί που έθαψαν τα σώματα των τριών μαρτύρων, μπόρεσαν κι εξαγόρασαν τα πρακτικά της δίκης και τα έστειλαν στο Ικόνιο. Έτσι έχουμε την περιγραφή του μαρτυρίου και τα ίδια τα λόγια των αγίων τριών μαρτύρων, που είναι στη δίκη τους. Πολλά τέτοια «Μαρτύρια» σώζονται από την αρχαία εκείνη εποχή, στα οποία με κάθε λεπτομέρεια βλέπομε πως ανακρίνονταν και βασανίζονταν οι άγιο μάρτυρες, για να αρνηθούν την πίστη τους.
Στους αγίους μάρτυρες Τάραχο, Πρόβο και Ανδρόνικο εκπληρώθηκε άλλη μια φορά ο λόγος του Ιησού Χριστού προς τους μαθητές του, όταν τους έλεγε για τους διωγμούς που τους περίμεναν. «Θέσθε ουν εις τας καρδίας υμών μη προμελετάν απολογηθήναι: εγώ γαρ δώσω υμίν στόμα και σοφίαν, ή ου δυνήσονται αντειπείν ουδέ αντιστήναι πάντες οι αντικείμενοι υμίν». Βάλτε το στο νου σας, να μην προετοιμάζεσθε για να απολογηθήτε˙ εγώ θα σας δώσω στόμα και σοφία στην οποία όλοι οι αντίπαλοί σας δεν θα μπορέσουν ν’ αντισταθούν ούτε ν’ αντιμιλήσουν. Γι’ αυτό και θαυμάζομε, όταν ακούμε τους μάρτυρες του Χριστού, όχι μόνο για τα λόγια τους, αλλά και για το θάρρος, με το οποίο ομολογούν την πίστη τους.
Δικαστής των τριών μαρτύρων είναι ο διοικητής Νουμεριανός. Τους εξετάζει λοιπόν και τους τρεις με τη σειρά και με τα ίδια στερεότυπα λόγια, που λέγονται σε κάθε ανάκριση˙ «Πώς ονομάζεσαι; Πού γεννήθηκες; Ποιό είναι το επάγγελμά σου;». και οι τρεις κατηγορούμενοι δεν το κρύβουν και δεν διστάζουνε να πουν με θάρρος και καύχηση πως είναι χριστιανοί˙ «Είμαι χριστιανός», λέγει ο καθένας για τον εαυτό του. Ο διοικητής ακολουθεί τη γνωστή μέθοδο: προσπαθεί να κρατήσει την ψυχραιμία του, υπόσχεται αμοιβές και προτρέπει τους κατηγορούμενους να θυσιάσουν στα είδωλα. Αυτό είναι το κρίσιμο σημείο: η θυσία στα είδωλα είναι άρνηση του Ιησού Χριστού και απαλλαγή από κάθε κατηγορία.
Μετά τις υποσχέσεις και τις προτροπές, ο διοικητής, ανακριτής και δικαστής Νουμεριανός αλλάζει συμπεριφορά. Οι απαντήσεις των μαρτύρων τον κάνουν και χάνει την ψυχραιμία του˙ «Γελιούνται οι αυτοκράτορες, προσκυνώντας τα άψυχα είδωλα», απαντά ο Τάραχος. «Είχα πολλά πλούτη και τα απαρνήθηκα για χάρη του Χριστού», απαντά ο Πρόβος. «Είμαι έτοιμος να υποφέρω ό,τι θέλεις», απαντά ο Ανδρόνικος. Ο τρόπος με τον οποίο αντιδρά ο διοικητής, δείχνει τη δύναμη της πίστεως των μαρτύρων και την αδυναμία των διωκτών, που μόνο με τη βία μπορούνε να επιβληθούν. «Γδύσε τον και δείρτε τον αλύπητα για την αυθάδειά του», «Γδύστε τον και δείρτε τον αλύπητα», «Ξαπλώστε τον κάτω και βασανίστε τον», διατάζει για τον καθένα ο διοικητής. Μπορεί να κακοποιήσει και να σκοτώσει το σώμα, αλλά την ψυχή δεν μπορεί να τη βλάψει.
Ύστερα από την πρώτη και χωρίς αποτέλεσμα ανάκριση, οι μάρτυρες ρίχνονται κακοποιημένοι στη φυλακή. Περνάνε λίγες ημέρες και βρίσκονται πάλι μπροστά στο διοικητή Νουμεριανό για δεύτερη ανάκριση. Ο διοικητής σκέφτεται πως η φυλακή μπορεί να σωφρόνησε τους κατηγορούμενους. «Ελπίζω», λέγει στον Τάραχο, «πώς η φυλακή σου έδωσε καιρό να σκεφθείς φρονιμώτερα». Αλλά η πίστη των μαρτύρων δεν είναι παράκαιρος ενθουσιασμός, για να εξατμίζεται στην πρώτη δοκιμασία. Οι τρεις μάρτυρες μένουν αμετάτρεπτοι, γι’ αυτό και ξαναβασανίζονται και ξαναρίχνονται στη φυλακή. Σε μια Τρίτη ανάκριση, με περισσότερη ακόμα πίστη ομολογούν το Χριστό. Στο τέλος τα θηρία, που τους έριξαν, τους σεβάστηκαν, κι οι μάρτυρες αποκεφαλίσθηκαν.
Όταν διαβάζει κανείς την άθληση και το μαρτύριο των αγίων μαρτύρων Ταράχου, Πρόβου και Ανδρονίκου, κυριεύεται από θαυμασμό και φόβο. Από θαυμασμό, μπροστά στην ανδρεία των αγίων Μαρτύρων, που τα σώματά τους γίνονται κομμάτια κι εκείνοι ακλόνητοι ομολογούσαν το Χριστό κι έχαιραν, γιατί αξιώνονταν να τον μιμηθούν στο Πάθος του. Από φόβο, με τη σκέψη πως εμείς δεν είμαστε έτοιμοι, για ν΄ αντέξουμε σε τέτοια σκληρά και απάνθρωπα βασανιστήρια. Εμείς, στον καθημερινό μας βίο, για μικρά πράγματα κάνομε συμβιβασμούς κι αρνιούμαστε την πίστη μας. Είναι λοιπόν βέβαιο ότι σ’ ένα διωγμό, με το πρώτο χτύπημα θα συνθηκολογήσουμε. Ο Θεός να μας φυλάξει από τέτοια δοκιμασία. Αμήν.
Από το βιβλίο:
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Λ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΜΨΥΧΟΙ
(Εξαπλά β’)
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
12 Οκτωβρίου, μνήμη του Οσίου Θεοσεβίου του Αρσενοϊτου και της συμβίας του: Συναξάριον, Ακολουθία.
