Ακούστε το επόμενο κείμενο, όπως αυτό «δημοσιεύθηκε» στο 178-ο τεύχος (Ιουλίου – Αυγούστου του 2019) του ηχητικού περιοδικού μας, Ορθόδοξη Πορεία.
«Τη 11η του μηνός Αυγούστου».mp3
Τη 11η του μηνός Αυγούστου
Διήγησις περί της αχειροποιήτου εικόνος του Κυρίου και
Θεού και Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού.1
Στις μέρες του βασιλιά Τιβέριου,2 έγινε ένα μεγάλο και παράδοξο θαύμα.
Κάποια φιλόχριστη χήρα γυναίκα, που λεγόταν Μαρία, συγκλητική και με το αξίωμα της πατρικίας,3 προσβλήθηκε από φοβερή και ανίατη ασθένεια. Αφού απελπίστηκε από κάθε ανθρώπινη βοήθεια, ανέθεσε τον εαυτό της στο Θεό και Κύριό μας Ιησού Χριστό. Έκανε λοιπόν την αγαθή σκέψη να στείλει μήνυμα στους ιερείς, που διακονούσαν στην αγία και αχειροποίητη εικόνα του Κυρίου μας, παρακαλώντας τους να την επισκεφτούν.
Όταν ήρθαν εκείνοι, η Μαρία έπεσε στα πόδια τους λέγοντας:
-Σας ικετεύω, κύριοί μου. Επειδή ο Θεός, για τις αμαρτίες μου, παραχώρησε να παιδεύομαι από φοβερή και ολέθρια αρρώστια, θα ήθελα, η ταλαίπωρη και ανάξια, με τις άγιες ευχές σας, να δεχτώ στον ευτελή οίκο μου την αγία Δεσποτική εικόνα για σαράντα ημέρες. Ίσως μ’ αυτόν τον τρόπο να με ελεήσει ο Κύριος.
Οι ιερείς, γνωρίζοντας την ενάρετη πολιτεία και την πνευματική της κατάσταση, δέχτηκαν να φέρουν την αγία εικόνα.
Μόλις την έφεραν και άνοιξαν τη θήκη της, έπεσε η γυναίκα, την προσκύνησε και την ασπάστηκε. Έφερε έπειτα ένα κομμάτι βαμβακερό πανί, στις διαστάσεις της εικόνας, και την κάλυψε μ’ αυτό. Τέλος, την έβαλε και την ασφάλισε μέσα σ’ ένα καθαρό κιβώτιο, που το τοποθέτησε στο παρεκκλήσι του σπιτιού της, άναψε μπροστά της μεγάλη ακοίμητη κανδήλα κι έκανε σαρανταλείτουργο.
Μόλις συμπληρώθηκαν οι σαράντα ημέρες, οι πόνοι της γυναίκας άρχισαν να γίνονται τόσο δυνατοί και αφόρητοι, που δε μπορούσε να σηκωθεί καθόλου από το κρεβάτι. Κάλεσε τότε μια από τις υπηρέτριές της – εκείνη που ήξερε σαν καθαρότερη από τις άλλες – και της λέει:
-Φέρε τη θήκη της αγίας εικόνας, για να την προσκυνήσω και να βρω λίγη ανακούφιση από τους ανυπόφορους πόνους, που με σφάζουν.
Η υπηρέτρια πήγε στο παρεκκλήσι. Εκεί όμως αντίκρυσε ένα μεγάλο θαύμα, θαύμα φοβερό και παράδοξο: Μια πανύψηλη φλόγα έβγαινε από την αγία θήκη, ανέβαινε μέχρι τη στέγη του παρεκκλησίου και, καλύπτοντας ολόκληρο το ιερό βήμα, κατέβαινε μέχρι το δάπεδο, χωρίς να καίει τίποτε από το ναό.
Σάστισε η υπηρέτρια κι έπεσε καταγής. Μια άλλη όμως, που είδε το γεγονός, έτρεξε και το φανέρωσε στην κυρία της. Γεμάτη φόβο εκείνη, σηκώθηκε από το κρεβάτι και με πολύ κόπο τράβηξε για το παρεκκλήσι.
-Κύριε, ελέησον!, φώναξε σαν είδε τη φλόγα. Αμέσως έστειλε και κάλεσε τους ιερείς. Ήρθαν γρήγορα, ενώ πίσω τους ακολούθησε λαός πολύς.
Κατάπληκτοι έμειναν όλοι, όταν είδαν το παράδοξο θαύμα. Η φλόγα ανέβαινε και κατέβαινε ασταμάτητα, σαν πανί πλοίου που το χτυπάει σφοδρός άνεμος. Αυτό κράτησε ώρες πολλές, ενώ όλοι ικέτευαν:
-Κύριε, ελέησον!
Ύστερα οι ιερείς έκαναν δέηση, και αμέσως η φλόγα εξαφανίστηκε. Άνοιξαν τότε τη θήκη και βρήκαν την αχειροποίητη εικόνα του Κυρίου ακέραια και αλώβητη. Όταν όμως σήκωσαν και το βαμβακερό πανί, που είχε βάλει πάνω στην εικόνα η πατρικία, είδαν – ώ του θαύματος! – να έχει αχειροποίητη, όμοια με την πρώτη.
Δόξασαν όλοι το Θεό για το θαύμα. Ασπάστηκαν την εικόνα, κι έπειτα την έβαλαν πάνω στο σώμα της γυναίκας, στο σημείο που πονούσε. Αμέσως οι πόνοι χάθηκαν, η αρρώστια υποχώρησε και η γυναίκα γιατρεύτηκε. Όταν συνήλθε εντελώς, σηκώθηκε και δόξασε το Θεό μαζί με όλους, όσοι είχαν έρθει με τους ιερείς.
Μετά από λίγα χρόνια, η τιμιότατη εκείνη γυναίκα, όντας σκεύος εκλογής του Θεού, προγνώρισε την αναχώρησή της από τη ζωή αυτή, και σκέφτηκε ν’ αφιερώσει την αγία εικόνα στη μονή της Αναλήψεως του Κυρίου, που βρίσκεται στη Μελιτηνή. Και τότε, σταλμένος λες επίτηδες γι’ αυτό το σκοπό, ήρθε στην Κωνσταντινούπολη ο αρχιεπίσκοπος Μελιτηνής Δομετιανός5 , ξάδερφος του βασιλιά Μαυρίκιου, μαζί με τους άρχοντες της Μελιτηνής. Όταν έμαθε η πατρικία για την άφιξή τους, φρόντισε να δώσει την αγία εικόνα στον αρχιεπίσκοπο, φανερώνοντας και την πρόθεσή της να μεταφερθεί στη Μελιτηνή. Έτσι κι έγινε.
Δεν πρέπει όμως να παραλείψουμε κι ένα δεύτερο θαύμα.
Όταν στα χρόνια του βασιλιά Ηράκλειου έκαναν επιδρομή οι Πέρσες, οι μοναχές της μονής της Μελιτηνής φοβήθηκαν μήπως αιχμαλωτιστούν κι αυτές. Έφυγαν λοιπόν και ήρθαν στην Κωνσταντινούπολη, όπου, για την ευγενή τους καταγωγή, ο πατριάρχης Σέργιος6 τους παραχώρησε ένα μοναστήρι. Όταν όμως έμαθε πως είχαν μαζί τους την αγία αχειροποίητη εικόνα, τους την πήρε – αν και χωρίς τη θέλησή τους.
Αλλά, να! Τις μέρες εκείνες βρήκαν τον πατριάρχη θλίψεις απανωτές – αγανάκτηση του βασιλιά εναντίον του και διάφορες ταραχές στην Εκκλησία. Ενώ απορούσε για όλ’ αυτά τα κακά, βλέπει τη νύχτα στον ύπνο του έναν άνδρα φοβερό, να στέκεται αντίκρυ του και να του λέει:
-Δώσε πίσω το γρηγορότερο εκείνο που πήρες άδικα από το μοναστήρι!
Όταν ξύπνησε ο πατριάρχης, έπεσε σε συλλογή. Κάλεσε και τους ανθρώπους του για να τους ρωτήσει σχετικά:
-Τί να είναι αυτές οι θλίψεις που με βρήκαν; Και για ποιό λόγο με ταλαιπωρούν; Είδα μάλιστα τη νύχτα έναν άνδρα φοβερό, που στάθηκε μπροστά μου και μου είπε: ¨Δώσε γρήγορα πίσω εκείνο που πήρες άδικα από το μοναστήρι¨. Μα εγώ δεν ξέρω τι πήρα και από ποιο μοναστήρι.
-Δέσποτα, αποκρίθηκαν εκείνοι, μη σκέφτεσαι καθόλου τέτοιο πράγμα. Κανένα δεν αδίκησες ποτέ. Απλούστατα, σε δαιμονική ενέργεια οφείλονται οι θλίψεις και οι φαντασίες που σε βασανίζουν.
Να όμως, που και την επόμενη νύχτα εμφανίζεται πάλι στον πατριάρχη ο φοβερός εκείνος άνθρωπος, και του λέει αυστηρά:
-Δώσε πίσω γρήγορα εκείνο που πήρες από τις μοναχές της Αναλήψεως. Δεν ξέρεις τάχα πως είναι ξένες και απαρηγόρητες, που άφησαν την πατρίδα τους και ήρθαν εδώ;
Πετάχτηκε πάνω ο πατριάρχης και λέει στο διακονητή του:
-Αδελφέ μου, όταν πήρες την εικόνα του Κυρίου από τις μοναχές, πώς το δέχτηκαν;
-Πολύ βαριά, Δέσποτα, απάντησε εκείνος. Κι αν είχαν τη δύναμη, δε θα μας άφηναν να την πάρουμε.
Τότε τα κατάλαβε όλα ο πατριάρχης. Κι άρχισε να μέμφεται τον εαυτό του γι’ αυτό που έκανε.
Χωρίς καθυστέρηση και με πολλές τιμές έστειλε την αγία εικόνα στο μοναστήρι των καλογραιών, στις 29 Νοεμβρίου.
Αμέσως σταμάτησαν και οι πειρασμοί και οι θλίψεις του πατριάρχη, ενώ οι μοναχές γέμισαν αγαλλίαση, απολαμβάνοντας την ευφροσύνη που ακατάπαυστα μεταδίδει η αχειροποίητη εικόνα του Κυρίου.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ.
1. Εικόνες του Κυρίου αχειροποίητες (εικόνες δηλαδή που δεν τις ζωγράφισε ανθρώπινο χέρι, αλλά θεία δύναμη με θαυματουργικό τρόπο) υπάρχουν κατά παράδοση αρκετές, καθεμιά με την ιδιαίτερη ονομασία και ιστορία της (βλ. Γ. Σωτηρίου, Ο Χριστός εν τη τέχνη, εν Αθήναις, 1914, σελ. 27-55). Εδώ πρόκειται για τη λεγόμενη Μελιτηνιανή εικόνα (ό.π., σελ. 42-46).
2. Πρόκειται για τον Τιβέριο Α’ (578- 582), διάδοχο του Ιουστίνου Β’ (565-578).
3. Ήταν δηλαδή χήρα συγκλητικού – πατρίκιου.
4. Μελιτηνή: Αρχαία επαρχία της Δεύτερης Αρμενίας, με έδρα την ομώνυμη πόλη. Σήμερα βρίσκεται σε τουρκικό έδαφος.
5. Ο άγιος Δομετιανός, αρχιεπίσκοπος Μελιτηνής, συγγενής του Καππαδόκη αυτοκράτορα Μαυρίκιου (582- 602) και έγγαμος αρχικά, μετά τη χηρεία του (σε ηλικία 30 χρόνων) χειροτονήθηκε ιερέας και αργότερα αρχιεπίσκοπος Μελιτηνής. Διώχτηκε από την επαρχία του μετά την κατάληψή της από τον Πέρση βασιλιά Χοσρόη Β’ (592) και κατέφυγε στην Κων/πολη, όπου και κοιμήθηκε το 602. «Ανήρ πεπαιδευμένος, νοήμων, συνετός και επιτήδειος εις την διεξαγωγήν σπουδαίων υποθέσεων», αγωνίστηκε σθεναρά εναντίον των Σύρων μονοφυσιτών. Η μνήμη του τιμάται στις 10 Ιανουαρίου.
6. Σέργιος Α’ (610-638): Διάδοχος του αγίου Θωμά (607- 610) στο θρόνο της Κωνσταντινουπόλεως. Εισηγητής του μονοθελητισμού. Συνέβαλε στην άμυνα της Βασιλεύουσας κατά τη γνωστή πολιορκία της από τους Αβάρους (626). Σύμφωνα με τη σχετική διήγηση (Migne P.G. 106, 1335 κ. ε.), ο πατριάρχης «λαβών τον αχειροποίητον τύπον του Κυρίου… δια των τειχών περιήρχετο». Πιθανότατα η εικόνα που λιτάνευε στα τείχη ο Σέργιος ήταν η Μελιτηνιανή, που είχε πάρει και δεν είχε επιστρέψει ακόμα στις μοναχές, όπως θα δούμε αμέσως παρακάτω στη διήγηση (βλ. Γ. Σωτηρίου, ό.π., σελ. 45-46).
Από το βιβλίο: Διηγήσεις φοβερές και ωφέλιμες: Από τα Μηναία της Εκκλησίας μας – Ιερά Μονή Παρακλήτου, Ωρωπός Αττικής.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
11 Αυγούστου, Η θαυματουργική διάσωση της Κέρκυρας από τον Άγιο Σπυρίδωνα κατά το 1716: ιστορικό σημείωμα, Ασματική Ακολουθία.
11 Αυγούστου, μνήμη και του Οσίου πατρός ημών Νήφωνος, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως: Συναξάριον, Ακολουθία.
Το μεγάλο θαύμα του Αγίου Σπυρίδωνος.
