Το πραγματικό χάρισμα
Αγία Θαμαρ, βασίλισσα της Γεωργίας (1156-1212 μ.Χ.)
«Θαμαρ (δεύτερο μισό 12ου αι.-1212/13). Βασίλισσα της Γεωργίας (1184-1212/13), κόρη και διάδοχος του βασιλιά Γεωργίου Γ´, με τον οποίο συμβασίλευσε από το 1178/79 (…).
Τα χρόνια της βασιλείας της Θαμαρ, που φημιζόταν για την ομορφιά και την αποφασιστικότητά της, αποτελούν το χρυσό αιώνα της ιστορίας της Γεωργίας. Βοηθούμενη από τον σύζυγό της και τούς δυο στρατηγούς της, Ζακαρέ και Ιβανέ, οδήγησε τη χώρα της στο απόγειο της πολιτικής και πολιτιστικής της δύναμης. Κατέλαβε το Καρς και το Ανί και μετά από τις επιχειρήσεις στην περιοχή του Αζερμπαϊτζάν, ήλεγχε τις χώρες ως την Κασπία θάλασσα. Κατέλαβε ακόμη την Τραπεζούντα και την περιοχή του Ποντου και τοποθέτησε εκεί ως τοπάρχες τούς Βυζαντινούς ανιψιούς της Αλέξιο Α´ και Δαβίδ Α´ Μεγάλους Κομνηνούς, που είχαν καταφύγει στην αυλή της, μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τούς Λατίνους (1204). Χορηγώντας τους χρήματα και στρατό, η Θαμαρ βοήθησε στην ίδρυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας. Το 1208 μια εκστρατεία της κατά της Περσίας είχε ως αποτέλεσμα την κατάληψη του Αρντεμπίλ και τη δήωση των πόλεων Ταμπρίζ (Ταυρίδα) και Καζβίν.
Οι επιτυχίες αυτές κατέστησαν τη Θαμαρ την πιο δημοφιλή μορφή του γεωργιανού λαού (…)».
Αυτά γράφει η ιστορία του κόσμου. Ομως στα βιβλία του ουρανού έχει γραφεί η πιο βαθιά αλήθεια. Αυτό που έκανε τη Βασίλισσα Ταμάρα (Θαμαρ) να γίνει η Αγία Βασίλισσα της Γεωργίας.
Καθε φορά που οι στρατιώτες του βασιλείου της εμπλέκονταν σ’ ένα πόλεμο, η Βασίλισσά τους τούς ακουμπούσε με την προσευχή της στα χέρια του Θεού.
Τα χρόνια ήταν δύσκολα: η Βυζαντινή Αυτοκρατορία βρισκόταν σε αδυναμία. Οι εχθροί των Ορθοδόξων Χριστιανών γύρω πολλοί.
Πολεμώντας με τούς Τούρκους η Θαμαρ, στις αρχές του 13ου αιώνα, βρέθηκε αντιμέτωπη με τον Ισλαμικό κόσμο ενωμένο, να απειλεί το Γεωργιανό Χριστιανικό Ορθόδοξο Βασίλειό της.
Ο Σουλτάνος Ρούκν-αντ-Ντιν (Rukn-ad-Din) προσπάθησε να τη δελεάσει με πλούτη και τιμές, αν δεχθεί να αλλάξει θρησκεία και να γίνει σύζυγός του. Η πρόταση μετατράπηκε τελικά σε απειλή, να κάνει τη Γεωργία ολόκληρη ένα δικό του χαρέμι.
Η πιστή Βασίλισσα του απάντησε• «Συ εμπιστεύεσαι στο χρυσό σου, χωρίς να γνωρίζεις την κρίση του Θεού. Εγώ όμως δεν ελπίζω ούτε στον πλούτο, ούτε σε κάθε τι του κόσμου αυτού. Εγώ εμπιστεύομαι στη δύναμη του Θεού και στη βοήθεια του Σταυρού, τον οποίο εσύ βεβηλώνεις».
Επειτα παρέδωσε με δάκρυα τον πόλεμο και το στρατό της στα χέρια της Θεοτόκου.
Ο Θεός επάκουσε την προσευχή της Βασίλισσας και η νίκη των στρατευμάτων της στο Basiani ήταν τελικά νίκη όλου του Χριστιανικού κόσμου! Ο Rukn-ad-Din αιχμαλωτίστηκε, και οδηγήθηκε μπροστά στη βασίλισσα Ταμάρα, η οποία τον ελευθέρωσε την επόμενη ημέρα!
Στον καιρό της ειρήνης η Ταμάρα γονατιστή προσευχόταν πάντα και φρόντιζε για κάθε ανάγκη του λαού της. Επλεκε, κεντούσε, έραβε, προσφέροντας όλα τα εργόχειρά της στούς φτωχούς, ακολουθώντας έτσι το παράδειγμα του πάππου της, αγίου Δαυϊδ Δ’, του Οικοδόμου (του οποίου η μνήμη εορτάζεται την 25η Ιανουαρίου), ο οποίος βοηθούσε τούς φτωχούς με προσωπική εργασία.
Γράμματα και τέχνες γνώρισαν μέρες ακμής. Ορθόδοξη Εκκλησία και μοναχισμός αποτέλεσαν κύριο μέλημά της, στη χώρα της, αλλά και έξω απ’ αυτήν.
Η παράδοση μας πληροφορεί για μια πολύ χαρακτηριστική πράξη της αγίας, σχετική με την αγάπη της στούς ελάχιστους αδελφούς του Χριστού, αλλά και τη βαθιά της πνευματικότητα.
Καποια φορά, την ώρα που φορούσε τη βασιλική της ζώνη κι ετοιμαζόταν για να παρακολουθήσει πανηγυρική θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό ναο του Gelati, την ειδοποίησαν πως μια φτωχή γυναίκα χτυπούσε την πόρτα, ζητώντας ελεημοσύνη.
Η βασίλισσα έστειλε έναν αυλικό να την παρακαλέσει να περιμένει. Λιγο αργότερα, φεύγοντας για την εκκλησία, θέλησε να προσφέρει όσο πιο πολλά μπορούσε σ’ αυτή τη φτωχή. Ομως η γυναίκα είχε χαθεί. Η Ταμάρα γέμισε θλίψη. Ελεγε πως αρνήθηκε τη βοήθεια στον ίδιο τον Χριστό. Αφαίρεσε τότε τη βασιλική ζώνη της, που τη θεώρησε αιτία της αργοπορίας, και δεν την ξαναφόρεσε πια: την αφιέρωσε στην εικόνα της Μητέρας του Θεού.
Η ζωη τα τελευταία της χρόνια ήταν μοναστική, ασκητική.
Ανυπόδητη βάδιζε στα πλακόστρωτα των μοναστηριών και προσευχόταν ολονύκτια γονατιστή. Η άσκηση έκαμψε την υγεία της. Δεν αποκάλυψε το σοβαρό πρόβλημά της, παρά μόνο όταν ο πόνος στο στήθος της έγινε πια αβάσταχτος. Τη μετέφεραν σ’ ένα ευάερο και φωτεινό τόπο για να αναρρώσει.
Ολοι στη χώρα προσεύχονταν με δάκρυα θερμά. Μα η αρρώστια της χειροτέρευε. Ετσι ξαναγύρισε στην πρωτεύουσα.
Πριν το θάνατό της η Βασίλισσα Ταμάρα συγκέντρωσε γύρω της τούς υπηκόους της και υπέδειξε τούς διαδόχους της, το γιο της Γεώργιο Λασα (δηλαδή περίλαμπρο) και την κόρη της Ρουσουντάν (Ruslan). Επειτα στράφηκε προς τον Σωτήρα της, τον Εσταυρωμένο Χριστό, ευχήθηκε σε όλους τη δική Του ειρήνη και προσευχήθηκε:
«Χριστέ, Θεε μου. Συ ο Κυβερνήτης του ουρανού και της γης, στα χέρια σου εμπιστεύομαι αυτό το βασίλειο, που Εσύ μου εμπιστεύτηκες, και αυτό το λαο, που τον εξαγόρασες με το τίμιο αίμα σου και αυτά τα παιδιά που μου χάρισες, και τελευταία την ψυχή μου».
Η μέρα και ο τόπος του θανάτου της μένουν άγνωστα. Η μνήμη όμως της παρουσίας της, ο βίος και η πολιτεία της έχουν σφραγίσει το λαο της Γεωργίας που κρατάει ζωντανό το σύνδεσμο με την αγία του, την αγία Βασίλισσα Θαμαρ.
Η Ορθόδοξος Εκκλησία της Γεωργίας εορτάζει τη μνήμη της την 1/14 Μαΐου.
Ε. Βερονίκη
Πληροφορίες για το βίο της αγίας Ταμάρας πήραμε από:
1. Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτικής Αθηνών.
2. «Μητερικόν», Δημ. Τατση, τόμος Ζ´.
3. Περιοδικό «Orthodox Life» (USA) εκδ. Holly Trinity Monastery, Vol. 53, Nο. 2, March-April 2003.
Από το περιοδικό: «Η δράση μας», τεύχος Μαϊου 2005.
