Ωδή γ’. Ήχος β’. Ο Ειρμός.
Της πίστεως εν πέτρα με στερεώσας, επλάτυνας το στόμα μου επ’ εχθρούς μου’ ευφράνθη γαρ το πνεύμα μου εν τω ψάλλειν: ουκ έστιν Άγιος, ως ο Θεός ημών, και ουκ έστι δίκαιος, πλην σου, Κύριε.
Ερμηνεία.
Από τα ίδια λόγια της Προφήτιδος Άννης, ήτις είναι ποιήτρια της Τρίτης Ωδής, συνθέτει ο Ιερός Μελωδός τον παρόντα Ειρμόν. Της Άννης γαρ είναι λόγια το, «Εστερεώθη η καρδία μου εν Κυρίω, υψώθη κέρας μου εν Θεώ μου. Επλατύνθη επ’ εχθρούς μου το στόμα μου, ευφράνθην εν σωτηρίω σου. Ότι ουκ έστιν Άγιος ως ο Κύριος, και ούκ έστι δίκαιος ως ο Θεός ημών˙ και ουκ έστιν Άγιος πλην σου» (α’ Βασιλ. β’ 1). Αλλά της μεν Άννης εκείνης η καρδία εστερεώθη εν Κυρίω, επειδή ήτον χαύνη και διαλελυμένη από την λύπην της ατεκνίας, κατά τον Προκόπιον και Ευθύμιον. Την δε ιδικήν μου καρδίαν ταραττομένην από λογισμούς απιστίας συ, Κύριε, εστερέωσας εν τη πέτρα της ιδικής σου πίστεως και ομολογίας. Και η μεν Άννα επλάτυνε το στόμα της: ήτοι ελευθέρως ελάλει εις τους εχθρούς της: ήτοι εις την Φενάναν και εις τους συγγενείς εκείνης, κατά τον Ευθύμιον. Το δε ιδικόν μου στόμα επλάτυνας συ, Κύριε, εναντίον των εχθρών μου Δαιμόνων, οίτινες με επιβουλεύονται πάντοτε. Η μεν Άννα ευφράνθη εν τω υπό του Θεού γενομένω εις αυτήν σωτηρίω, ήγουν διότι εσώθη και ελευθερώθη από την λύπην της ατεκνίας, γεννήσασα τον Προφήτην Σαμουήλ! Εμού δε το Πνεύμα (ήτοι η ψυχή) ευφράνθη, διότι ψάλλω εις εσέ και λέγω ότι δεν είναι κανένας Άγιος, καθώς είσαι εσύ ο Θεός ημών, ούτε είναι κανένας άλλος δίκαιος έξω από εσέ. Άγιος μεν, διότι εσύ είσαι πάσης αγιωσύνης πηγή και αιτία’ δίκαιος δε, διότι η κρίσις και απόφασίς σου είναι δικαιοτάτη και απαραλόγιστος.
Ειπών δε πρότερον ο Μελωδός ότι επλατύνθη το στόμα μου, ακολούθως φέρει και την αιτίαν δια την οποίαν επλατύνθη, ήγουν διότι ευφράνθη πρότερον η ψυχή του εις το να ψάλλη και να δοξολογή τον Θεόν˙ η γαρ περί τους θείους ύμνους εσωτερική ευφροσύνη της ψυχής κάμνει να πλατύνεται και το στόμα και να αυξάνη ο προφορικός λόγος. Τούτο θέλει να φανερώση και ο Προφητάναξ με τα ακόλουθα λόγια: «Ως εκ στέατος και ποιότητος εμπλησθείη η ψυχή μου» (Ιδού η ευφροσύνη της ψυχής) και χείλη αγαλλιάσεως αινέσει το στόμα μου» (Ψαλ. ξβ’ 6) (Ιδού και ο του στόματος πλατυσμός) «Ώσπερ γαρ φυσικώς ευφραινομένης πνευματικώς, πλατύνεται το στόμα εις δοξολογίαν Θεού» (Παρ. ιε’ 14). Η γαρ εν τη καρδία πνευματική ευφροσύνη πλημμυρήσασα, εκείθεν ξεχειλίζει τα περισσεύματά της και εις την γλώσσαν, και ποιεί αυτήν όργανον της υμνωδίας Θεού, καθότι εκ του περισσεύματος της καρδίας το στόμα λαλεί, κατά το Κυριακόν λόγιον (Ματθ. ιβ’ 34).
Πατήστε εδώ για να «κατεβάσετε» ολόκληρη την ερμηνεία εις τον κανόνα αυτό, σε rar μορφή.
Παράβαλε και:
Αγίου Ρωμανού του μελωδού – κοντάκιον Εις την πόρνην.
Του Οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου – ομιλίαι Π. και ΠΑ. εις το κατά Ματθαίον, περί της αμαρτολού γυναικός, της προδοσίας και του Μυστικού Δείπνου.
Τα Λειτουργικά αναγνώσματα της Μεγάλης Τετάρτης.
Τη Αγία και Μεγάλη Τετάρτη – Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου «Αποφυγή της απογνώσεως», Υμνολογική εκλογή.
Μεγάλη εβδομάς. Μεγάλη Τρίτη και Μεγάλη Τετάρτη εσπέρας, Μεγάλη Πέμπτη πρωί – Νεοελληνική απόδοση, Αρχιμ. Κυριακού Εμμ. Τσολάκη.
