Πρόκειται για την 12η ομιλία του Μεγάλου Φωτίου, Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, η οποία χαρακτηρίζεται ως η: ρηθείσα τω θείω και μεγάλω Σαββάτω. Η ομιλία αυτή, όπως και η προηγούμενη, θέμα της έχει τη σταύρωση. Μετά την πολεμική που ασκεί εναντίον των Ιουδαίων, εκθέτει τη μεγάλη σπουδαιότητα της ταφής του Κυρίου. Ο Κύριος σταυρώνεται και πεθαίνει και θάπτεται για να αναστήσει μαζί του τον άνθρωπο και να τον καταστήσει άξιο της ζωής του Παραδείσου και της αθανασίας, αγαθά που είχε στερηθεί με την πτώση του. Κλείνει την ομιλία του καλώντας τους πιστούς, αφού καθαρίσουν τον εαυτό τους με τη μετάνοια, να προσέλθουν στον Κύριο με πίστη, αφού για χάρη μας υπέμεινε τον σταυρό ο Κύριος και για χάρη μας αναστήθηκε. Η ακριβής χρονολογία εκφώνησης δεν μπορεί να προσδιορισθεί. Οπωσδήποτε όμως εκφωνήθηκε επί βασιλείας του Μιχαήλ Γ’, αφού γίνεται αναφορά στα προβλήματα της εποχής εκείνου.
Ε. Μερετάκη.
α’ Ώ του φρικτού και μεγίστου μυστηρίου: καλόν γαρ από θαύματος εν καιρώ καινών και παραδόξων πραγμάτων του λόγου απάρξασθαι. Ώ της του Δεσπότου και πλάστου περί ημάς αφάτου προνοίας. Ώ κριμάτων άβυσσος και πλούτος χρηστότητος και πηγαί φιλανθρωπίας, άφθονα τα νάματα προχεόμεναι, και κόσμον όλον υπερκοσμίως αρδεύουσαι και το ρείθρον βλυστάνουσαι μη κενούμενον. Ώ Δεσπότου πάθος και τάφος και θάνατος, παθών και θανάτου και Άδου κατάλυσις. Τίς ουκ εξυμνεί και δοξάζει και τέθηπε τα παθήματα; Τίς ου φρίσσει και τρέμει και ιλιγγιά τα ραπίσματα; Τίς δ’ ουχί θάμβους πληρούται και καταπλήττεται τα εμπτύσματα, την χλεύην, τον μυκτηρισμόν, την φραγγέλωσιν, πόδας ανεπάφους διαπεπαρμένους και χείρας ορών αχράντους εξορυσσομένας και πλευράν τη λόγχη τραυματιζομένην, εξ αυτής τε μετά νέκρωσιν, επί θαύματι θαύμα, το σώμα τοις αίμασι φοινισσόμενον;…
1 Ώ το φρικτό και μέγιστο μυστήριο! Γιατί είναι καλό σε καιρό νέων και παραδόξων πραγμάτων ν’ αρχίσουμε το λόγο μας από ένα θαύμα. Ώ άφατη πρόνοια του Κυρίου και πλάστη μας για μας! ώ άβυσσος των κρίσεών του, και πλούτος της αγαθότητας και πηγές φιλανθρωπίας που σκορπούν άφθονα τα νάματα και αρδεύουν όλον τον κόσμο με τρόπο υπερκόσμιο και αναδίδουν ακένωτο τον ανάβλυσμά τους. Ώ πάθος και τάφος και θάνατος του Κυρίου, που είναι η κατάλυση των παθών και του θανάτου και του Άδη. Ποιός δεν εξυμνεί και δοξάζει και θαυμάζει τα παθήματα; Ποιός δεν νοιώθει φρίκη και τρόμο και δεν κυριεύεται από ζάλη για τα ραπίσματα; Ποιός δεν γεμίζει από θάμβος και δεν μένει κατάπληκτος για τα εμπτύσματα, τον χλευασμό, τον εμπαιγμό, τη φραγγέλωση, βλέποντας διαπερασμένα από τα καρφιά τα ανέγγιχτα πόδια και τα άχραντα χέρια εξαρθρωμένα και την πλευρά πληγωμένη από τη λόγχη και από αυτήν μετά το θάνατο, νέο θαύμα μετά το προηγούμενο, να βάφεται κόκκινο το σώμα από τα αίματα;…
Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του Μεγάλου – ομιλία δωδεκάτη, ρηθείσα τω Θείω και Μεγάλω Σαββάτω.zip
Παράβαλε και:
Του Οσίου πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου – ομιλία Σ., Ματθαίου ΚΗ. 11-20, τα μετά την Ανάστασιν.
Τω Αγίω και Μεγάλω Σαββάτω – Κάθοδος του Χριστού στον Άδη, Υμνολογική εκλογή.
Από τα Ιεροσόλυμα το Μέγα Σάββατο – επιστολή του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτσ.
Του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου – ομιλία ΠΘ., Ματθαίου ΚΖ.62-ΚΗ.10, περι Ταφής και Αναστάσεως του Κυρίου.
Η Αγία και Μεγάλη εβδομάς. Μεγάλο Σάββατο πρωί, εσπερινός του Πάσχα – νεοελληνική απόδοση Αρχιμ. Κυριακού Εμμ. Τσολάκη.
Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του μεγάλου – ομιλία ρηθείσα εις την Θεόσωμον Ταφήν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού, τω Αγίω Σαββάτω.
