Ο άγιος Ιωάννης ο Σιναϊτης – ο συγγραφέας της Κλίμακος, γεννήθηκε στην Παλαιστίνη γύρω στα 523 Μ. Χ. Μόνασε από νεαρή ηλικία (16 ετών). Παρακολούθησε ανώτερο κύκλο μορφώσεως. Στην ζωή της ερήμου Σινά αξιοποίησε την σοφία του, και ανέβηκε σε υψηλές κορυφές αγιότητος. Είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας. Σε μεγάλη ηλικία έγινε ηγούμενος της μονής του Σινά.
Συνέγραψε τριάντα λόγους περί αρετής, όπου ο καθένας λόγος περιλαμβάνει και μια αρετή, ξεκινώντας από τις πιο πρακτικές, και ανεβαίνοντας σαν σκαλοπάτια κατέληξε στις θεωρητικά υψηλές. Στην πνευματική ζωή έχουμε βαθμίδες χαμηλές και υψηλές, καταστάσεις κατώτερες και ανώτερες. Γι’ αυτό και το σύγγραμμα ονομάζεται Κλίμακα των αρετών.
Στο έργο του αυτό ο συγγραφέας παρουσιάζει συστηματικά τις ιδέες του για την κοινοβιακή κυρίως, αλλά και για την ερημιτική ζωή, ταξινομώντας αυτές κατά τρόπο που δείχνει πορεία προς την ηθική τελείωση. Είναι γραμμένο σε κομψή ελληνική γλώσσα, καλοδουλεμένη με χάρη και μελωδικότητα. Έχει διαύγεια, γλαφυρότητα, παραστατικότητα και παρουσιάζει πλούτο εκφράσεως, καλαισθησία και ευγένεια. Στη διακόσμηση του λόγου με εικόνες και παρομοιώσεις ο ιερός συγγραφέας είναι απαράμιλλος. Πάσης φύσεως σχήματα λόγου αναδύονται, καθώς και ωραίες μα και επιτυχημένες προσωποποιήσεις.
Οι διδασκαλίες του είναι ολοκάθαρα νάματα που προέρχονται από αγιασμένη πηγή. Είναι ένα θεόπνευστο κείμενο. Οι σύγχρονοι ψυχολόγοι θαυμάζουν τον συγγραφέα της Κλίμακος για την βαθύτητα των ψυχολογικών του γνώσεων και παρατηρήσεων, και διαπιστώνουν ότι τα τελευταία αξιόλογα πορίσματα της ψυχολογίας του Βάθους ήταν γνωστά στους Πατέρες της ερήμου.
Ο Άγιος Ιωάννης κοιμήθηκε στις 30 Μαρτίου το 603, σε ηλικία ογδόντα ετών. Από την αρχή της Σαρακοστής το σύγγραμμά του διαβάζεται σε όλα τα ορθόδοξα μοναστήρια. Επειδή είναι παγκόσμιο κειμήλιο αναλύσεως όλων των παθών και των αρετών, η Εκκλησία τιμά ιδιαίτερα σε αυτήν την πνευματική περίοδο τον συγγραφέα άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, και το προτείνει για ανάγνωσμα.
______________________
(*) Οσίου Ιωάννου «Κλίμαξ» Έκδοσις Ιεράς Μονής Παρακλήτου Ωρωπού.
ΠΗΓΗ
http://www.synaxaristis.googlepages.com/δ’νηστειων
Υμνολογική εκλογή.
Απολυτίκιον του Οσίου. Ήχος πλ. δ’
Ταις των δακρύων σου ροαίς, της ερήμου τό άγονον εγεώργησας, και τοις εκ βάθους στεναγμοίς, εις εκατόν τους πόνους εκαρποφόρησας, και γέγονας φωστήρ, τη Οικουμένη λάμπων τοις θαύμασιν, Ιωάννη Πατήρ ημών όσιε” πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Με τις ροές των δακρύων της μετανοίας σου καλλιέργησες το άγονο έδαφος της ερήμου, και με τους στεναγμούς από τα βάθη της καρδιάς σου έφερες καρπούς πνευματικούς εκατό φορές περισσότερους από όσους έπρεπε. Έτσι, έγινες φωτεινό αστέρι λάμποντας στην οικουμένη με τα θαύματά σου, Ιωάννη πέρα μας όσιε. Πρέσβευε λοιπόν στον Χριστό και Θεό να σώσει τις ψυχές μας.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ
Μεσώδειον κάθισμα του Τριωδίου. Ήχος πλ. α’ Το ξένον της Παρθένου.
Τον άχραντον Σταυρόν σου Σωτήρ ημών, ως όπλον σωτηρίας κατέχοντες, εν αυτώ σοι βοώμεν, Σώσον ημάς, ο παθών εκουσίως υπέρ ημών, ο πάντων Θεός ως πολυέλεος.
Κρατώντας γερά τον άχραντό Σου σταυρό σαν όπλο σωτηρίας, Σωτήρα μας, γι’ αυτόν Σου φωνάζουμε: Σώσε μας, Συ που πάνω σε αυτόν με τη θέλησή Σου θυσιάσθηκες για μας, Συ ο Θεός των πάντων, ως πολυέλεος.
Δόξα… Κάθισμα του Οσίου. Ήχος δ’ Ο υψωθείς εν τω Σταυρώ
Ταις αρεταίς προς ουρανόν αναλάμψας, καταπηξάμενος σαφώς επανήλθες, προς θεωρίας άπλετον βυθόν ευσεβώς, πάσας στηλιτεύσας μέν, των Δαιμόνων ενέδρας, σκέπεις εκ της λώβης δέ, τους ανθρώπους της τούτων, ώ Ιωάννη, κλίμαξ αρετών” και νύν πρεσβεύεις σωθήναι τους δούλους σου.
Αφού με τις αρετές έλαμψες ψηλά στον ουρανό, κατέπληξες και επανήλθες προς τον απέραντο βυθό της θεωρίας με ευσέβεια, ξεσκεπάζοντας μεν και κατηγορώντας τις ενέδρες των δαιμόνων, ενώ σκεπάζεις δε τους ανθρώπους, που κινδυνεύουν από αυτές, ω Ιωάννη, η κλίμακα των αρετών” και τώρα πρεσβεύεις για να σωθούν οι δούλοι σου.
Κοντάκιον Ήχος δ’ Επεφάνης σήμερον
Εν τω ύψει Κύριος, της εγκρατείας, αληθή σε έθετο, ώσπερ αστέρα απλανή, φωταγωγούντα τα πέρατα, καθηγητά Ιωάννη Πατήρ ημών.
Ο Κύριος σε τοποθέτησε στο ύψος της εγκρατείας σαν αληθινό αστέρι φωτεινό, που δεν πλανάται εδώ κι εκεί, για να φωτίζεις τα πέρα τα του κόσμου, μεγάλε διδάσκαλέ μας, Ιωάννη πατέρα μας.
Ο Οίκος
Οίκον Θεού ως αληθώς, σαυτόν ειργάσω Πάτερ, ταις θείαις αρεταίς σου, σαφώς κατακοσμήσας, ώσπερ χρυσίον τηλαυγές, πίστιν ελπίδα και αγάπην αληθή, θείους θεσμούς εκθέμενος, εγκρατεία ασκήσας ως άσαρκος, φρόνησιν, ανδρείαν, σωφροσύνην κτησάμενος, ταπείνωσιν, δι’ ής ανυψώθης, διό και εφωτίσθης ευχαίς αεννάοις, και του ουρανού κατέλαβες τας σκηνώσεις, καθηγητά Ιωάννη Πατήρ ημών.
Εργάσθηκες κοπιαστικά και έκαμες τον εαυτό σου, πάτερ όσιε, οίκον του Θεού, στολίζοντάς τον με τις θείες αρετές κατακάθαρα, σαν χρυσάφι που λάμπει από μακρυά, την πίστη, την ελπίδα, την αγάπη, παρουσιάζοντάς τες σανθείους νόμους, έζησες σαν άσαρκος με την εγκράτεια, που άσκησες, με την φρόνηση, με την γενναιότητα, την σωφροσύνη, και απέκτησες την ταπείνωση με την οποία και ανυψώθηκες. Γι’ αυτό και φωτίσθηκες με τις συνεχείς σου προσευχές και κατέλαβες τα σκηνώματα του ουρανού, μεγάλε διδάσκαλέ μας, Ιωα΄νη πατέρα μας.
Συναξάριον
Τη αυτή ημέρα, Κυριακή τετάρτη των Νηστειών, μνήμην ποιούμεν του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου, του Συγγραφέως της Κλίμακος.
Στίχοι
• Ο σάρκα και ζών νεκρός ών Ιωάννης,
• Αιωνίως ζή, και νεκρός φανείς άπνους.
Ο Ιωάννης που και όταν ζούσε ήταν νεκρός για την σάρκα, ζη αιωνίως και όταν φάννηκε νεκρός και άπνους.
• Σύγγραμμα λιπών Κλίμακα τη ανόδω,
• Δείκνυσιν αυτού πορείαν της ανόδου.
Μας άφησε ο άγιος Ιωάννης ένα σύγγραμμα για την άνοδο στους ουρανούς, που δείχνει και τη δική του πορεία προς τα πάνω.
Ταις αυτού πρεσβείαις, ο Θεός, ελέησον, και σώσον ημάς. Αμήν.
Εξαποστειλάριον του Οσίου. Γυναίκες ακουτίσθητε
Του κόσμου την ευπάθειαν, ώς μοχθηράν εξέκλινας, και ατροφία την σάρκα, μαράνας ανεκαίνισας, ψυχής τον τόνον Όσιε, και δόξαν κατεπλούτησας, ουράνιον αοίδιμε’ διό μή παύση πρεσβεύων υπέρ ημών Ιωάννη.
Του κόσμου την καλοπέραση, ως κουραστική, την έκαμες μακρυά και την απέφυγες” και αφού με την έλλειψη της τροφής εμάρανες τη δύναμη της σάρκας, έκαμες πάλι καινούριο και δυνατό τον τόνο του πνεύματος, και πλούτησες με ουράνια δόξα, πανένδοξε. Γι’ αυτό μην παύσεις να πρεσβεύεις για μας Ιωάννη.
Δοξαστικόν των αίνων, Το παρόν Ιδιόμελον. Ήχος α’
Δεύτε εργασώμεθα εν τω μυστικώ αμπελώνι, καρπούς μετανοίας, εν τούτω ποιούμενοι” ουκ εν βρώμασι και πόμασι κοπιώντες, αλλ’ εν προσευχαίς και νηστείαις, τας αρετάς κατορθούντες. Τούτοις αρεσκόμενος, ο Κύριος του έργου, δηνάριον παρέχει, δι ού ψυχάς λυτρούται, χρέους αμαρτίας, ο μόνος πολυέλεος.
Εμπρός ελάτε να εργασθούμε μέσα στον μυστικό πνευματικό αμπελώνα του Κυρίου, και ας παρουσιάσουμε καρπούς μετανοίάς χωρίς να καταβάλουμε κόπους για τα φαγητά και τα ποτά, αλλά με προσευχή και νηστεία να κατορθώνουμε τις αρετές. Σε αυτά αρέσκεται ο Κύριος του έργου, και χαρίζει σαν μισθό ένα δηνάριο και λυτρώνει τις ψυχές μας από την αμαρτία, ως μόνος πολυέλεος.
Απόδοση, Μοναχής Θεοδοσίας.
Παράβαλε και:
Κυριακή Δ. των Νηστειών – η Ευαγγελική Περικοπή της Θ. Λ., ομιλία Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, Περί επιμελείας των εσωτερικών λογισμών.
Κυριακή Δ. των νηστειών – το Αποστολικόν Ανάγνωσμα της Θ. Λ., ο κεραυνός, λόγος του αειμνήστου Μητροπ. Νικαίας Γεωργίου Παυλίδου.
Πρέπει να ορκιζόμαστε, ή όχι; – Χάρης Ανδρεόπουλος, Θεολόγος.
