Κάποιος αδελφός ζήτησε συμβουλή από έναν γέροντα λέγοντας: «Εύσπλαχνε πάτερ, πέφτω στα πόδια σου, για να ενδυναμωθώ με τις ευχές σας»1 Γιατί βλέπω ότι όλη τη μέρα είμαι μέσα στον περισπασμό, και σχεδόν δεν με αφήνει να θυμηθώ τον Θεό. Και αν ποτέ με τις ευχές σας μου δώσει ο Θεός λίγη λύπη για τα σφάλματά μου, εγώ τη χάνω σιγά σιγά με τις εξωτερικές φροντίδες. Φοβάμαι και σχετικά με την υπηρεσία του νοσοκομείου, ότι δηλαδή είναι μια μορφή εξουσίας, και μήπως συντελεί στο να έχω εξουσία και παρρησία. και το ότι έχω συνεχώς στα χέρια διάφορα φαγώσιμα με παρασύρει, όπως είναι επόμενο, στη γαστριμαργία. Το ξέρεις, πάτερ, ότι αυτά δεν τα λέω επειδή κουράστηκα από το διακόνημα – τί να κάνω δηλαδή ο ταλαίπωρος; – αλλά γιατί φοβάμαι μήπως κάθομαι και χειροτερεύω τα πάθη μου αυτά είτε εξαιτίας μου είτε, όπως νομίζω, εξαιτίας των δαιμόνων. Εσύ όμως, πάτερ, φανέρωσέ μου το θέλημα του Θεού, και με τις προσευχές σου ενδυνάμωσέ με να κάνω αυτό που θα μου πεις. και συγχώρησέ με».
Ο γέροντας αποκρίθηκε: «Άκουσε, αδελφέ, και βεβαιώσου με τη χάρη του Κυρίου: από τότε που σου επιτρέψαμε να αναλάβεις αυτό το πράγμα, το χέρι και η καρδιά μας είναι μαζί σου, ή μάλλον το χέρι του Θεού, τον οποίο παρακαλούμε με την προσευχή για τη σωτηρία της ψυχής σου και για την ενδυνάμωσή σου σε αυτό το έργο και για να φανείς άξιος και να έχεις τη σκέπη του Θεού σε αυτό. και δεν θα σωθείς με άλλον τρόπο εκτός από αυτόν. Λοιπόν, μη κυριευτείς από ακηδία καθώς θα πέφτεις, θα σηκώνεσαι, θα σφάλλεις, θα κατηγορείς τον εαυτόν σου – ώσπου ο Κύριος να σου δείξει το έλεός του όπως θέλεις. Πρόσεχε λοιπόν να μην αμελήσεις».
«Σχετικά τώρα με τον περισπασμό: αδελφέ, πολλοί ακούν συνέχεια για κάποια πόλη, και συμβαίνει να μπουν σε αυτήν χωρίς να ξέρουν ότι είναι αυτή. Και εσύ λοιπόν, όλη τη μέρα έχεις τη μνήμη του Θεού και δεν το γνωρίζεις; Γιατί, όταν έχει κανείς εντολή και φροντίζει να την τηρήσει, αυτό και υποταγή είναι και μνήμη Θεού, και καλά σου είπε ο αδελφός Ιωάννης. ¨Βγάλε πρώτα τα φύλλα, και με την προσταγή του Θεού θα βγάλεις και τους καρπούς¨. Αφού λοιπόν δεν γνωρίζεις το συμφέρον σου, ακολούθησε αυτούς που το γνωρίζουν. αυτό είναι η ταπείνωση, και έτσι θα βρεις τη χάρη του Θεού».
«Να το ξέρεις λοιπόν, ότι από αυτό θα έχεις τη σωτηρία. γιατί στον ερχομό σου δεν ήταν αμέτοχος ο Θεός, αλλά αυτός σε οδήγησε. Ενδυναμώσου με τη χάρη του Κυρίου, γιατί έχεις πολύ κέρδος από τον περισπασμό αυτόν που λές. Άλλωστε, καθώς δεν φτάσαμε ακόμη στην τελειότητα, ώστε να απαλλαγούμε εντελώς από την αιχμαλωσία των παθών, μας συμφέρει περισσότερο να απασχολούμαστε στον περισπασμό του διακονήματος παρά στα πάθη. Έχε θάρρος, λοιπόν, γιατί ο Κύριος που σε έβαλε στο έργο αυτό, αυτός θα κανονίσει, και εμείς σηκώνουμε μαζί σου το βάρος της φροντίδας. Μη σε πλανήσει λοιπόν ο διάβολος με λογισμούς φαινομενικά δικαιολογημένους, όπως λέει ο απόστολος: ¨Με ωραία λόγια εξαπατούν τους απονήρευτους¨.2 Αυτός που σε έβαλε στο έργο τούτο, αυτός είναι το παν, ο οποίος είπε στους μαθητές του: ¨Εγώ σας αποστέλλω¨,3 και επίσης: ¨Εγώ θα είμαι μαζί σας¨.4 Μη φοβάσαι, και από μόνος σου μη νοιαστείς για τίποτε σχετικά με το νοσοκομείο, πέφτοντας σε ακηδία από τη φροντίδα και την εξουσία.
Γιατί αν καταλάβεις αυτά που σου είπα, δεν θα έχεις δυσκολία. Μόνο οφείλεις να προσέχεις τον εαυτό σου όσο μπορείς, και ο Θεός θα σε βοηθά, γι’ αυτό και να ενδυναμώνεσαι με τη χάρη του».
Άλλος αδελφός, ο οποίος ανέλαβε πορτάρης στο κοινόβιο και κουραζόταν μόνος, ρώτησε τον ίδιο μεγάλο γέροντα, αν πρέπει να πάρει μαζί του άλλον αδελφό ή όχι. Ο γέροντας αποκρίθηκε: «Αδελφέ, όποιος θέλει να έρθει στον Κύριο και να βαδίζει τον δρόμο της σωτηρίας, οφείλει κάθε ώρα να περιμένει πειρασμούς και θλίψεις και οδύνες. Γιατί λέει η Γραφή: ¨Παιδί μου, αν ήρθες να υπηρετήσεις τον Κύριο, ετοίμασε την ψυχή σου για την αντιμετώπιση πειρασμών¨.5 Και ο Κύριος είπε: ¨Όποιος έρχεται κοντά μου, ας αρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώνει κάθε μέρα τον σταυρό του και ας με ακολουθεί¨.6 Αυτός λοιπόν που θέλει να γίνει μαθητής μου, οφείλει να κάνει την υπακοή ως τον θάνατο».
«Το να είσαι λοιπόν μόνος και να κουράζεσαι κάπως, σε συμφέρει περισσότερο από το να έχεις και άλλον. Αν παρουσιαστεί ανάγκη, πάντοτε θα σε βοηθήσει κάποιος. Ωστόσο δεν αυξάνεται τόσο η παρρησία, όταν σε βοηθά ένας άλλος, όσο αυξάνεται, όταν είστε πάντοτε μαζί. Αν αποκάμεις από τον κόπο, θα βρεις την ταπείνωση. και αν βρεις την ταπείνωση, θα λάβεις τη συγχώρηση των αμαρτιών σου. γιατί λέει ο ψαλμωδός: ¨Δες την ταπείνωσή μου και τον κόπο μου και συγχώρησε όλες τις αμαρτίες μου¨. 7 Αν ταπεινωθείς, θα λάβεις τη χάρη. αν λάβεις τη χάρη, αυτή θα σε βοηθά. Γιατί ο άγιος Παύλος, έχοντας κοπιάσει περισσότερο από όλους τους αποστόλους, έλεγε: ¨Όχι εγώ, αλλά η χάρη του Θεού που με συνοδεύει¨. Αν πιστέψεις χωρίς κανέναν δισταγμό, θα ενδυναμωθείς και θα κάνεις όχι μόνο την υπηρεσία του πορτάρη, αλλά και άλλες ακόμη υπηρεσίες. Με την ελπίδα λοιπόν να προσέχεις το έργο του Θεού, και ο Θεός θα οικονομήσει το πράγμα με τρόπο που δεν ξέρεις».
Ο αδελφός είπε τότε: «Προσευχήσου, πάτερ, να μου δοθεί σύνεση και δύναμη από τον Θεό, γιατί είμαι αμαθής και αδύναμος».
Αποκρίθηκε ο γέροντας: «Αδελφέ, αν πιστέψεις ότι από τις άγονες πέτρες ο Θεός μπορεί να κάνει απογόνους του Αβραάμ,8 και ότι αυτός που κάποτε έδωσε μιλιά στο γαϊδούρι9 μπορεί και σ’ εσένα να δώσει λόγο και σοφία και σύνεση και δύναμη, τότε όλα θα σου τα δώσει ο Θεός. Αδελφέ, δεν τα ξέρεις τα πράγματα; Η θύρα του κοινοβίου είναι η θύρα του Θεού, και γνωρίζει ο Θεός ότι ο δούλος του ο πορτάρης χρειάζεται σοφία και σύνεση, γνώση και δύναμη, βοήθεια και διάκριση. γιατί, όπως λέει ο Κύριος: ¨Γνωρίζει ο ουράνιος Πατέρας σας τι χρειάζεστε, προτού εσείς του το ζητήσετε¨.10 Αν δείξεις καρτερία και υπομονή, θα είναι μακάρια η ψυχή σου».
Ο αδελφός αυτός, όπως νομίζω, θα ήταν πολύ αδύναμος στο σώμα, γι’ αυτό και στην υπηρεσία του, που δεν ήταν και τόσο βαριά, κουραζόταν μόνος. Δες όμως πόσα αγαθά του υποσχέθηκε ο θεοφόρος πατέρας ότι θα του προξενούσε η υπηρεσία αυτή.
Υποσημειώσεις.
1. Στην ενότητα αυτή χρησιμοποιείται και ο πληθυντικός, επειδή μαζί με τον άγιο Βαρσανούφιο υπονοείται και ο μαθητής του αββάς Ιωάννης, ο λεγόμενος «άλλος γέροντας». Ονομαστικά αναφέρεται πιο κάτω.
2. Ρωμ. 16, 18
3. Ματθ. 10, 16
4. Ματθ. 28, 20
5. Σ’ Σειρ. 2, 1
6. Λουκ. 9, 23
7. Ψαλμ. 24, 18
8. Α’ Κορ. 15, 10
9. Ματθ. 3. 9
10. Πρβ. Αριθ. 22, 28-30
Από το βιβλίο: Ευεργετινός: «Ήτοι Συναγωγή των θεοφθόγγων ρημάτων και διδασκαλιών των θεοφόρων και αγίων πατέρων, από πάσης γραφής θεοπνεύστου συναθροισθείσα.»
Τόμος 2-ος. μετάφραση (Νεοελληνική απόδοση): Δ. Χρισταφακόπουλος
Εκδόσεις, Το Περιβόλι της Παναγίας, 2001
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
