Εν τω ΜΕΓΑΛΩ Εσπερινώ
Της Εξόδου το ανάγνωσμα
Έξοδος: Μ. 1 – 5, 7, 9, 14, 28 – 29.
Ελάλησε Κύριος προς Μωυσήν, λέγων. Εν ημέρα μιά του μηνός του πρώτου, στήσεις την Σκηνήν του Μαρτυρίου. Και θήσεις την Κιβωτόν του Μαρτυρίου, και σκεπάσεις αυτήν τω καταπετάσματι. Και εισοίσεις την τράπεζαν και την Λυχνίαν, και θήσεις το θυμιατήριον το χρυσούν, εις το θυμιάν εναντίον της Κιβωτού του Μαρτυρίου. Και επιθήσεις το κάλυμμα του καταπετάσματος επί την θύραν της Σκηνής του Μαρτυρίου. Και λήψη το έλαιον του χρίσματος, και χρίσεις την Σκηνήν και πάντα τα εν αυτή, και αγιάσεις αυτήν και πάντα τα σκεύη αυτής, και έσται αγία. Και αγιάσεις το θυσιαστήριον, και έσται το θυσιαστήριον άγιον των αγίων. Και εποίησε Μωϋσής πάντα όσα ενετείλατο αυτώ Κύριος, ούτως εποίησε. Και εκάλυψεν η νεφέλη την Σκηνήν του Μαρτυρίου, και δόξης Κυρίου επλήσθη η Σκηνή. Και ουκ ηδυνήθη Μωϋσής εισελθείν εις την σκηνήν του Μαρτυρίου, ότι επεσκίαζεν επ’ αυτήν η νεφέλη, και δόξης Κυρίου επλήσθη η Σκηνή.
Απόδοση.
Ο Κύριος μίλησε στον Μωυσή και του είπε: «Την πρώτη μέρα του πρώτου μήνα, την πρωτομηνιά, θα στήσεις τη σκηνή του μαρτυρίου. Θα βάλεις μέσα στην κιβωτό που μαρτυρεί την παρουσία μου ανάμεσά σας, και θα την κρύψεις πίσω από το καταπέτασμα. Θα φέρεις μέσα την τράπεζα, και θα τοποθετήσεις σ’ αυτήν τους άρτους της προθέσεως• θα φέρεις επίσης τον λυχνοστάτη και θα βάλεις πάνω του τα λυχνάρια. Θα βάλεις το χρυσό θυσιαστήριο για να προσφέρεις θυμίαμα μπροστά στη κιβωτό και θα κρεμάσεις το παραπέτασμα στην είσοδο της σκηνής του μαρτυρίου. Θα χρίσεις με το λάδι του χρίσματος τη σκηνή και ό,τι είναι μέσα σ’ αυτήν. Έτσι, θα την καθαγιάζεις μαζί με όλα τα σκεύη της, και θα είναι άγια. Θα καθαγιάσεις επίσης το θυσιαστήριο, και θα είναι αγιότατο». Ο Μωυσής τα έκανε όλα• έκανε ακριβώς ό,τι τον είχε προστάξει ο Κύριος.
Τότε η νεφέλη σκέπασε τη σκηνή του μαρτυρίου και η δόξα Κυρίου γέμισε τη σκηνή. Ο Μωυσής δεν μπόρεσε να μπει στη σκηνή του μαρτυρίου, γιατί τη σκέπαζε η νεφέλη και η σκηνή είχε γεμίσει με τη δόξα του Κυρίου.
Βασιλειών τρίτης το ανάγνωσμα
Γ΄ Βασιλειών: Η. 1, 3 – 7, 9 – 11.
Εγένετο, ως συνετέλεσε Σολομών του οικοδομήσαι τον οίκον Κυρίου και εξεκκλησίασε πάντας τους Πρεσβυτέρους Ισραήλ εν Σιών, του ανενεγκείν την Κιβωτόν της διαθήκης Κυρίου εκ πόλεως Δαυίδ: αύτη εστί Σιών. Και ήραν οι Ιερείς την Κιβωτόν, και το Σκήνωμα του Μαρτυρίου και πάντα τα σκεύη τα άγια τα εν τω Σκηνώματι του Μαρτυρίου. Και ο Βασιλεύς, και πάς Ισραήλ, έμπροσθεν της Κιβωτού, και εισφέρουσιν οι Ιερείς την Κιβωτόν της Διαθήκης Κυρίου εις τον τόπον αυτής, εις το Δαβίρ του οίκου, εις τα Άγια των Αγίων, υπό τας πτέρυγας των Χερουβίμ. Ότι τα Χερουβίμ διαπεπετασμένα ταις πτέρυξιν επί τον τόπον της Κιβωτού, και περιεκάλυπτον τα Χερουβίμ επί την Κιβωτόν, και επί τα άγια αυτής επάνω. Και ουκ ήν εν τη Κιβωτώ, πλήν αι δύο πλάκες λίθιναι, πλάκες της διαθήκης, άς έθηκεν εκεί Μωϋσής εν Χωρήβ, άς διέθετο Κύριος. Και εγένετο, ως εξήλθον οι ιερείς εκ του Αγίου, και η νεφέλη έπλησε τον οίκον Κυρίου. Και ουκ ηδύναντο οι ιερείς στήναι λειτουργείν από προσώπου της νεφέλης, ότι έπλησεν η δόξα Κυρίου τον οίκον Κυρίου.
Απόδοση.
Όταν, μετά από είκοσι χρόνια, τελείωσε ο Σολομών την οικοδόμηση του ναού του Κυρίου και το ανάκτορό του, συγκάλεσε όλους τους πρεσβυτέρους του Ισραήλ στη Σιών, για να μεταφέρουν την κιβωτό της διαθήκης του Κυρίου από την Πόλη του Δαυίδ (δηλαδή από τη Σιών).
Τότε οι ιερείς σήκωσαν την κιβωτό και τη σκηνή του μαρτυρίου, καθώς και τα ιερά σκεύη που υπήρχαν μέσα στη σκηνή. Ο βασιλιάς και όλη η συνάθροιση των Ισραηλιτών θυσίαζαν μπροστά στην κιβωτό αναρίθμητα πρόβατα και βόδια.
Στη συνέχεια, οι ιερείς έφεραν την κιβωτό στη θέση που είχε ετοιμαστεί γι’ αυτήν, στο άδυτο του ναού, στα άγια των αγίων, κάτω από τα φτερά των χερουβίμ. Τα χερουβίμ είχαν απλωμένα τα φτερά τους πάνω από το μέρος όπου τοποθετήθηκε η κιβωτός, ώστε να σκεπάζουν από πάνω την κιβωτό και τα ιερά της αντικείμενα. Μέσα στην κιβωτό δεν υπήρχε τίποτε άλλο, παρά μόνο δύο λίθινες πλάκες, τις οποίες είχε τοποθετήσει εκεί ο Μωυσής στο Χωρήβ, οι πλάκες της διαθήκης που είχε συνάψει ο Κύριος με τους Ισραηλίτες, μετά την έξοδό τους από τη χώρα της Αιγύπτου.
Όταν οι ιερείς βγήκαν από τα άγια, μια νεφέλη κατέκλυσε τον ναό. Έτσι, οι ιερείς δεν μπορούσαν να παραμείνουν για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους, εξαιτίας της νεφέλης, καθώς η δόξα του κυρίου είχε κατακλύσει τον ναό.
Προφητείας Ιεζεκιήλ το ανάγνωσμα
Ιεζεκιήλ: ΜΓ. 27 – ΜΔ. 14.
Τάδε λέγει Κύριος: Έσται από της ημέρας της ογδόης και επέκεινα, ποιήσουσιν οι Ιερείς επί το θυσιαστήριον τα ολοκαυτώματα υμών, και τα του σωτηρίου υμών, και προσδέξομαι υμάς, λέγει Κύριος Κύριος. Και επέστρεψέ με κατά την οδόν της πύλης των Αγίων της εξωτέρας, της βλεπούσης κατά Ανατολάς, και αύτη ήν κεκλεισμένη. Και είπε Κύριος προς με. Υιέ ανθρώπου, η πύλη αύτη κεκλεισμένη έσται, ουκ ανοιχθήσεται, και ουδείς ού μή διέλθη δι’ αυτής, ότι Κύριος ο Θεός του Ισραήλ εισελεύσεται δι’ αυτής, και έσται κεκλεισμένη. Διότι ο Ηγούμενος ούτος κάθηται εν αυτή του φαγείν άρτον ενώπιον Κυρίου. Κατά την οδόν του Αιλάμ της πύλης εισελεύσεται, και κατά την οδόν αυτού εξελεύσεται. Και εισήγαγέ με κατά την οδόν της πύλης της προς Βορράν, κατέναντι του οίκου, και είδον, και ιδού πλήρης δόξης ο οίκος Κυρίου.
Απόδοση.
Αυτά λέει ο Κύριος: «Από την όγδοη μέρα και μετά, θα προσφέρουν οι ιερείς πάνω στο θυσιαστήριο τα ολοκαυτώματά σας και τις θυσίες κοινωνίας και εγώ θα σας αποδέχομαι», λέει ο Κύριος.
Ο άγγελος με οδήγησε πάλι προς την ανατολική εξωτερική πύλη του ναού, η οποία ήταν κλειστή. Εκεί ο Κύριος μου είπε: «Η πύλη αυτή θα παραμείνει κλειστή• δεν θα ανοίξει, ούτε ποτέ θα περάσει κανείς απ’ αυτήν, γιατί ο Κύριος, ο Θεός του Ισραήλ, θα μπει απ’ αυτήν και πάλι θα παραμείνει κλειστή. Επειδή μόνον ο ηγεμόνας, μόνον αυτός θα καθήσει εκεί, να φάει από τις θυσίες που προσφέρθηκαν στον Κύριο• θα μπει περνώντας απ’ τον προθάλαμο της πύλης και θα βγεί από τον ίδιο δρόμο».
Έπειτα ο άγγελος με οδήγησε μέσα από τη βόρεια πύλη μπροστά στον ναό• κοίταξα και είδα ότι ο ναός του Κυρίου ήταν γεμάτος από τη δόξα του.
Από το βιβλίο Προφητολόγιον, Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα από την Παλαιά Διαθήκη σελ. 508-513, 448-449 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ
Επιμέλεια Νικολέτα – Γεωργία Παπαρδάκη.
ΕΝ ΤΩ ΟΡΘΡΩ
Η Ευαγγελική Περικοπή του όρθρου.
Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον: Α. 39 – 49 & 56.
Τω καιρώ εκείνω, αναστάσα Μαριάμ επορεύθη εις την ορεινήν, μετά σπουδής, εις πόλιν Ιούδα, και εισήλθεν εις τον οίκον Ζαχαρίου και ησπάσατο την Ελισάβετ. Και εγένετο ως ήκουσεν η Ελισάβετ τον ασπασμόν της Μαρίας, εσκίρτησε το βρέφος εν τη κοιλία αυτής, και επλήσθη Πνεύματος Αγίου η Ελισάβετ και ανεφώνησε φωνή μεγάλη και είπεν: «ευλογημένη σύ εν γυναιξί και ευλογημένος ο Καρπός της κοιλίας σου. Και πόθεν μοι τούτο ίνα έλθη η μήτηρ του Κυρίου μου προς με? Ιδού γάρ ως εγένετο η φωνή του ασπασμού σου εις τα ώτά μου, εσκίρτησε το βρέφος εν αγαλλιάσει εν τη κοιλία μου. Και μακαρία η πιστεύσασα ότι έσται τελείωσις τοις λελαλημένοις αυτή παρά Κυρίου». Και είπε Μαριάμ.
Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριον
και ηγαλλίασε το πνεύμά μου
επι τω Θεώ τω σωτήρί μου,
ότι επέβλεψεν επι την ταπείνωσιν της δούλης αυτού.
Ιδού γάρ απο του νύν
μακαριούσί με πάσαι αι γενεαί.
Ότι εποίησέ μοι μεγαλεία ο Δυνατός
και άγιον το όνομα αυτού.
Έμεινε δέ Μαριάμ σύν αυτή ωσεί μήνας τρείς και υπέστρεψεν εις τον οίκον αυτής.
Απόδοση.
Αμέσως ύστερα (μετά τον Ευαγγελισμό της από τον Αρχάγγελο), η Μαριάμ σηκώθηκε και πήγε γρήγορα σε κά¬ποια πόλη της ορεινής Ιουδαίας• μπήκε στο σπίτι του Ζαχαρία και χαιρέτησε την Ελισάβετ. Μόλις εκείνη άκουσε το χαιρετισμό της Μαρίας, το βρέφος που ήταν στα σπλάχνα της σκίρτησε. Η Ελισάβετ πλημμύρισε με το Άγιο Πνεύμα και φώναξε με δυνατή φωνή: «Ευ¬λογημένη απ’ το Θεό είσαι εσύ, περισσότερο από όλες τις γυναίκες, ευλογημένο και το παιδί που έχεις στα σπλάχνα σου. Αλλά πώς μου έγινε αυτή η τιμή να με επισκεφτεί η μητέρα του Κυρίου μου; Γιατί μόλις έφτασε στ’ αυτιά μου η φωνή του χαιρετισμού σου, σκίρτησε από αγαλλίαση το παιδί στα σπλάχνα μου. Χαρά σ’ αυτήν που πίστευε ότι θα εκπληρωθούν τα λόγια που της είπε ο Κύριος».
Η Μαριάμ τότε είπε:
«Η ψυχή μου δοξάζει τον Κύριο,
και το πνεύμα μου νιώθει αγαλλίαση
για το Θεό, το σωτήρα μου,
γιατί έδειξε την ευμένειά του
στην ταπεινή του δούλη.
Από τώρα θα με καλοτυχίζουν όλες οι γενιές,
γιατί ο δυνατός Θεός έκανε σ’ εμένα
θαυμαστό έργο.
Άγιο είναι το όνομά του).
Η Μαριάμ έμεινε με την Ελισάβετ περίπου τρεις μήνες και ύστερα γύρισε στο σπίτι της.
ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΝ
Το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θείας Λειτουργίας.
Προς Ευραίους επιστολής Παύλου: Θ. 1 – 7.
Αδελφοί, είχεν η πρώτη σκηνή δικαιώματα λατρείας, το τε Άγιον κοσμικόν. Σκηνή γάρ κατεσκευάσθη η πρώτη, εν η η τε λυχνία και η τράπεζα και η πρόθεσις των άρτων, ήτις λέγεται Άγια. Μετά δέ το δεύτερον καταπέτασμα, σκηνή η λεγομένη Άγια Αγίων, χρυσούν έχουσα θυμιατήριον και την κιβωτόν της διαθήκης, περικεκαλυμμένην πάντοθεν χρυσίω, εν η στάμνος χρυσή έχουσα το μάννα και η ράβδος Ααρών η βλαστήσασα και αι πλάκες της διαθήκης. Υπεράνω δέ αυτής, Χερουβίμ δόξης κατασκιάζοντα το ιλαστήριον, περι ών ουκ έστι νύν λέγειν κατά μέρος. Τούτων δέ ούτω κατεσκευασμένων: εις μέν την πρώτην σκηνήν, δια παντός εισίασιν οι ιερείς τας λατρείας επιτελούντες: εις δέ την δευτέραν, άπαξ του ενιαυτού, μόνος ο αρχιερεύς, ου χωρίς αίματος, ο προσφέρει υπέρ εαυτού και των του λαού αγνοημάτων.
Απόδοση.
Αδελφοί, η πρώτη διαθήκη είχε λατρευτικές διατάξεις κι ένα γήινο θυσιαστήριο. Κατασκευάστηκε δηλαδή το πρώτο μέρος της σκηνής, που λεγόταν «άγια», στο οποίο υπήρχε η λυχνία, η τράπεζα και οι άρτοι της προθέσεως. Πίσω από το δεύτερο καταπέτασμα ήταν το δεύτερο μέρος της σκηνής, που λεγόταν «άγια των αγίων». Εκεί υπήρχε το χρυσό θυσιαστήριο του θυμιάματος και η κιβωτός της διαθήκης, σκεπασμένη γύρω γύρω με χρυσάφι, μέσα στην οποία υπάρχει η χρυσή στάμνα με το μάννα, το ραβδί του Ααρών, που βλά¬στησε θαυματουργικά, και οι δύο πλάκες με τις διατάξεις της διαθή¬κης. Πάνω από την κιβωτό υπήρχαν αστραφτερά χερουβίμ που σκέπαζαν με τα φτερά τους το ιλαστήριο. Για όλα αυτά δεν είναι α¬νάγκη τώρα να μιλήσουμε λεπτομερειακά.
Το θυσιαστήριο είχε τέτοια διάταξη, ώστε στο πρώτο μέρος της σκηνής να μπαίνουν πάντοτε οι ιερείς και να επιτελούν τις ιεροτελε¬στίες. Στο δεύτερο όμως μέρος μπαίνει μόνο ο αρχιερέας μια φορά το χρόνο, φέρνοντας μαζί αίμα ζώου, που προσφέρει για τον εαυτό του και για τις αμαρτίες που διαπράττει από άγνοια ο λαός.
Η Ευαγγελική Περικοπή της Θείας Λειτουργίας.
Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον: Ι. 38 – 42, & ΙΑ. 27 – 28.
Τω καιρώ εκείνω, εισήλθεν ο Ιησούς εις κώμην τινά. Γυνή δέ τις, ονόματι Μάρθα, υπεδέξατο Αυτόν εις τον οίκον αυτής. Και τήδε ήν αδελφή καλουμένη Μαρία, η και παρακαθίσασα παρά τους πόδας του Ιησού ήκουε τον λόγον Αυτού. Η δέ Μάρθα περιεσπάτο περι πολλήν διακονίαν, επιστάσα δέ είπε: Κύριε, ου μέλει Σοι ότι η αδελφή μου μόνην με κατέλιπε διακονείν? Ειπέ ούν αυτή ίνα μοι συναντιλάβηται. Αποκριθείς δέ είπεν αυτή ο Ιησούς: Μάρθα, Μάρθα, μεριμνάς και τυρβάζη περι πολλά, ενός δέ εστί χρεία’ Μαρία δέ την αγαθήν μερίδα εξελέξατο, ήτις ουκ αφαιρεθήσεται απ’ αυτής.
Εγένετο δέ εν τω λέγειν Αυτόν ταύτα, επάρασά τις γυνή φωνήν εκ του όχλου, είπεν Αυτώ: μακαρία η κοιλία η βαστάσασά Σε και μαστοί ούς εθήλασας. Αυτός δέ είπε: μενούνγε, μακάριοι οι ακούοντες τον λόγον του Θεού και φυλάσσοντες αυτόν.
Απόδοση.
Εκείνη την εποχή, Ο Ιησούς μπήκε σε κά¬ποιο χωριό, και τον υποδέχτηκε σπίτι της κάποια γυναίκα που την έλε¬γαν Μάρθα. Αυτή είχε μια αδελφή με το όνομα Μαρία, που κάθισε στα πόδια του Ιησού κι άκουγε τη διδασκαλία του. Αντίθετα, η Μάρ¬θα δούλευε ασταμάτητα, για να τους περιποιηθεί. Πήγε λοιπόν στον Ιησού και είπε: «Κύριε, δε νοιάζεσαι που η αδελφή μου με άφησε μό¬νη και σε περιποιούμαι; Πες της λοιπόν να με βοηθήσει». Κι ο Ιη¬σούς της αποκρίθηκε: «Μάρθα, Μάρθα, ασχολείσαι κι αγωνιάς για τόσα πολλά πράγματα, ενώ ένα μόνο χρειάζεται. Αυτό διάλεξε κι η Μαρία, και κανείς δεν πρόκειται να της το αφαιρέσει».
Ενώ έλεγε αυτά ο Ιησούς, κάποια γυναίκα από το πλήθος έβγαλε δυνατή φωνή και του είπε: «Χαρά στη μάνα που σε γέννησε και σε θήλασε!» Κι εκείνος είπε: «Πιο πολύ, χαρά σ’ εκείνους που ακούν το λόγο του Θεού και τον εφαρμόζουν!»
Επιμέλεια κειμένων, Ιωάννης Τρίτος.
Παράβαλε και:
21 Νοεμβρίου, τα Εισόδια της Υπεραγίας Θεοτόκου – λόγος Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Υμνολογική εκλογή.
