ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Για το πράγμα αυτό Πέτρε, καθόλου μη θαυμάζεις. Η αγάπη σου είχε γνωρίσει τον Ρεδέμπτο,1 επίσκοπος Φερέντιας,2 άνδρα ευσεβούς ζωής, ο οποίος απεδήμησε από αυτόν τον κόσμο πριν από περίπου επτά χρόνια.3 Αυτός συνδεόταν μαζί μου με μεγάλη οικειότητα όταν ακόμη βρισκόμουν στο μοναστήρι. Έτσι αυτό που είχε γνωρίσει σχετικά με το τέλος του κόσμου στον καιρό του προκατόχου μου Ιωάννου του νεωτέρου,4 έτσι όπως είχε γίνει πασίγνωστο κατά μήκος και πλάτος, κατόπιν δικών μου ερωτήσεων μου το διηγήθηκε κι ο ίδιος.
Έλεγε λοιπόν πως κάποια μέρα, ενώ έκανε περιοδεία στις ενορίες5 του κατά τη συνήθεια, έφθασε στην εκκλησία του μακαρίου μάρτυρος Ευτυχίου.6 Σαν βράδιασε η μέρα έβαλε να του στρώσουν κοντά στον τάφο του μάρτυρος και εκεί ησύχασε μετά τη δουλειά του. Τα μεσάνυκτα, όπως διαβεβαίωνε, ούτε κοιμόταν, ούτε να μείνει τελείως ξύπνιος μπορούσε. Η ψυχή του ήταν πλακωμένη, όπως συμβαίνει κάποτε, κι αγρυπνούσε βεβαρημένη από κάποιο φορτίο. Τότε μπροστά του παρουσιάσθηκε ο μακάριος μάρτυς Ευτύχιος, λέγοντας: «Ρεδέμπτε, είσαι ξύπνιος;». Του απάντησε: «Ξύπνιος». Του λέει: «Τέλος ήκει πάση σαρκί. Τέλος ήκει πάση σαρκί. Τέλος ήκει πάση σαρκί».7 Μετά από αυτή την τριπλή φωνή η οπτασία του μάρτυρος, που είχε εμφανισθεί στα μάτια του νου του, εξαφανίσθηκε. Τότε ο άνθρωπος του Κυρίου σηκώθηκε και δόθηκε σε οδυρμούς προσευχής.
Αμέσως ακολούθησαν τρομερά σημεία στον ουρανό: Πύρινες ρομφαίες και στρατεύματα φαινόντουσαν προς το μέρος του Βορρά.
Σύντομα μετά8 το θηριώδες έθνος των Λογγοβάρδων, βγήκε από τους τόπους κατοικίας του, σαν το σπαθί από τη θήκη του, όρμησε πάνω στον τράχηλό μας και απέκοψε κι εξήρανε το γένος των ανθρώπων, το οποίο σε υπερβολικό πλήθος αναδύθηκε σε αυτή μας τη γη σαν πυκνά σπαρτά. Ερημώθηκαν οι πόλεις, καταστράφηκαν τα κάστρα, πυρπολήθηκαν οι εκκλησίες, γκρεμίσθηκαν τα μοναστήρια ανδρών και γυναικών. Τα κτήματα εγκαταλείφθηκαν από ανθρώπους και στερημένη από κάθε καλλιεργητή η γη μένει άδεια και μόνη. Κανείς ιδιοκτήτης δεν την κατοικεί. Τα θηρία κατέλαβαν τους τόπους, που προηγουμένως τους κατείχε πλήθος ανθρώπων. τι συμβαίνει στα άλλα μέρη του κόσμου, δεν ξέρω? αλλά σε αυτή τη γη που εμείς ζούμε, ο κόσμος δεν αναγγέλλει πια το τέλος του, το δείχνει.
Τόσο πιο επίμονα λοιπόν είναι ανάγκη να ζητούμε τα αιώνια, όσο συνειδητοποιούμε πόσο γρήγορα τα πρόσκαιρα έφυγαν από εμάς. Ο κόσμος αυτός θα ήταν καταφρονητέος από εμάς, και αν ακόμα μας έθελγε κολακευτικά, κι αν ακόμα με πλούσια αγαθά μας χάϊδευε την ψυχή. Αλλά τώρα που καταπιέζεται από τόσες μάστιγες, εξαντλημένος από την τόση κακοδαιμονία, τώρα που διπλασιάζει καθημερινά για μας τις θλίψεις, τι άλλο μας φωνάζει παρά να μη τον αγαπάμε;
Θα υπήρχαν πολλά ακόμη, τα οποία επίσης θα έπρεπε να διηγηθούμε για τα έργα των εκλεκτών. Αλλά αυτά τα θάβω στη σιωπή γιατί σπεύδω σε άλλα.
ΠΕΤΡΟΣ. Υπολογίζω πόσοι και πόσοι, που βρίσκονται μέσα στους κόλπους της αγίας Εκκλησίας, αμφιβάλλουν για τη ζωή της ψυχής μετά τον θάνατο της σαρκός. Παρακαλώ να έλεγες προς οικοδομήν πολλών είτε όσα έχεις πρόχειρα από θεωρητικής απόψεως, είτε αν κάποια παραδείγματα ψυχών ξανάρχονται στο νου σου, ούτως ώστε οι καχύποπτοι να μάθουν πως η ψυχή δεν τελειώνει μαζί με το σώμα.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Είναι πολύ κοπιαστικό αυτό το έργο και μάλιστα για ένα νου πολυάσχολο, που απλώνεται σε άλλες υποθέσεις. Αλλά αν υπάρχουν μερικοί που θα μπορούσε να τους ωφελήσει, αναμφίβολα το δικό μου το θέλημα το βάζω μετά από την ωφέλεια των πλησίον, και, με όση δύναμη μου χορηγήσει ο Θεός, θα καταδείξω στο επόμενο τέταρτο βιβλίο, πως η ψυχή ζει μετά το τέλος της σάρκας.
Υποσημειώσεις.
1. Redemptus (= Λελυτρωμένος), γνωστός και από επιστολή του πάπα Πελαγίου Β’ (στα 585 – 6), αναγράφεται στο Ρωμαϊκό εορτολόγιο στις 8 Απριλίου.
2. Ferentis, βλ. Ι, 9, 1
3. Δηλ. στα 586 – 587.
4. Ιωάννης Γ’ (561 – 574) βλ. και 8, 1
5. Par(r)ochias (ή paroecias) = παροικίας», εκκλησιαστικές κοινότητες.
6. Eutychius και, επί το λαϊκώτερον, Juticus μάρτυς, παραμένει ανεξακρίβωτο για ποιο ακριβώς μάρτυρα πρόκειται (και μάλλον για τοπικό). Ο ναός και ο τάφος του μάρτυρος βρισκόταν στο Soriano, κάπου 15 Km ΝΑ από τη Φερέντια.
7. Γένεσις 6, 13 (επί Νώε)
8. Δηλ. το 568
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
