Σήμερα η εκκλησία μας εορτάζει και τιμά την ιερή μνήμη του αγίου ιερομάρτυρα Βασιλείου, πρεσβυτέρου της Εκκλησίας της Αγκύρας. Ο άγιος Βασίλειος είναι από τα ιερά θύματα του Ιουλιανού του παραβάτη το 362, πενήντα δηλαδή χρόνια μετά την κατάπαυση των διωγμών από τον άγιο Κωνσταντίνο. Ο Ιουλιανός, ανεψιός του αγίου Κωνσταντίνου και χριστιανός πρώτα, όταν ανέβηκε στο θρόνο το 361, βάλθηκε να επαναφέρει την ειδωλολατρία κι έγινε διώκτης της εκκλησίας. Είναι η εποχή των μεγάλων Πατέρων της εκκλησίας, του Μεγάλου Βασιλείου και του Γρηγορίου του Θεολόγου, οι οποίοι ήλθαν σε αντίθεση και πολέμησαν τον παραβάτη αυτοκράτορα, με τον οποίο είχαν σπουδάσει μαζί στην Αθήνα.
Ο άγιος ιερομάρτυρας Βασίλειος, ο πρεσβύτερος Αγκύρας, ήταν ο ιερέας, που είχε αφιερώσει τον εαυτό του στην ανύσταχτη φροντίδα, για να φυλάξει το ποίμνιό του από την αρειανική αίρεση. Μετά τον Μεγάλο Κωνσταντίνο και πριν από τον Ιουλιανό, αυτοκράτορας ήταν ο Κωνστάντιος, φίλος και προστάτης των αρειανών. Ο άγιος Βασίλειος λοιπόν ο πρεσβύτερος Αγκύρας, πρώτα είχε να κάμει με την αίρεση και τώρα με την ειδωλολατρία. Ήλθε προσωπικά σε σύγκρουση με τον παραβάτη αυτοκράτορα και σε μια στιγμή, του προείπε το οικτρό τέλος του. Ο Ιουλιανός ύστερα από τέσσερα χρόνια, το 366, σκοτώθηκε στην εκστρατεία εναντίον των Περσών.
Η απόπειρα του Ιουλιανού να επαναφέρει την ειδωλολατρία, δημιούργησε μεγάλη αναστάτωση στην εκκλησία. Ο Ιουλιανός δεν θέλησε να εφαρμόσει ανεξιθρησκία, αλλά και βοήθησε τους ειδωλολάτρες να κτίσουν ναούς και δίωξε όσο μπόρεσε την εκκλησία! Ξανάζησαν τότε οι αρχαίοι διωγμοί. Ένα μέσον, που νόμισε πως θα μπορούσε να έχει αποτέλεσμα, ήταν ότι απαγόρευσε στους χριστιανούς να σπουδάζουν την ελληνική γλώσσα και να μελετούν τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς και φιλοσόφους. Οι χριστιανοί βέβαια δεν έμειναν χωρίς να αντιδράσουν, γι’ αυτό έχουμε νέους ομολογητές και μάρτυρες της πίστεως.
Ο άγιος Βασίλειος, ο πρεσβύτερος της Εκκλησίας της Αγκύρας, είναι από τους ιερομάρτυρες αυτής της εποχής. Εργάσθηκε με κάθε τρόπο, για να φυλάξει το ποίμνιό του κι ήλθε σε σθεναρή αντίθεση με όλους τους πολιτικούς και διοικητικούς άρχοντες της Γαλατίας, όπου ήταν η Άγκυρα. Διώχθηκε και φυλακίστηκε, μα πάντα στάθηκε θαρραλέος και ανίκητος, όταν οι διώκτες θελήσανε να έλθουν σε διάλογο μαζί του, με την ελπίδα πως θα τον νικούσαν. Ο άγιος Βασίλειος ήταν από τους ιερείς εκείνους, που η πίστη του και η αφοσίωση στο υψηλό και θείο έργο του, γίνεται μέσα τους φωτιά, που τους ατσαλώνει και τους κάνει αλύγιστους σε κάθε απειλή και κακοπάθεια.
Όταν ο Ιουλιανός ετοίμαζε την εκστρατεία εναντίον της Περσίας, περιόδευε τη Μικρασία και πέρασε κι από την Άγκυρα. Ήλθαν τότε να τον υποδεχθούν οι ειδωλολάτρες ιερείς, έχοντας μαζί τους και το άγαλμα μιας θεάς, για να προσφέρει θυσία, ως αρχιερέας, ο ίδιος ο αυτοκράτορας. Παρουσιάσθηκε τότε και ο ιερέας της εκκλησίας Βασίλειος. «Ποιός είσ’ εσύ;», τον ρώτησε ο Ιουλιανός. Κι ο άγιος Βασίλειος απάντησε: «Είμαι ο ιερέας της εκκλησίας, και καυχιέμαι στο μέγα και αιώνιο όνομα του Χριστού. Ονομάζομαι Βασίλειος κι είμαι γνωστός σ’ όλη την πόλη». Θα μπορούσε να μην παρουσιασθεί και θα του ήταν τρόπος να κρυφτεί, μα για το όνομα του Θεού, αυτό θα ήταν προδοσία.
Στο διάλογο που επακολούθησε μεταξύ του αυτοκράτορα Ιουλιανού και του ιερέα Βασιλείου, ο Ιουλιανός δεν μπόρεσε να μεταπείσει τον ιερέα. Σε μια στιγμή ο άγιος Βασίλειος είπε στον Ιουλιανό: «Καθώς ποδοπάτησες την πίστη, έτσι θα ποδοπατηθής και σύ. Θα πεθάνης πικρά μεταμελημένος και θα μείνης άθαφτος». Ο Ιουλιανός δεν άντεξε περισσότερο! Έφυγε κι έδωσε εντολή ο ιερέας Βασίλειος να βασανιστεί μέχρι θανάτου.
Τον μαστίγωσαν με αγριότητα. Τον ξάπλωσαν στη γη και πέρασαν μέσα στο σώμα του πυρωμένα σίδερα. Ο άγιος παρέδωσε την ψυχή του και πήρε το στεφάνι του μαρτυρίου. Κι ο Ιουλιανός ύστερα από λίγα χρόνια, πολεμώντας στην Περσία, πληγώθηκε στη μάχη και πεθαίνοντας είπε το γνωστό εκείνο: «Νενίκηκάς με Γαλιλαίε». Αμήν.
Από το βιβλίο:
ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ
ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ Λ. ΨΑΡΙΑΝΟΥ
ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΣΕΡΒΙΩΝ ΚΑΙ ΚΟΖΑΝΗΣ
ΕΙΚΟΝΕΣ ΕΜΨΥΧΟΙ
(Εξαπλά β’)
ΚΗΡΥΓΜΑΤΑ ΑΓΙΟΛΟΓΙΚΑ
Η/Υ επιμέλεια, Σοφίας Μερκούρη.
Περισσότερα για το Συναξάριο της ημέρας βλέπε και στον:
ΟΡΘΟΔΟΞΟ ΣΥΝΑΞΑΡΙΣΤΗ
