Η ομιλία αυτή του Μεγάλου Φωτίου, επιγράφεται ως: λεχθείσα εν τω άμβωνι της Αγίας Σοφίας τη Παρασκευή της πρώτης εβδομάδος των νηστειών, (την Παρασκευή της πρώτης εβδομάδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής). Ο τίτλος της ομιλίας αυτής δεν έχει απόλυτη σχέση προς το περιεχόμενό της. Έχοντας εκφωνηθεί και αυτή κατά το ίδιο κατά πάσα πιθανότητα έτος με την προηγούμενη (την 13-η, που αναφέρεται στην Τετάρτη της πρώτης εβδομάδος της Μεγάλης Τεσσαρακοστής), ήτοι το 859, στο ναό και την ημέρα που προσδιορίζει ο τίτλος της, στην αρχή εκφράζει τη χαρά του για το χρέος που έρχεται να επιτελέσει προς το ακροατήριό του, το οποίο παρομοιάζει με τη χαρά που αισθάνεται ο γεωργός, βλέποντας το χωράφι του γεμάτο από στάχυα, ο κηπουρός βλέποντας τα δένδρα του γεμάτα από καρπούς, και ο ποιμήν βλέποντας το ποίμνιό του να απολαμβάνει πλούσια την τροφή του. Γιατί δεν είναι δυνατόν και ο πνευματικός ποιμήν να μη νοιώσει χαρά, βλέποντας το πνευματικό ποίμνιό του να βαδίζει τον δρόμο της αρετής. Τονίζοντας στη συνέχεια ότι πρέπει κανείς να κάνει καλή χρήση της γλώσσας του και να την φρουρεί σαν ωραία παρθένο, μέσα στον φυσικό θάλαμό της, κλείνει με την προτροπή να αποφεύγομε την κακία των συκοφαντών και υβριστών, για να μη υποστούμε τις τιμωρίες που επιφυλάσσονται γι’ αυτούς.
Ε. ΜΕΡΕΤΑΚΗΣ
***
α’ Ήκομεν υμίν του χρέους την προθεσμίαν προφθάσοντες και της οφειλής την καταβολήν προκαταθέσθαι σπουδάζοντες: τα γαρ των οφειλημάτων εκούσια εν ίσω δώρων υπό των παρεχόντων προτεινόμενα, ουκ οίδεν αναβολαίς και παρατάσεσι χρόνου λυμαίνεσθαι το φιλότιμον. Και καλόν μεν πατέρα τέκνοις υπερήμερον μη εμφανισθήναι, κάλλιον δε και προκακταθέμενον το χρέος εν χάριτος λόγω το οφειλόμενον αποτίσαι. Άλλως τε δε και το υμέτερον πρόθυμον περί την ακρόασιν ενορών (ουδέ γαρ προσήκε τον εις αρετήν παραγγέλλειν τους πλησίον παρακαλούντα υποστολή του λέγειν τον τόνον αυτών υπεκλύειν της ορέξεως) προθυμότερον υμίν εμαυτόν επιδέδωκα και της του παναγίου Πνεύματος επιδαψιλευομένης ημίν χορηγίας «τα χείλη μου ου μη κωλύσω» προς τον καταρτισμόν της υμετέρας τελειώσεως…
1 Ήρθα για χάρη σας για να προλάβω την προθεσμία του χρέους, κινούμενος από την ανάγκη να προκαταλάβω την οφειλή μου. Γιατί τα εκούσια οφειλήματα, που προσφέρονται σαν δώρα από αυτούς που τα παρέχουν, δεν γνωρίζουν να καταστρέφουν τη φιλοτιμία με αναβολές και παρατάσεις χρόνου. Και είναι καλό βέβαια να μην εμφανισθεί ο πατέρας στα παιδιά του έχοντας περάσει η προθεσμία, ακόμα καλύτερο όμως είναι να προκαταβάλει το χρέος και να ξεπληρώσει την οφειλή του, κάνοντάς το κατά χάρη. Άλλωστε βλέποντας και τη δική σας προθυμία προς ακρόαση (ούτε βέβαια ήταν σωστό αυτός που προτρέπει τους πλησίον του στην αρετή να χαλαρώνει την ένταση της όρεξής τους με τον περιορισμό του λόγου του), πρόσφερα με προθυμία μεγαλύτερη τον εαυτό μου σ’ εσάς και «δεν θα κρατήσω κλειστά τα χείλη μου» για τη χορηγία που μου επιδαψιλεύεται του αγίου Πνεύματος για την ολοκλήρωση της τελείωσής σας στην πίστη…
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της Παρασκευής της Α. εβδομάδος των νηστειών.
Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του Μεγάλου – ομιλία δεκάτη τρίτη, ρηθείσα εν τω άμβωνι της Μεγάλης Εκκλησίας, τη Τετράδι της πρώτης εβδομάδος. .
