(Λουκ. ι, 25-37).
Κάποιος νομοδιδάσκαλος παρουσιάστηκε στον Ιησού, και για να τον φέρει σε δύσκολη θέση του είπε: «Διδάσκαλε, τί πρέπει να κάνω για να κερδίσω την αιώνια ζωή;». Ο Ιησούς τον ρώτησε: «Ο νόμος τί γράφει;» Εκείνος απάντησε: «Ν’ αγαπάς τον Κύριο τον Θεό σου μ’ όλη την καρδιά σου και μ’ όλη την ψυχή σου, μ’ όλη τη δύναμή σου και μ’ όλο το νου σου˙ και τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου». «Πολύ σωστά απάντησες», του είπε ο Ιησούς˙ «αυτό κάνε και θα ζήσεις». Εκείνος, όμως, θέλοντας να δικαιολογήσει τον εαυτό του, είπε στον Ιησού: «Και ποιός είναι ο πλησίον μου;».
Πήρε τότε αφορμή ο Ιησούς και είπε: «Κάποιος άνθρωπος, κατεβαίνοντας από τα Ιεροσόλυμα για την Ιεριχώ, έπεσε πάνω σε ληστές. Αυτοί τον ξεγύμνωσαν, τον τραυμάτισαν και έφυγαν παρατώντας τον μισοπεθαμένο. Από εκείνο τον δρόμο έτυχε να κατεβαίνει και κάποιος ιερέας, ο οποίος τον είδε, αλλά τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει σημασία. Το ίδιο και κάποιος λευίτης, που περνούσε από εκείνο το μέρος˙ παρ’ όλο που τον είδε κι αυτός, τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει σημασία.1
Κάποιος όμως Σαμαρείτης που ταξίδευε, ήρθε προς το μέρος του, τον είδε και τον σπλαχνίστηκε. Πήγε κοντά του, άλειψε τις πληγές του με λάδι και κρασί και τις έδεσε καλά. Μάλιστα τον ανέβασε στο δικό του ζώο, τον οδήγησε στο πανδοχείο και φρόντισε γι’ αυτόν.2 Την άλλη μέρα φεύγοντας έβγαλε κι έδωσε στον πανδοχέα δύο δηνάρια και του είπε: « φρόντισέ τον, κι ό,τι παραπάνω ξοδέψεις, εγώ όταν ξαναπεράσω θα σε πληρώσω.3
Ποιος λοιπόν απ’ αυτούς τους τρεις κατά τη γνώμη σου αποδείχτηκε ¨πλησίον¨ εκείνου που έπεσε στους ληστές;». Ο νομοδιδάσκαλος απάντησε: «Εκείνος που τον σπλαχνίστηκε». Τότε ο Ιησούς του είπε: «Πήγαινε, και να κάνεις κι εσύ το ίδιο».
ΣΧΟΛΙΑ
(1)Από εκείνο τον δρόμο έτυχε να κατεβαίνει και κάποιος ιερέας, ο οποίος τον είδε, αλλά τον προσπέρασε χωρίς να του δώσει…
Ο μεν Ιερεύς σημαίνει τον Μωσαϊκόν νόμον, τον νομοθετήσαντα τα περί ιερωσύνης: ο δε Λευίτης τους προφήτας, επειδή εχρησίμευσαν ως υπηρέται του Θεού, και διδάσκαλοι των αποκαλύψεων της παρουσίας του μονογενούς υιού αυτού εις τον κόσμον: το δε κατά συγκυρίαν σημαίνει το κατά σύμπτωσιν και παρερχόμενον, διότι παρήλθεν ο νόμος, της χάριτος ελθούσης.
Από τον ουρανόν μεν κατέβη ο νόμος, και εδόθη εις το Σινά, εκ Θεού δε και οι προφήται εστάλησαν: όμως ούτε ο νόμος ούτε οι προφήται ηδύναντο να εξαλείψουν την αμαρτίαν, και να αναστήσουν την ανθρωπίνην φύσιν εκ της ελεεινής πτώσεως αυτής˙ «Αδύνατον γαρ αίμα ταύρων και τράγων αφαιρείν αμαρτίας» (Εβρ. γ, 4). Ήλθον λοιπόν και ο νόμος και οι προφήται εις την οδόν, και εις τον τόπον, εις τον οποίον εξωρίσθη ο άνθρωπος, εις την γην, και είδον την αξιοδάκρυτον κατάστασιν αυτού, πλην αντιπαρήλθον, τουτέστιν υπεχώρησαν, μη δυνηθέντες να θεραπεύσουν τας πληγάς αυτού
(Αρχιερεύς, Νικηφόρος Θεοτόκης.)
(2)«Σαμαρείτης δε τις οδεύων, ήλθε κατ’ αυτόν, και ιδών αυτόν εσπλαγχνίσθη…
Ο Σαμαρείτης σημαίνει τον μονογενή Υιόν και Λόγον του Θεού, τον Κύριον ημών Ιησούν Χριστόν, τον οποίον οι Ιουδαίοι Σαμαρείτην ωνόμασαν, λέγοντες˙ «Σαμαρείτης ει συ, και δαιμόνιον έχεις» (Ιωάν. η, 48). Αυτός, οδεύων, δηλαδή κατερχόμενος εκ των πατρικών κόλπων, μολονότι εξ αυτών δεν εχωρίσθη, «ήλθε κατ’ αυτόν», ήτοι εις τον κόσμον˙ ιδών δε την αθλίαν του ανθρώπου κατάστασιν, εσπλαγχνίσθη˙ εσπλαγχνία δε είναι το έργον τούτο, διότι «ουκ εξ έργων των εν δικαιοσύνη, ων εποιήσαμεν ημείς, αλλά κατά τον αυτού έλεον έσωσεν ημάς» (Τίτ. γ’, 5).
Αυτός, προσελθών, δηλαδή μετά των ανθρώπων συναναστραφείς, έδεσε δια της χάριτος αυτού της ψυχής τα τραύματα, καθώς ο επιστημονικός χειρουργός τας πληγάς του σώματος δια των επιδέσμων, χύσας επ’ αυτών έλαιον, ήτοι διδασκαλίαν φιλάνθρωπον και ιλαρόν, «Δεύτε προς με πάντες, λέγων, οι κοπιώντες και πεφορτισμένοι, καγώ αναπαύσω υμάς» (Ματθ. ια, 28), και οίνον, δηλαδή μάθημα δριμύ και φοβεριστικόν, καθώς το «Απόστητε απ’ εμού πάντες οι εργάτες της αδικίας» (Λουκ. ιγ, 17)˙ ή έλαιον και οίνον θα εννοήσης την μετάδοσιν του σώματος και αίματος αυτού.
Αυτός ανεβίβασεν επί το ιδικόν του ζώον τον πληγωμένον, τουτέστιν ανέλαβε την εκπεσούσαν ανθρωπίνην φύσιν, ποιήσας ημάς τους εις αυτόν πιστεύοντας μέλη αυτού˙ διο και ο μακάριος Παύλος έγραφεν, «Υμείς εστέ σώμα Χριστού, και μέλη εκ μέρους» (Α’ Κορ. ιβ’, 27), παρέδωκε δε ημάς εις «πανδοχείον», ήτοι εις την εκκλησίαν αυτού, ήτις πανδοχείον λέγεται ως δεχομένη πάντα τα έθνη, και τα γένη, και τας φυλάς, και τας γλώσσας, και πάντα άνθρωπον τον μετά πίστεως εις αυτήν προσερχόμενον˙ επεμελήθη δε των εν τη εκκλησία αυτού, δώσας αυτοίς την δωρεάν του αγίου Πνεύματος, και των θαυμάτων την χάριν, και των αγίων μυστηρίων την μετάληψιν
(Αρχιερεύς, Νικηφόρος Θεοτόκης.)
(3) Την άλλη μέρα, φεύγοντας, έβγαλε κι έδωσε στον πανδοχέα δύο δηνάρια και του είπε: «φρόντισέ τον, κι ό,τι παραπάνω ξοδέψεις, εγώ όταν ξαναπεράσω θα σε πληρώσω».
Πανδοχεύς είναι πας Απόστολος, πας διδάσκαλος της εκκλησίας, πας ποιμήν αληθινός˙ πανδοχεύς δε λέγεται, ως δεχόμενος εις το πανδοχείον του Θεού, ήτοι εις την εκκλησίαν πάντας τους προσερχομένους μετά πίστεως˙ δύο δε δηνάρια είναι αι δύο διαθήκαι, η Παλαιά Γραφή και το Ιερόν Ευαγγέλιον. Και όσον μεν ο Κύριος Ιησούς έζη εις τον κόσμον τούτον, αυτός επεμελείτο της εκκλησίας αυτού, καθώς αυτός εβεβαίωσεν, ειπών˙ «Ότε ήμην μετ’ αυτών εν τω κόσμω, εγώ ετήρουν αυτούς εν τω ονόματί σου» (Ιωάν. ιζ’, 12).
Επί δε την αύριον εξελθών, ήτοι ότε εξήλθεν εκ του κόσμου τούτου, τότε δια του αποστολικού κηρύγματος εκβαλών εις πάσαν την οικουμένην ταύτα τα δύο δηνάρια, παρέδωκεν αυτά εις πάντας τους ποιμένας της εκκλησίας αυτού, παραγγείλας εις αυτούς, ίνα δι’ αυτών επιμελώνται παντί τρόπω τα περί της σωτηρίας των πιστών˙ «Επιμελήθητι αυτού»˙ Υπέσχετο δε δια τους κόπους, και αγώνας, και ιδρώτας αυτών, όσους αν καταβάλωσιν υπέρ της τοιαύτης επιμελείας, την ανταπόδοσιν τότε, όταν έλθη πάλιν να κρίνη ζώντας και νεκρούς˙ «Και ό,τι αν προσδαπανήσης, εγώ, εν τω επανέρχεσθαί με, αποδώσω σοι»
(Αρχιερεύς, Νικηφόρος Θεοτόκης.)
Από το βιβλίο: «Ιησούς Χριστός: Βίος, Διδασκαλία, Θαύματα», Β’ τόμος, του Ιερομονάχου Κοσμά του Δοχειαρίτου.
Ιερόν Δοχειαρίτικον Κελλίον, Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Αγιον Ορος 2011.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
