Πνευματική μελέτη – Αγίου Παισίου του Αγιορείτου.

– Γέροντα, άνθρωποι πού αρχίζουν νά έχουν τήν καλή ανησυχία, τί βιβλία νά διαβάσουν, γιά νά βοηθηθούν;

– Νά διαβάσουν πρώτα τό Ευαγγέλιο, γιά νά μάθουν τί θά πή Χριστός. Νά συγκλονισθούν λίγο, καί ύστερα νά διαβάσουν τήν Παλαιά Διαθήκη. Ξέρεις τί κόπος είναι, Οταν δεν έχουν διαβάσει τίποτε καί σού ζητούν βοήθεια; Σάν νά πηγαίνη ένα παιδί τού Δημοτικού Σχολείου σέ καθηγητή Πανεπιστημίου καί νά τού λέη: «Βοήθησε με». Τί νά τού πή ο καθηγητής; «Ενα καί ένα ίσον δύο»;

Άλλοι πάλι δέν έχουν τήν καλή ανησυχία- έρχονται καί λένε: «Δεν έχω κανένα πρόβλημα, μιά χαρά εΐμαι, Πάτερ, απλώς πέρασα νά σέ δώ». Ποτέ ο άνθρωπος δέν μπορεί νά πή οτι δέν έχει τίποτε. Κάτι θά έχη. ο αγώνας γιά πνευματική ζωή δέν τελειώνει ποτέ.

Ή μερικοί μού λένε: «Νά μας πής πνευματικά». Σάν νά πάνε στον μπακάλη καί τού λένε: «Δώσ’ μας ψώνια». Τά χάνει καί ο μπακάλης. Δέν έχουν κάτι τό συγκεκριμένο νά ζητήσουν καί νά πουν «μού χρειάζεται τόση ζάχαρη, τόσο ρύζι κ.λπ.», αλλά λένε «δώσ’ μας ψώνια». η σάν νά πάνε στον φαρμακοποιό καί τού λένε «δώσ’ μας φάρμακα!», χωρίς νά τού πούνε προηγουμένως από τί πάσχουν η αν πήγαν στον γιατρό και τί τους είπε ο γιατρός. Άντε τώρα νά βρής άκρη!

Βλέπεις, εκείνος πού έχει πνευματική ανησυχία, βρίσκει τί του λείπει, τό ζητάει καί ωφελείται. Έγώ, ώς αρχάριος, όταν διάβαζα κάτι, τό αντέγραφα, γιά νά μήν τό ξεχάσω, καί προσπαθούσα νά τό εφαρμόσω. Δεν διάβαζα, γιά νά περνάω ευχάριστα τήν ώρα μου. Υπήρχε μέσα μου η καλή ανησυχία καί, όταν δεν καταλάβαινα κάτι, ρωτούσα νά μάθω πώς είναι. Λίγο διάβαζα, πολύ ήλεγχα τόν εαυτό μου μέ αυτά πού διάβαζα. «Που βρίσκομαι; Τί κάνω;». Κάθιζα τόν εαυτό μου στό σκαμνί. Δέν τά περνούσα αυτά πού διάβαζα έτσι αφορολόγητα.

Σήμερα οι άνθρωποι καταλήγουν από τήν πολλή μελέτη νά είναι μαγνητόφωνα καί νά γεμίζουν τις κασσέττες τους μέ περιττά πράγματα. «Ή άνευ πράξεως» όμως διδασκαλία είναι κατά τόν Άββά Ισαάκ «παρακαταθήκη έντροπής» Βλέπεις, πολλοί πού ενδιαφέρονται γιά τόν αθλητισμό διαβάζουν αθλητικά περιοδικά η εφημερίδες καί κάθονται. Μπορεί νά είναι σάν τά μοσχάρια, αλλά θαυμάζουν τους αθλητές: «Α, καταπληκτικός αυτός, λένε, μπράβο! «Ω!…». Δέν χύνουν όμως λίγο ίδρωτα ούτε χάνουν κανένα κιλό βάρος. Διαβάζουν-διαβάζουν αθλητικά καί ξαπλώνουν έτσι δέν ωφελούνται. Μένουν μέ τήν ευχαρίστηση του διαβάσματος. Οι κοσμικοί, άλλοι διαβάζουν εφημερίδα, άλλοι διαβάζουν ένα ρομάντζο, μιά περιπέτεια, άλλοι παρακολουθούν στό γήπεδο πώς παίζουν, καί περνάνε τήν ώρα τους.

Τό ίδιο κάνουν καί μερικοί πού διαβάζουν πνευματικά. Μπορεί νά ξενυχτούν καί νά διαβάζουν πνευματικά βιβλία μέ μανία καί νά ευχαριστιούνται. Παίρνουν ένα πνευματικό βιβλίο, κάθονται καί λίγο αναπαυτικά καί διαβάζουν. «Ωφελήθηκα», λέει ο άλλος. Καλύτερα πες ότι ευχαριστήθηκες, ότι πέρασες ευχάριστα την ώρα σου. Γιατί αυτό δεν είναι ωφέλεια. Ωφελείσαι, μόνον όταν δής τί λέει αυτό πού διαβάζεις, έλέγχης τόν εαυτό σου και προσπαθής νά τόν ζορίζης στην εφαρμογή: «Τί λέει αυτό πού διάβασα; Έγώ πού βρίσκομαι πνευματικά; Τί πρέπει νά κάνω;». Ύστερα, όσο περισσότερα μαθαίνει κανείς, τόσο περισσότερη ευθύνη έχει. Δεν λέω νά μή διαβάζη, γιά νά μην ξέρη πολλά και νά μην έχη ευθύνη, γιατί αυτό είναι πονηριά, αλλά νά μή διαβάζη μόνο γιά νά ευχαριστιέται. Το κακό είναι ότι, αν διαβάζη καί έχη δυνατή μνήμη, θυμάται πολλά, μπορεί και νά λέη καί πολλά καί νά ξεγελάη τόν εαυτό του, νά νομίζη δηλαδή ότι τά εφαρμόζει κιόλας. Έτσι δημιουργεί ψευδαίσθηση καί στον εαυτό του καί στους άλλους.

Γι’ αυτό μήν αναπαύετε τόν λογισμό σας στά πολλά διαβάσματα. Νά στραφήτε στην εφαρμογή. Τά πολλά διαβάσματα μορφώνουν εγκυκλοπαιδικά. Έτσι δεν λέγεται;

– Ναί, Γέροντα.

– Σκοπός όμως είναι πώς θά μορφωθώ θεοκεντρικά. Δέν πάω νά γίνω καθηγητής Πανεπιστημίου, ώστε νά είμαι υποχρεωμένος νά ξέρω πολλά. Αλλά καί αν μου χρειασθή κάτι από τήν άλλη γνώση, εύκολα θά το μάθω, όταν αποκτήσω τήν θεοκεντρική μόρφωση. Κατάλαβες;

– Όταν έχη κανείς περισπασμό, συμφέρει νά συγκεντρωθή μέ τήν μελέτη;

– Ναί, νά διαβάση λίγο, κάτι πολύ δυνατό, γιά νά θερμανθή η ψυχή. Έτσι καπακώνονται οί μέριμνες καί ο νους μεταφέρεται σέ θειο χώρο. Αλλιώς πάει ο νους σ’ αυτήν η σ’ εκείνη τήν δουλειά, εκεί πού σύχναζε τις περισσότερες ώρες.

– Γέροντα, όταν είναι κανείς κουρασμένος ή στενοχωρημένος, θέλει νά διαβάση κάτι εύκολο, κανένα διήγημα, κανένα μυθιστόρημα κ.λπ.

– Δέν υπάρχει κανένα πνευματικό βιβλίο πού νά είναι καλό γιά εκείνη τήν ώρα; ο σκοπός δέν είναι νά ξεχάση ο άνθρωπος τήν στενοχώρια του, αλλά να λυτρωθή. Τό άλλο δεν λυτρώνει. Δεν βοηθούν στην πνευματική ζωή τά μυθιστορήματα η ή εφημερίδα και η τηλεόραση. Πολλές φορές ακόμη και μερικά θρησκευτικά περιοδικά κάνουν ζημιά στους Χριστιανούς, γιατί διεγείρουν τον μωρό ζήλο καί προκαλούν σύγχυση. Προσέξτε• μή διαβάζετε περιττά πράγματα τίς ελεύθερες ώρες σας. Μερικά αναγνώσματα είναι σάν νά τρως νεροκολοκύθες, σάν νά ψαχνής στά άχυρα, νά βρής ένα σπυρί σιτάρι. Λένε μερικοί: «Ναί, αλλά αυτά μέ ξεκουράζουν». Μά πώς σέ ξεκουράζουν, ευλογημένε, άφου σέ ζαλίζουν καί πονούν τά μάτια σου; Καλύτερα νά κοιμηθής, γιά νά ξεκουρασθής. Από τό τί διαβάζει κανείς, θά καταλάβης τήν πνευματική του κατάσταση. Άν είναι πολύ κοσμικός, θά διαβάζη περιοδικά αισχρά. Άν είναι λίγο κοσμικός, θά διαβάζη λιγώτερο βρώμικα η εφημερίδες. Άν θρησκεύη, θά διαβάζη θρησκευτικά έντυπα η σύγχρονα θρησκευτικά βιβλία η πατερικά κ.ο.κ.

– Γέροντα, ποια πνευματικά βιβλία βοηθούν περισσότερο;

– Πολύ ωφελούν τά διάφορα πατερικά βιβλία, πού στις μέρες μας, δόξα τω Θεώ, κυκλοφορούν κατά χιλιάδες. Σ’ αυτά βρίσκει κανείς ο,τι ποθεί, ό,τι τού χρειάζεται. Είναι γνήσια πνευματική τροφή καί οδηγούν μέ ασφάλεια στον πνευματικό δρόμο. Γιά νά βοηθήσουν όμως, πρέπει νά διαβάζωνται μέ ταπείνωση καί προσευχή. Τά πατερικά κείμενα μοιάζουν μέ αξονικές τομογραφίες, γιατί όπως σ’ εκείνες φωτογραφίζεται η σωματική κατάσταση τού άνθρωπου, έτσι καί σ’ αυτά φωτογραφίζεται η πνευματική του κατάσταση. Κάθε πρόταση τών πατερικών κειμένων δέν κρύβει ένα αλλά πολλά νοήματα, καί καθένας τά καταλαβαίνει ανάλογα μέ τήν πνευματική του κατάσταση. Καλό είναι νά διαβάζη κανείς κείμενο καί όχι μετάφραση, επειδή ο μεταφραστής ερμηνεύει τό πρωτότυπο ανάλογα μέ την δική του πνευματικότητα.

Πάντως, γιά να κατανοήση κανείς τους Πατέρες, πρέπει νά σφίξη τόν εαυτό του, νά συγκεντρώση τόν νου του και νά ζή πνευματικά, γιατί τό πνεύμα των Πατέρων γίνεται αντιληπτό μόνο μέ τό Πνεύμα. Ειδικά οι Ασκητικοί Λόγοι του Αββά Ισαάκ του Σύρου πολύ βοηθούν, αλλά χρειάζεται νά τους μελετάη λίγο-λίγο, γιά νά αφομοιώνη την τροφή. ο Ευεργετινός εΐναι ευεργεσία μεγάλη, γιατί μπορούμε νά γνωρίσουμε όλο τό πνεύμα των Αγίων Πατέρων. Βοηθάει, γιατί περιγράφει τους αγώνες των Πατέρων γιά όλα τά πάθη μέ τήν σειρά, και η ψυχή γνωρίζει πώς εκείνοι δούλεψαν και βοηθιέται. Τά Συναξάρια πάλι είναι αγιασμένη ιστορία, γι’ αυτό πολύ βοηθούν – ιδίως τά παιδιά -, αλλά νά μήν τά διαβάζουμε σάν ιστορίες.

Δεν χρειάζεται νά έχουμε γνώση πολλή, γιά νά αποκτήσουμε ευλάβεια. Έάν τά λίγα πού ξέρουμε τά συλλογιζώμαστε, θά κεντηθή η καρδιά. Ένας άπό ένα τροπάριο τινάζεται στον αέρα, και άλλος τά ξέρει όλα άπ’ έξω και δέν νιώθει τίποτε, γιατί κινείται έξω άπό τήν πνευματική πραγματικότητα. Διαβάζετε λοιπόν Πατέρες, έστω μιά η δυο γραμμές τήν ημέρα. Είναι βιταμίνες πολύ δυναμωτικές.

Από το βιβλίο: Λόγοι του Γέροντος Παισίου Β’. Πνευματική αφύπνιση.
Έκδοση: Ιερόν Ησυχαστήριον Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος. Σουρωτή Θεσσαλονίκης. 1999.

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Γενικά, Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά, Μελέτες - εργασίες - βιβλία. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.