Πως φτάνουμε στο ουσιαστικό
Απορούμε καμιά φορά, πως μέσα στο πνεύμα της Εκκλησίας και της πίστης, γίνονται αποδεκτοί τόσοι τύποι. Και μάλιστα έχοντας δεδομένο ότι περιμένομε την Βασιλεία των Ουρανών, την γεμάτη Πνεύμα Άγιο και ελευθερία.
Βλέπομε λοιπόν και σήμερα, το Πάσχα, να χρωματίζουν την εορτή ένα σωρό τύποι και έθιμα, που τα θεωρούμε χωρίς ιδιαίτερη σημασία. Παράδειγμα. Γίνεται η λιτανεία στον Εσπερινό της αγάπης και γυρίζομε στους δρόμους κρατώντας κεριά. Λέμε τα ίδια λόγια, με την ίδια μουσική. Στεκόμαστε μέσα στην Εκκλησία όρθιοι για κάποιο χρονικό διάστημα. Καθόμαστε όταν είναι καιρός. Και διερωτόμαστε: Τι σημασία έχουν όλα αυτά; Δεν είναι πνευματική υπόθεση η χριστιανική πίστη;
Βεβαίως είναι. Δεν υπάρχει μεγαλύτερη πνευματική αλήθεια από την ανάσταση των νεκρών και από τη ζωή μετά τον θάνατο στη Βασιλεία των Ουρανών. Πιο πνευματική κατάσταση, δεν μπορεί να φαντασθεί κανείς. Βέβαια σκέπτονται μερικοί: «Καλά, τότε θα θυμόμαστε το παρελθόν; Θα θυμόμαστε τις αμαρτίες μας και τα πάθη μας; Θα θυμόμαστε τις παλιανθρωπιές των άλλων ανθρώπων; Πως θα είμαστε χαρούμενοι; Και αν μας έχουν κάνει καμιά εγχείριση, μας κόψανε κανένα πόδι, η μας βγάλανε κανένα νεφρό, πως θα είμαστε κει πέρα ολόκληροι;» Απορίες για μικρά παιδιά.
Η Εκκλησία και ο κόσμος έχει ώριμους ανθρώπους, έχει και ανώριμους. Οι ανώριμοι, βρίσκονται στη νηπιακή ηλικία. Αλλά όταν βρισκόμαστε στην νηπιακή ηλικία, έχομε ανάγκη από ειδική αγωγή. Ποιά είναι η ειδική αγωγή; Πιάνει η μητέρα το χεράκι του παιδιού και προσπαθεί να το μάθει να κάνει τον Σταυρό του καλά. Να ξέρει που το πάει την πρώτη φορά, που την δεύτερη, που την τρίτη. Αυτή η εκπαίδευση, φαίνεται αστεία. Αλλά δεν είναι. Έχει τον σκοπό της. Όταν πάλι περάσουν λίγα χρόνια και έλθει η ηλικία που ο άνθρωπος βρίσκεται στην πιο έξαλλη καταξίωση του εαυτού του, θεωρώντας τον ότι είναι πανέξυπνο• δηλαδή στην ώριμη εφηβική ηλικία, τότε που πάνε στο στρατό, 19-20 χρονών παιδιά, εκεί τι τα μαθαίνουν;
Πρώτα απ’ όλα τα μαθαίνουν βήμα. Δηλαδή να βαδίζουν σύμφωνα με το παράγγελμα του εκπαιδευτή. Γιατί άμα δεν μάθουν να σηκώνουν τότε που πρέπει το δεξί πόδι και το αριστερό, και μέχρι εκεί που πρέπει το χέρι, θα είναι αδύνατον να πειθαρχήσουν στα πιο δύσκολα. Βλέποντας κανείς στρατιώτες που ίσως έχουν πολλά πτυχία, να κάνουν ασκήσεις ακριβείας, νομίζει ότι μαθαίνουν αστεία πράγματα και χάνουν τον χρόνο τους. Αλλά δεν είναι έτσι. Στην πραγματικότητα μαθαίνουν φιλοσοφία.
Σώμα, ψυχή και πνεύμα είναι αλληλένδετα. Δεν γίνεται χωρίς την πειθαρχία του σώματος πειθαρχία του πνεύματος, ούτε του ψυχικού έσω κόσμου. Γι’ αυτό η Εκκλησία λέγει: Πρώτο στάδιο προσεγγίσεως προς τον Θεό είναι: Μπαίνομε στην Εκκλησία και στεκόμαστε όρθιοι. Όταν μπαίνομε στην Εκκλησία για πρώτη φορά, συνήθως δεν λέμε καμία απολύτως προσευχή. Απλώς στεκόμαστε, βλέπομε και ακούμε. Και τι γίνεται; Ακούγοντας, μαθαίνομε να πειθαρχεί το μυαλό μας, στο να ψάχνει να βρει κάτι, που μέχρι τότε δεν το είχε ούτε αναζητήσει ούτε συνηθίσει. Εάν ο άνθρωπος δεν βάλει τον εαυτό του σ’ αυτή τη διαδικασία, ποτέ δεν θα ορθοποδήσει.
Μακρυά η ακαταστασία
Την σημερινή εποχή, ο άνθρωπος, κατάντησε να θεωρεί για τον εαυτό του αξία την «ακαταστασία». Να κάνει ο,τι του έρθει την κάθε στιγμή, να σκέπτεται ο,τι θέλει την κάθε στιγμή και να αισθάνεται ανάλογα με την στιγμή, είτε μανία, είτε οργή, είτε τρυφερότητα• όλα ακατάστατα. Γι’ αυτό ο άνθρωπος ο σημερινός, δυσκολεύεται να μπει στο δρόμο του Θεού. Γιατί προσπαθώντας να κάνει κάτι, τον πνίγει το πνεύμα της ακαταστασίας.
Το πνεύμα της Εκκλησίας του Χριστού δεν είναι τέτοιο. Όταν ο απόστολος Πέτρος και ο απόστολος Ιωάννης, άκουσαν ότι αναστήθηκε ο Χριστός και βρέθηκε ο τάφος ανοιχτός, και τα οθόνια, δηλαδή τα σεντόνια με τα οποία τον είχαν τυλίξει, βαλμένα με τάξη μέσα εκεί, έτρεξαν να δουν. Ο απόστολος Ιωάννης σαν νεώτερος έφτασε πρώτος έξω από τον τάφο. Μα δεν επέτρεψε στον εαυτό του την ακαταστασία. Να ορμήσει δηλαδή μέσα εξ αιτίας του ενθουσιασμού του να δει. Αλλά περίμενε να φτάσει ο απόστολος Πέτρος σαν μεγαλύτερος και σεβασμιώτερος. Και μόνο αφού μπήκε ο Πέτρος, μετά μπήκε και ο Ιωάννης.
Γιατί το έκανε έτσι; Απλούστατα. Είχε μάθει να πειθαρχεί το μυαλό του, τα συναισθήματά του και τις κινήσεις του σώματος του. Και επειδή είχε βάλει σε καλή τάξη ολόκληρο τον εαυτό του ακόμη και σ’ αυτά που θεωρούνται τύποι, μπόρεσε να φθάσει στο ουσιαστικό. Στην θεογνωσία.
Σε μία ευχή της Εκκλησίας λέμε, ότι το μεγαλύτερο που μπορεί να επιτύχει ένας άνθρωπος είναι: «εις μεν την παρούσαν ζωήν, να αποκτήσει επίγνωσιν της αληθείας». Όχι να μυρίζεται μερικά πράγματα και να φαντάζεται μερικά άλλα. Αλλά να αποκτήσει επίγνωση της αληθείας.
Όλοι ξέρομε, ότι υπάρχουν οι επιστημονικές γνώσεις, και οι ανθρωπιστικές γνώσεις, δηλαδή το τι είναι αγάπη, τι είναι αιδημοσύνη, τι είναι σεβασμός, τι είναι στοργή κλπ. Πως όμως ιδιοποιείται κανείς αυτές τις πολύτιμες γνώσεις; Όχι μόνο διαβάζοντας, ούτε φαντασιαζόμενος. Αλλά τις μαθαίνει πιο σωστά με την εξάσκηση. Δηλαδή στην πράξη. Κατά τον ίδιο τρόπο και τις αλήθειες του Ευαγγελίου και την ανάσταση του Χριστού τα μαθαίνομε στην πράξη, όταν αποφασίζομε να τηρούμε τις εντολές του Χριστού. Αν αρχίσομε έτσι, αισθανόμαστε στο μέτρο που αγωνιζόμαστε, ότι με κείνα που κάνομε και με κείνα που βιώνουμε, «στέκομε στα πόδια μας».
Διαφορετικά πως βλέπομε τον εαυτό μας; Όπως τον περιγράφει η πεποίθηση που ιδιαίτερα σήμερα είναι διάχυτη σε όλο τον κόσμο. Ότι είμαστε ένα τόπι, που τρώει κλωτσιές και βρίσκεται πότε εδώ, πότε εκεί και τελικά ποτέ δεν ξέρει που βρίσκεται. Και μέσα σ’ αυτή την ακαταστασία, λένε τα κακόμοιρα τα παιδιά και κάτι πιο κακόμοιρα γεροντάκια: «Αξία έχει ότι χαρείς στη ζωή αυτή. Αν σου τύχει κάτι μη χάνεις την ευκαιρία, όσο και αν το θεωρεί ο κόσμος βρώμικο και σιχαμερό. Τι να κάνομε; Έτσι είναι η ζωή. Φρόντισε να απολαύσεις κάτι γιατί αλλοιώς, τζάμπα την πέρασες».
Βέβαια με τέτοια νοοτροπία, πάει κανείς όλο και πιο κάτω και διαλύεται όλο και πιο πολύ. Και καταντάει ο γέρος παίγνιο των μικρών παιδιών. Δεν τον σέβονται ούτε τα μωρουδάκια. Πως να τον σεβαστεί ένας μεγαλύτερος; Και εμείς όταν μαθαίνομε για κάτι τέτοιες αμαρτωλές συμπεριφορές ηλικιωμένων, τις σχολιάζομε. Όλοι έχομε κρίση. Βλέπομε και καταλαβαίνομε. Δεν αρκεί όμως να ζυγίζομε τους άλλους. Πρέπει να μάθομε να ζυγίζομε και τον εαυτό μας.
Η σκηνή που δίνει μαρτυρία
Μπαίνοντας στην Εκκλησία, στεκόμαστε απέναντι στον Χριστό. Όπου και να σταθείς στην Εκκλησία βλέπεις την εικόνα του Χριστού και την πόρτα του Ιερού, που είναι για τον χριστιανό, η πόρτα της Βασιλείας του Θεού, για την άνω και την αιώνια ζωή. Γι’ αυτό όταν είσαι μέσα στην Εκκλησία καταλαβαίνεις πιο καλά τι σημαίνουν τα λόγια: «σκηνή του Μαρτυρίου», που είναι το πρώτο όνομα της Εκκλησίας.
Όταν έφτειαξε ο Μωυσής την πρώτη σκηνή, έβαλε μέσα τις δύο πλάκες με τις δέκα εντολές και την στάμνα με το μάνα. Την ονόμασε: «σκηνή του Μαρτυρίου». Δηλαδή αυτή η σκηνή μαρτυρεί. Δω μέσα θα πάρετε την αληθινή μαρτυρία για τον Θεό. Όμως πρέπει να προσέξομε. «Παίρνομε» από την Εκκλησία όταν είμαστε πραγματικά μέσα. Το λέμε, γιατί μερικές φορές, μπαίνομε μέσα αλλά είμαστε ψυχικά πιο έξω από ότι όταν δεν εκκλησιαζόμαστε καθόλου. Δηλαδή δεν το μαζεύομε καθόλου το μυαλό μας, να προβληματιστούμε για κάτι ουσιαστικό.
Τότε, όταν πραγματικά είμαστε στην Εκκλησία, αρχίζομε να καταλαβαίνομε ποίο είναι το μυστήριο της ζωής. Τι είναι το μυστήριο της σχέσης του σώματος με την ψυχή και με την διάνοια. Ότι ο άνθρωπος είναι ένας και ολόκληρος. Ότι όλος πρέπει να ανεβαίνει πνευματικά. Όχι ένα κομμάτι του να ανεβαίνει και ένα άλλο να βουλιάζει όλο και πιο πολύ. Όταν το σκεφθούμε αυτό, καταλαβαίνομε γιατί ο Χριστός ήλθε στον κόσμο να μας θεραπεύσει. Γιατί ήλθε να μας διδάξει την αλήθεια και να μας δώσει φάρμακο. Και τότε καταλαβαίνομε τι σημαίνει ανάσταση και αιώνια ζωή.
Ο άνθρωπος χωρίς την πίστη στον Χριστό, είναι από εκείνους για τους οποίους λέει το τροπάριο: «και τοις εν τοις μνήμασι». Καλύτερα σ’ ένα τάφο από μάρμαρα, ή έστω από χώμα μόνο, παρά σε ένα τάφο με όλων των ειδών τα πάθη. Να πάρομε εκείνα που είναι τα άσχημα:
Διαστροφές και ναρκωτικά.
Πιστεύει μήπως κανείς, ότι αυτός που έμπλεξε μ’ αυτά, δεν είναι κυριολεκτικά θαμένος μέσα σ’ ένα τάφο; Και οι ίδιοι το πιστεύουν και το παραδέχονται. Μα δεν είναι αυτά τα μόνα πάθη. Είναι και πολλά άλλα. Από όλα πρέπει να αναστηθούμε. Γι’ αυτό και λέει ένα τροπάριο: «Ο Χριστός ήλθε στη γη, από αγάπη για μας, σταυρώθηκε για μας, μας έδειξε την σημασία της αγάπης, και αναστήθηκε εκ νεκρών. Και τοις εν τοις μνήμασι παρέχει ζωή και ανάσταση».
«Τοις εν τοις μνήμασι» δεν εννοούμε μόνο τους πεθαμένους που θα αναστηθούν την δευτέρα Παρουσία. Νεκροί «εν τοις μνήμασι» είμαστε και εμείς όταν ζούμε χωρίς την επίγνωσιν της αληθείας. Γι’ αυτό τις μέρες της αναστάσεως, τις ημέρες του μεγαλύτερου μυστηρίου, από το οποίο έρχεται το λαμπρότερο φως, κρατάμε το κερί για να φωτίζεται η διάνοια, ο νους και η καρδιά. Αλλά αυτό είναι ένα καλό έθιμο, που όπως φαίνεται σιγά-σιγά το ξεχνάμε. Ναι, να κρατάμε το κερί. Και μαθαίνοντας να το κρατάμε, όπως μαθαίνομε να κάνομε τον Σταυρό μας, μαθαίνομε να εργαζόμαστε για την αιώνια ζωή και για την ανάσταση.
Πρώτα μαθαίνει το μικρό παιδί να γράφει το όμικρον και το γιώτα και μετά μαθαίνει καλλιγραφία. Το ίδιο στο χώρο της πίστης: Ξεκινάμε από τους τύπους και μετά μαθαίνομε να πιστεύομε στην αιώνια ζωή σωστά και να ομολογούμε: «προσδοκώ ανάστασιν νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος», που είναι η σφραγίδα, το τέλος και η ολοκλήρωση της πίστεως. Γι’ αυτό βρίσκεται το άρθρο αυτό στο τέλος του Συμβόλου της Πίστεως.
Αυτά σαν μια αναλαμπή της πασχαλινής λαμπάδας. Να μας φωτίζει ο Θεός. Η δύναμη του Χριστού που νίκησε τον Άδη να βοηθά όλους να ξεπερνάμε τις δυσκολίες της ζωής μας.
Αμήν.
Διασκευασμένη ομιλία που έγινε στον Άγιο Χαράλαμπο Πρεβέζης στις 26/4/2008.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
Αγία Ζώνη.gr: 27 Απριλίου 2017
