Σήμερα η εκκλησία μας εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου του μυροβλύτου. Ο άγιος Δημήτριος, όπως κι ο άγιος Γεώργιος, είναι από τα ένδοξα θύματα του μεγάλου διωγμού του Διοκλητιανού στα 290 μετά Χριστόν. Γέννημα και θρέμμα της Θεσσαλονίκης και γόνος αριστοκρατικής οικογενείας, ο Δημήτριος ήταν αξιωματικός του ρωμαϊκού στρατού, με μεγάλη επιρροή στους νέους της ηλικίας του, για τη γενναιότητα και την αρετή του. Ήταν χριστιανός και δεν το έκρυβε, πράγμα που γινόταν αιτία πολλοί νέοι να τον ακολουθούν και να προσέρχονται στην εκκλησία. Η αρετή του είλκυε τους ανθρώπους και συνέβαινε μ’ αυτόν εκείνο που είπεν ο Ιησούς Χριστός και γράφει το Ευαγγέλιο˙ «Όπως ίδωσιν υμών τα καλά έργα και δοξάσωσι τον Πατέρα υμών τον εν τοις ουρανοίς».
Όταν το 290 ο Διοκλητιανός υπέγραψε το Διάταγμα του διωγμού, ο Δημήτριος από τους πρώτους κλείσθηκε στη φυλακή. Πρώτοι που διώκονταν ήσαν οι στρατιωτικοί, επειδή στρατιωτικός στην υπηρεσία του αυτοκράτορα και Χριστιανός ήσαν ολοωσδιόλου ασυμβίβαστα, και μάλιστα όταν ο στρατιωτικός ήταν από τους επισημότερους αξιωματικούς. Όταν τον συνέλαβαν, ο Δημήτριος αρνήθηκε να θυσιάσει και με θάρρος δημόσια ομολόγησε πως είναι χριστιανός, γι’ αυτό και χωρίς άλλη διαδικασία ρίχθηκε στη φυλακή. Ύστερα από ένα χρόνο ο Διοκλητιανός συμπλήρωσε το διάταγμα του διωγμού και τιμωρούσε τώρα με θάνατο τους αξιωματικούς, που επέμεναν στην πίστη τους. Ο Δημήτριος λοιπόν, ο γενναίος αξιωματικός του στρατού, για τη χριστιανική πίστη του, ήταν ετοιμοθάνατος στη φυλακή.
Η Θεσσαλονίκη ήταν μια από τις μεγάλες πόλεις του ανατολικού ρωμαϊκού κράτους. Επισκέφθηκε λοιπόν τότε την πόλη ο συμβασιλέας του Διοκλητιανού Μαξιμιανός και η επίσκεψη αυτή συνδυάστηκε με μεγάλους αθλητικούς αγώνες. Οι αγώνες και τα δημόσια θεάματα ήσαν τότε συνηθισμένος τρόπος, για να τρέχουν οι άνθρωποι σ’ αυτά και να ξεχνάνε όλη την άλλη αθλιότητα του βίου των. Είχαν μάθει έτσι και ήσαν ευχαριστημένοι, όταν είχαν «άρτον και θεάματα». Με τα θεάματα αυτά ξεγελιότανε ο λαός κι είναι χιλιάδες οι χριστιανοί μάρτυρες, όπου σ’ αυτές τις περιστάσεις, ρίχνονταν για να παλέψουν με τα θηρία κι ο όχλος αλάλαζε, βλέποντας να τους κατασπαράζουν οι τίγρεις και τα λιοντάρια. Πολλές φορές όμως τα θηρία φάνηκαν φιλάνθρωπα από τους ανθρώπους.
Μέσα στους αθλητές, που πήγαν τότε στη Θεσσαλονίκη, ήταν κι ένας γιγαντόσωμος παλαιστής με το όνομα Λυαίος. Βγήκε λοιπόν ο κήρυκας των αγώνων στο στάδιο και φώναζε˙ «Ποιός από τους χριστιανούς, πιστεύοντας στο Θεό του, τολμά να βγη για να παλέψη με το Λυαίο, που τον προστατεύουν οι θεοί μας;». Ένας νέος τότε χριστιανός, ο Νέστορας, που βρέθηκε στο στάδιο, δεν άντεξε σ’ αυτή την πρόκληση, που την θεώρησε βλασφημία. Ήταν μαθητής του Δημητρίου˙ έτρεξε λοιπόν στη φυλακή και τον παρακάλεσε να τον ενισχύσει, για να βγει να παλέψει με τον ασεβή και βλάσφημο Λυαίο. Ο Δημήτριος τον ασπάσθηκε στο μέτωπο, έκαμε επάνω του το σημείο του Σταυρού και του είπε˙ «Και το Λυαίο θα νικήσης και για το Χριστό θα μαρτυρήσης».
Ο Νέστορας έτρεξε ακράτητος στο στάδιο και τότε έγινε ό,τι με τον Δαβίδ και τον Γολιάθ. Με το πρώτο κτύπημα ο Νέστορας ξάπλωσε κάτω νεκρό τον γιγαντόσωμο Λυαίο. Έγινε δηλαδή όπως το λέγει ο Ψαλμός ότι «οι υψηλοί τη ύβρει συντριβήσονται», θα ταπεινοθούν εκείνοι που άφοβοι και αδίστακτοι υβρίζουν και βλασφημούν το Θεό. Ήσαν ημέρες διωγμού της εκκλησίας και το κατόρθωμα του Νέστορος έδωκε αφορμή να εξαγριωθούν και ο βασιλιάς και ο όχλος και να ξεσηκωθούν εναντίον των χριστιανών. Όταν μάλιστα μαθεύτηκε ότι ο Νέστορας, για να παλέψει με το Λυαίο, πήγε πρώτα στη φυλακή και είδε τον αξιωματικό Δημήτριο, τότε ο Μαξιμιανός έδωκε διαταγή ο Νέστορας κι ο Δημήτριος να θανατωθούν. Τόσο ήταν τότε φτηνή η ζωή του ανθρώπου!
Ο Δημήτριος έδωκε τη ζωή του κι έλαβε το στεφάνι της νίκης στη φυλακή, «λογχευθείς την πλευράν», σαν τον Ιησού Χριστό. Ο άγιος Δημήτριος είναι ο πιο γνωστός και δημοφιλής Άγιος, το πιο ωραίο και ιδανικό πρότυπο του χριστιανού νέου, και για αιώνες ύστερα και μέχρι σήμερα ο πολιούχος και προστάτης της Θεσσαλονίκης. Στον τόπο του μαρτυρίου του χτίσθηκε ένας από τους πιο παλαιούς τώρα και ονομαστούς ναούς της χριστιανοσύνης, που ύστερα από πολλές περιπέτειες και καταστροφές υπάρχει ακόμα και στολίζει την πρωτεύουσα της Μακεδονίας. Η νίκη του αγίου Νέστορα στο στάδιο της Θεσσαλονίκης, με την προτροπή και την ενίσχυση του αγίου Δημητρίου, είναι η νίκη κι ο θρίαμβος της εκκλησίας εναντίον της ειδωλολατρίας και το σημείο της προστασίας της Θεσσαλονίκης από κάθε εχθρική και βαρβαρική επιδρομή. Αμήν.
Από το βιβλίο:
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Λ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΜΨΥΧΟΙ
(Εξαπλά β’)
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
26 Οκτωβρίου, μνήμη του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου και του γενομένου μεγάλου σεισμού: Ο Μέγας Δουξ, υμνολογική εκλογή.
Πατερικόν Εγκώμιον στον πολιούχο της Θεσσαλονίκης – Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά.
Αγίου Ρωμανού του μελωδού – κοντάκιον εις έκαστον σεισμόν και εμπρησμόν.
26 Οκτωβρίου, μνήμη του γενομένου μεγάλου σεισσμού και του Μεγαλομάρτυρος Δημητρίου: παρακλητικός κανών, τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της εορτής.
Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και η βουλγαρική επιβουλή (26 Οκτωβρίου 1912).
Εγκώμιον εις τον Άγιον και ένδοξον Μεγαλομάρτυρα του Χριστού, Δημήτριον – του Οσίου Πατρός ημών Νεοφύτου του εγκλείστου.
Εγκωμιαστικός λόγος εις τον άγιον και πανένδοξον μεγαλομάρτυρα του Χριστού, Δημήτριον – Συμεών μοναχου και φιλοσόφου.
Αγιος Δημήτριος, Μύρον της αγνότητος (Δημήτρια Αθηνών, 2013): ηχογραφημένη ομιλία του Γέροντος Εφραίμ, Δικαίου Ι. Σκήτης Αγ. Ανδρέου Καρυών Αγίου Όρους (αρχείο ήχου, mp3).
«Δώστε μου έναν Άγιο» – ομιλία του Μακαριστού Επισκόπου Αυγουστίνου καντιώτου (κείμενο και αρχείο ήχου, mp3).
Ο άγιος Δημήτριος (η μεγάλη εβδομάδα του Αγίου στην Βυζαντινή Θεσσαλονίκη) – Ιωάννου Φουντούλη.
Το Θαύμα της Μυροβλύσεως του Αγίου Δημητρίου το έτος 1987! – Π. Χρήστου Κότιου.
Το Κατόρθωμα του Υποπλοίαρχου Νικολάου Βότση – Δημοσθένη Λαμπρινάκη, υποστρατήγου ε.α.
26 Οκτωβρίου 1912. Η απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης – Αριστείδη Αποστόλου.
Το πόρισμα του Άγγλου Κρόφορντ Πράις για την κατάληψη της Θεσσαλονίκης, 26 Οκτωβρίου 1912.
