15. Δεν νομίζω δε ότι έκανα μικρή προτροπή για την εγκράτεια, την οποίαν όταν κανείς την τηρήσει, δεν θα μετανοήσει, αλλά θα σώσει και τον εαυτό του και εμένα που σας συμβούλεψα. Διότι δεν είναι μικρή αμοιβή το να κάνεις μια ψυχή, που παραπλανήθηκε και χάθηκε, να επιστρέψει για να σωθεί. Διότι αυτή την αντιμισθία έχουμε να δώσουμε στον Θεό που μας δημιούργησε, όταν αυτός που λέει και αυτός που ακούει, λέει και ακούει, αντίστοιχα, με πίστη και αγάπη. Ας επιμείνουμε λοιπόν σ’ αυτά που πιστέψαμε, δίκαιοι και όσιοι, ώστε με θάρρος να απευθυνόμαστε στον Θεό που λέει˙ «ενώ ακόμα θα μιλάς, θα σου πω˙ να, είμαι μπροστά σου»1. Διότι ο λόγος αυτός είναι σημάδι μεγάλης υποσχέσεως γιατί ο Κύριος λέει ότι ο εαυτός του είναι πιο έτοιμος να δώσει, από εκείνον που ζητά. Αφού λοιπόν απολαμβάνουμε τόση καλωσύνη, ας μην αρνηθούμε στους εαυτούς μας να κερδίσουν τόσο μεγάλα αγαθά. Διότι όση ευχαρίστηση περιέχουν τα λόγια αυτά γι’ αυτούς που τα έκαναν, τόση κατάκριση περιέχουν γι’ αυτούς που τα παράκουσαν.
16. Ώστε, αδελφοί, παίρνοντας αφορμή μεγάλη για μετάνοια, όσο έχουμε καιρό, ας επιστρέψουμε στον Θεό που μας κάλεσε, όσο ακόμα έχουμε αυτόν που μας περιμένει. Διότι, εάν απαρνηθούμε τις ηδυπάθειες αυτές και νικήσουμε την ψυχή μας με το να μη κάνουμε τις πονηρές της επιθυμίες, θα δεχθούμε την ευσπλαχνία του Ιησού. Και γνωρίζετε, ότι ήδη έρχεται η ημέρα της κρίσεως σαν κλίβανος που καίεται, και θα λειώσουν μερικοί από τους ουρανούς και ολόκληρη η γη σαν μόλυβδος που λειώνει πάνω στη φωτιά, και τότε θα φανούν τα κρυφά και τα φανερά έργα των ανθρώπων. Είναι καλή λοιπόν η ελεημοσύνη ως μετάνοια αμαρτίας καλύτερη η νηστεία από την προσευχή, αλλά η ελεημοσύνη είναι καλύτερη και από τις δύο˙ «η αγάπη καλύπτει πολλές αμαρτίες,2 ενώ η προσευχή, που γίνεται με καλή συνείδηση, σώζει από τον θάνατο. Είναι μακάριος ο καθένας που θα βρεθεί σ’ αυτά σωστός˙ διότι η ελεημοσύνη ελαφρύνει από την αμαρτία.
17. Ας μετανοήσουμε λοιπόν με όλη την καρδιά μας, για να μη χαθεί κανένας από μας. Διότι, εφόσον έχουμε εντολές και το κάνουμε αυτό, να αποσπάμε δηλαδή ανθρώπους από τα είδωλα και να τους κατηχούμε, πόσο μάλλον δεν πρέπει να χαθεί ψυχή που γνωρίζει ήδη τον Θεό. Ας προσπαθήσουμε λοιπόν να φέρουμε στο καλό και εκείνους που είναι ασθενείς στην πίστη, για να σωθούμε όλοι και να επιστρέψουμε στον ίσιο δρόμο ο ένας τον άλλο και να τον νουθετήσουμε. Και όχι μόνο τώρα να δείχνουμε ότι πιστεύουμε και προσέχουμε καθώς νουθετούμαστε από τους πρεσβυτέρους, αλλά και όταν πηγαίνουμε στο σπίτι, να θυμόμαστε τις εντολές του Κυρίου και να μη παρασυρόμαστε από τις κοσμικές επιθυμίες, αλλά προσερχόμενοι πιο συχνά να προσπαθούμε να προοδεύουμε στις εντολές του Κυρίου, ώστε, φρονώντας όλοι το ίδιο, να είμαστε όλοι ενωμένοι στη ζωή, με την ίδια πίστη. Διότι ο Κύριος είπε˙ «έρχομαι να συγκεντρώσω όλα τα έθνη, τις φυλές και τις γλώσσες».2
Και αυτό σημαίνει την ημέρα της παρουσίας του, τότε που θα έρθει και θα μας σώσει, τον καθένα ανάλογα με τα έργα του. Και θα δουν τη δόξα του και τη δύναμή του οι άπιστοι, και θα εκπλαγούν βλέποντας το βασίλειο του κόσμου στον Ιησού, και θα πουν˙ Αλλοίμονο σε μας, εσύ είσαι, και δεν γνωρίζαμε και δεν πιστεύαμε και δεν πειθόμασταν στους πρεσβυτέρους που μας μιλούσαν για τη σωτηρία μας. Και το «σκουλήκι τους δεν θα πεθάνει και η φωτιά τους δεν θα σβήσει, και θα είναι θέαμα σε κάθε άνθρωπο».3Λέγοντας την ημέρα εκείνη εννοεί της κρίσεως, όταν θα δουν εκείνους από εμάς οι οποίοι ασέβησαν και υπολόγισαν λάθος τις εντολές του Χριστού. Οι δίκαιοι όμως που πολιτεύθηκαν σωστά και υπέμειναν τα βάσανα και μίσησαν τις ηδυπάθειες της ψυχής, όταν θα δουν εκείνους που αστόχησαν και αρνήθηκαν με τα λόγια ή με τα έργα τους τον Χριστό, και που θα τιμωρούνται με φρικτά βάσανα σε άσβηστη φωτιά, θα δοξάζουν τον Θεό τους λέγοντας, ότι Υπάρχει ελπίδα σ’ εκείνον που έχει υπηρετήσει τον Θεό με όλη την καρδιά του.
15. Ουκ οίομαι δε ότι μικράν συμβουλίαν εποιησάμην περί εγκρατείας, ην ποιήσας τις ου μετανοήσει, αλλά και εαυτόν σώσει καμέ τον συμβουλεύσαντα. Μισθός γαρ ουκ έστι μικρός πλανωμένην ψυχήν και απολλυμένην αποστρέψαι εις το σωθήναι. Ταύτην γαρ έχομεν την αντιμισθίαν αποδούναι τω Θεώ τω κτίσαντι ημάς, εάν ο λέγων και ακούων μετά πίστεως και αγάπης και λέγη και ακούη. Εμμείνωμεν ουν εφ’ οις επιστεύσαμεν, δίκαιοι και όσιοι, ίνα μετά παρρησίας αιτώμεν τον Θεόν τον λέγοντα˙ «έτι λαλούντός σου ερώ˙ Ιδού πάρειμι». Τούτο γαρ το ρήμα μεγάλης εστίν επαγγελίας σημείον˙ ετοιμότερον γαρ εαυτόν λέγει ο Κύριος εις το διδόναι του αιτούντος. Τοσαύτης ουν χρηστότητος μεταλαμβάνοντες, μη φθονήσωμεν εαυτοίς τυχείν τοσούτων αγαθών. Όσην γαρ ηδονήν έχει τα ρήματα ταύτα τοις ποιήσασιν αυτά, τοσαύτην κατάκρισιν έχει τοις παρακούσασιν.
16. Ώστε, αδελφοί, αφορμήν λαβόντες ου μικράν εις το μετανοήσαι, καιρόν έχοντες, επιστρέψωμεν επί τον καλέσαντα ημάς Θεόν έως έτι έχομεν τον παραδεχόμενον ημάς. Εάν γαρ ταις ηδυπαθείαις ταύταις αποταξώμεθα και την ψυχήν ημών νικήσωμεν εν τω μη ποιείν τας επιθυμίας αυτής τας πονηράς, μεταληψόμεθα του ελέους Ιησού. Γινώσκετε δε ότι έρχεται ήδη η ημέρα της κρίσεως ως κλίβανος καιόμενος, και τακήσονταί τινές των ουρανών και πάσα η γη ως μόλυβδος επί πυρί τηκόμενος, και τότε φανήσεται τα κρύφια και φανερά έργα των ανθρώπων. Καλόν ουν ελεημοσύνη ως μετάνοια αμαρτίας˙ κρείσσων νηστεία προσευχής, ελεημοσύνη δε αμφοτέρων˙ «αγάπη δε καλύπτει πλήθος αμαρτιών», προσευχή δε εκ καλής συνειδήσεως εκ θανάτου ρύεται. Μακάριος πας ο ευρεθείς εν τούτοις πλήρης˙ ελεημοσύνη γαρ κούφισμα αμαρτίας γίνεται.
17. Μετανοήσωμεν ουν εξ όλης καρδίας, ίνα μη τις ημών παραπόληται. Ει γαρ εντολάς έχομεν και τούτο πράσσομεν, από των ειδώλων αποσπάν και κατηχείν, πόσω μάλλον ψυχήν ήδη γινώσκουσαν τον Θεόν ου δει απόλλισθαι. Συλλάβωμεν ουν εαυτοίς και τους ασθενούντας ανάγειν περί το αγαθόν, όπως σωθώμεν άπαντες και επιστρέψωμεν αλλήλους και νουθετήσωμεν. Και μη μόνον άρτι δοκώμεν πιστεύειν και προσέχειν εν τω νουθετείσθαι ημάς υπό των πρεσβυτέρων, αλλά και όταν εις οίκον απαλλαγώμεν μνημονεύωμεν των του Κυρίου ενταλμάτων και μη αντιπαρελκώμεθα από των κοσμικών επιθυμιών, αλλά πυκνότερον προσερχόμενοι πειρώμεθα προκόπτειν εν ταις εντολαίς του Κυρίου, ίνα πάντες το αυτό φρονούντες συνηγμένοι ώμεν επί την ζωήν. Είπε γαρ ο Κύριος˙ «έρχομαι συναγαγείν πάντα τα έθνη, φυλάς και γλώσσας». Τούτο δε λέγει την ημέραν της επιφανείας αυτού, ότε ελθών λυτρώσεται ημάς έκαστον κατά τα έργα αυτού.
Και όψονται την δόξαν αυτού και το κράτος οι άπιστοι,και ξενισθήσονται ιδόντες το βασίλειον του κόσμου εν τω Ιησού, λέγοντες˙ Ουαί ημίν, ότι συ ης και ουκ ήδειμεν και ουκ επιστεύομεν και ουκ επειθόμεθα τοις πρεσβυτέροις τοις αναγγέλουσιν ημίν περί της σωτηρίας ημών. Και «ο σκώληξ αυτών ου τελευτήσει και το πυρ αυτών ου σβεσθήσεται, και έσονται εις όρασιν πάση σαρκί». Την ημέραν εκείνην λέγει της κρίσεως, όταν όψονται τους εν ημίν ασεβήσαντας και παραλογισαμένους τας εντολάς Ιησού Χριστού. Οι δε δίκαιοι ευπραγήσαντες και υπομείναντες τας βασάνους και μισήσαντες τας ηδυπαθείας της ψυχής, όταν θεάσωνται τους αστυχήσαντας και αρνησαμένους δια των λόγων ή δια των έργων τον Ιησούν, όπως κολάζονται δειναίς βασάνους πυρί ασβέστω, έσονται δόξαν δόντες τω Θεώ αυτών λέγοντες, ότι Έσται ελπίς τω δεδουλευκότι Θεώ εξ όλης καρδίας.
Υποσημειώσεις.
1. Ησ’. 58, 9
2. Ησ’. 66, 18
3. Ησ’. 66, 24
**8*
18. Ας είμαστε λοιπόν και εμείς από εκείνους που ευχαριστούν, που υπηρέτησαν τον Θεό, και όχι από τους ασεβείς που καταδικάζονται. Διότι και εγώ, που είμαι πάρα πολύ αμαρτωλός και δεν έχω ακόμα διαφύγει τον πειρασμό, αλλά βρίσκομαι ακόμα μέσα στα όργανα του διαβόλου, προσπαθώ να εφαρμόζω τη δικαιοσύνη, για να μπορέσω να βρεθώ έστω και κοντά σ’ αυτήν, επειδή φοβάμαι τη μέλλουσα κρίση.
19. Γι’ αυτό, αδελφοί και αδελφές, μετά τον Θεό της αλήθειας σας διαβάζω την ομιλία, για να προσέχετε όσα είναι γραμμένα και να σώσετε και τους εαυτούς σας και αυτόν που σας την διαβάζει. Διότι ως αμοιβή ζητώ να μετανοήσετε με όλη την καρδιά σας, δίνοντας στους εαυτούς σας σωτηρία και ζωή. Διότι κάνοντας αυτό, να βάλουμε σκοπό σ’ όλους τους νέους που θέλουν να κοπιάσουν για την ευσέβεια και την αγαθότητα του Θεού. Και να μη αηδιάζουμε και αγανακτούμε οι ανόητοι, όταν κάποιος μας νουθετεί και προσπαθεί να μας επιτρέψει από την αδικία στη δικαιοσύνη. Διότι κάνοντας μερικά κακά, δεν το καταλαβαίνουμε, εξαιτίας της αστάθειας και απιστίας που υπάρχει μέσα στα στήθη μας, και έχουμε σκοτισμένο τον νου μας από τις μάταιες επιθυμίες. Ας εφαρμόσουμε λοιπόν την δικαιοσύνη, ώστε στο τέλος να σωθούμε. Είναι μακάριοι εκείνοι που υπακούουν σ’ αυτές τις εντολές˙ διότι, κι αν ακόμη κακοπαθήσουν για λίγο χρόνο στον κόσμο αυτόν, θα τρυγήσουν τον αθάνατο καρπό της αναστάσεως.
Ας μη λυπάται λοιπόν ο ασεβής εάν ταλαιπωρείται σ’ αυτή την ζωή˙ τον περιμένει η μακάρια εκείνη ζωή˙ αφού ξαναζήσει επάνω μαζί με τους πατέρες, θα ευφραίνεται στη ζωή που δεν έχει λύπη.
20. Αλλά ούτε εκείνο που ταράζει τη σκέψη σας, το ότι βλέπουμε τους άδικους να πλουτίζουν και οι δούλοι του Θεού να δοκιμάζουν στενοχώριες. Ας πιστεύουμε λοιπόν, αδελφοί και αδελφές˙ ας ασκούμαστε στη γνώση του Θεού και ας γυμναζόμαστε στην τωρινή ζωή, για να στεφανωθούμε στη μέλλουσα. Κανένας από τους δίκαιους δεν έλαβε γρήγορο καρπό, αλλά τον περιμένει. Διότι, εάν ο Θεός ανταπέδιδε σύντομα τον μισθό των δικαίων, θα ασκούσαμε καθαρό εμπόριο και όχι θεοσέβεια. Διότι θα νομίζαμε ότι είμαστε δίκαιοι επιδιώκοντας ότι την ευσέβεια, αλλά το κερδοφόρο. Και γι’ αυτό η θεία κρίση τιμωρεί το πνεύμα που δεν είναι δίκαιο και το καταπονεί με δεσμά.
21. Στον μόνο αόρατο Θεό, τον Πατέρα της αληθείας, που έστειλα σε μας τον Σωτήρα και αρχηγό της αθανασίας, μέσω του οποίου μας αποκάλυψε την αλήθεια και την επουράνια ζωή, σ’ αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.
18. Και ημείς ουν γενώμεθα εκ των ευχαριστούντων, των δεδουλευκότων τω Θεώ, και μη εκ των κρινομένων ασεβών. Και γαρ αυτός πανθαμαρτωλός ων και μήπω φυγών τον πειρασμόν, άλλ’ έτι ων εν μέσοις τοις οργάνοις του διαβόλου, σπουδάζω την δικαιοσύνην διώκειν, όπως ισχύσω καν εγγύς αυτής γενέσθαι, φοβούμενος την κρίσιν την μέλλουσαν.
19. Ώστε, αδελφοί και αδελφαί, μετά τον Θεόν της αληθείας αναγινώσκω υμίν έντευξιν, εις το προσέχειν τοις γεγραμμένοις, ίνα και εαυτούς σώσητε και τον αναγινώσκοντα εν υμίν. Μισθόν γαρ αιτώ υμάς το μετανοήσαι εξ όλης καρδίας, σωτηρίαν εαυτοίς και ζωήν διδόντας. Τούτο γαρ ποιήσαντες σκοπόν πάσι τοις νέοις θήσομεν, τοις βουλομένοις περί την ευσέβειαν και την χρηστότητα του Θεού φιλοπονείν. Και μη αηδώς έχωμεν και αγανακτώμεν οι άσοφοι, όταν τις ημάς νουθετή και επιστρέφη από της αδικίας εις την δικαιοσύνην. Ένια γαρ πονηρά πράσσοντες ου γινώσκομεν δια την διψυχίαν και απιστίαν την ενούσαν εν τοις στήθεσιν ημών, και εσκοτίμεθα την διάνοιαν υπό των επιθυμιών των ματαίων. Πράξωμεν ουν την δικαιοσύνην, ίνα εις τέλος σωθώμεν. Μακάριοι οι τούτοις υπακούσαντες τοις προστάγμασι˙ καν ολίγον χρόνον κακοπαθήσωμεν εν τω κόσμω τούτω, τον αθάνατον της αναστάσεως, καρπόν τρυγήσουσι.
Μη ουν λυπείσθω ο ευσεβής εάν επί τοις νυν χρόνοις ταλαιπωρή˙ μακάριος αυτόν ανεμένει χρόνος εκείνος˙ άνω μετά των πατέρων αναβιώσας ευφρανθήσεται εις τον αλύπητον αιώνα.
20. Αλλά μηδέ εκείνο την διάνοιαν υμών ταρασσέτω, ότι βλέπομεν τους αδίκους πλουτούντας και στενοχωρουμένους τους του Θεού δούλους. Πιστεύωμεν ουν, αδελφοί και αδελφαί˙ Θεού ζώντος πείραν αθλώμεν και γυμναζώμεθα τω νυν βίω, ίνα τω μέλλοντι στεφανωθώμεν. Ουδείς των δικαίων ταχύν καρπόν έλαβεν, άλλ’ εκδέχεται αυτόν. Ει γαρ τον μισθόν των δικαίων ο Θεός συντόμως απεδίδου, ευθέως εμπορίαν ησκούμεν και ου θεοσέβειαν. Εδοκούμεν γαρ είναι δίκαιοι, ου το ευσεβέ΄ς αλλά το κερδαλέον διώκοντες και δια τούτο θεία κρίσις έβλαψε πνεύμα μη ον δίκαιον, και εβάρυνε δεσμοίς.
21. Τω μόνω Θεώ αοράτω, Πατρί της αληθείας, τω εξαποστείλαντα ημίν τον Σωτήρα και αρχηγόν της αφθαρσίας, δι’ ου και εφανέρωσεν ημίν την αλήθειαν και την επουράνιον ζωήν, αυτώ η δόξα εις τους αιώνας των αιώνων. Αμήν.
Από την συλλογή: Αποστολικοί Πατέρες, άπαντα τα έργα (3).
Κλημέντια Β’: Προς Κορινθίους Α’ – Β’, Μαρτύριον Κλήμεντος.
Εκδότης ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Σειρά: ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΑΤΕΡΕΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ 118
Χρονολογία Έκδοσης, Δεκέμβριος 1994
Μετάφραση (Νεοελληνική απόδοση), Παπαευαγγέλου Παναγιώτης.
Επιμέλεια, ΜΕΡΕΤΑΚΗΣ Γ. ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ
Η/Υ επιμέλεια: Σοφίας Μερκούρη.
Παράβαλε και:
Εισαγωγή της δευτέρας προς Κορινθίους επιστολής:
