Του Οσίου πατρός ημών Νικοδήμου του Αγιορείτου.
Τω αυτώ μηνί (Δεκεμβρίω) Ζ΄, μνήμη του εν Αγίοις Πατρός ημών Αμβροσίου Επισκόπου Μεδιολάνων.
Το φθαρτόν Αμβρόσιος εκδύς σαρκίον,
Θείας μετέσχεν αμβροσίας αξίως.
Εβδόμη Αμβρόσιος ποτί άμβροτον ήλυθεν ούδας
(ήτοι εις το αθάνατον έδαφος).
Ούτος εκατάγετο από την μεγαλόδοξον πόλιν της Ρώμης, και ήτον ένας της βασιλικής συγκλήτου, εν έτει τοδ΄ [374]. Φυλάττων μεν πάντοτε και εις τα λόγια και εις τα έργα την αλήθειαν. Γνωριζόμενος δε ζυγός και στάθμη της δικαιοσύνης, χωρίς να κάμνη τας κρίσεις και αποφάσεις κλινούσας εις ένα και άλλο μέρος κατά φιλοπροσωπίαν, ή πρόσκλισιν. Αλλά ορθάς και απροσωπολήπτους. Όθεν διά τας αρετάς του ταύτας, ενεχειρίσθη και την ηγεμονίαν όλης της Ιταλίας από τους ευσεβείς βασιλείς Κωνσταντίνον και Κώνσταντα, τους υιούς του Μεγάλου Κωνσταντίνου. Και αγκαλά ούτος δεν ήτον τελειωμένος με το Άγιον Βάπτισμα, αλλά ακόμη ήτον κατηχούμενος, όσον όμως εις την αρετήν και εις την καθαρότητα της ζωής, δεν ήτον κατώτερος από τους τελείους Χριστιανούς, τους βεβαπτισμένους, και κοινωνήσαντας των του Χριστού μυστηρίων. Όθεν επειδή απέθανεν ο Αρχιερεύς των Μεδιολάνων, διά τούτο με την κρίσιν και απόφασιν του βασιλέως Ουαλεντινιανού, χειροτονείται ο μέγας ούτος Αμβρόσιος, Επίσκοπος της των Μεδιολάνων Εκκλησίας, βαπτισθείς την μίαν ημέραν, και την άλλην γενόμενος Αναγνώστης. Και ούτω κατά σειράν διαπεράσας όλους τους εκκλησιαστικούς βαθμούς, και φθάσας εις τον μεγαλίτερον και τέλειον της Αρχιερωσύνης.
Καλώς λοιπόν την του Χριστού Εκκλησίαν ποιμάνας, συμβοηθός και συναγωνιστής έγινε των άλλων Πατέρων, οπού ηγωνίσθησαν εναντίον της αιρέσεως του Αρείου και Σαβελλίου και Ευνομίου. Και υπέρ της ευσεβούς πίστεως διάφορα βιβλία συνέγραψεν. Αλλά και τον βασιλέα Θεοδόσιον ελθόντα από την Θεσσαλονίκην εις Μεδιόλανα, εμπόδισεν από την είσοδον της Εκκλησίας, ενθυμίζωντάς του τους φόνους οπού ετόλμησεν εις την Θεσσαλονίκην. Και διδάξας αυτόν, πόση διαφορά είναι αναμεταξύ ιερωμένου και λαϊκού, καν και βασιλεύς είναι. Και ότι δεν πρέπει έτζι προπετώς και αυθαδώς να τολμά εις τα θεία. Καλώς λοιπόν διαπεράσας την ζωήν του ο αοίδιμος ούτος της του Χριστού Εκκλησίας Πατήρ, με γήρας καλόν ανεπαύθη εν Κυρίω. Τελείται δε η αυτού Σύναξις εν τη αγιωτάτη μεγάλη Εκκλησία. (Τον κατά πλάτος Βίον αυτού όρα εις τον Παράδεισον.)
Σημείωσαι, ότι ο Μέγας Βασίλειος εν τη προς τον Άγιον Αμβρόσιον τούτον Επιστολή λέγει· «Επειδή ου παρά ανθρώπων παρέλαβες, ή εδιδάχθης το Ευαγγέλιον του Χριστού. Αλλ’ αυτός σε ο Kύριος, από των Kριτών της γης, επί την προεδρίαν των Αποστόλων μετέθηκεν». Τον Βίον δε του Αμβροσίου τούτου συνέγραψεν ελληνιστί ο Μεταφραστής, ου η αρχή· «Ουαλεντινιανός μετά την τελευτήν Ιοβιανού». (Σώζεται εν τη Λαύρα, εν τη των Ιβήρων Μονή και εν άλλαις.)
*
Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Αθηνοδώρου.
Χαίρων Αθηνόδωρος ει τμηθή ξίφει,
Αφηρέθη το πνεύμα και προ του ξίφους.
Ούτος ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Διοκλητιανού, εν έτει σ²΄ [290], καταγόμενος από την Συρίαν της Μεσοποταμίας, και εκ νεαράς ηλικίας γενόμενος Μοναχός. Διαβαλθείς δε ως Χριστιανός εις τον άρχοντα Ελεύσιον, και τον Χριστόν ομολογήσας, τεντόνεται ανάμεσα εις δύω στύλους, και κατακαίεται με αναμμένας λαμπάδας εις όλα τα μέλη του σώματός του. Έπειτα με βώλους σιδηρούς πεπυρωμένους κατακαίεται εις τας μασχάλας. Και με αγκυνέλα σιδηρά αγγιστρώνεται από την μύτην. Και απλόνεται επάνω εις ένα πευκί χάλκινον πυρωμένον, το οποίον παραδόξως μετέβαλεν ο Άγιος από καυστικόν εις ψυχρόν. Έπειτα βάλλεται μέσα εις ένα χάλκινον ταύρον πεπυρακτωμένον, από τον οποίον εφυλάχθη αβλαβής υπό θείου Αγγέλου. Ομοίως εφυλάχθη ανώτερος και από άλλα βάσανα. Όθεν και ετράβιξεν εις την πίστιν του Χριστού πεντήκοντα άνδρας Έλληνας. Μετά ταύτα δε, ετράβιξε πάλιν άλλους τριάκοντα. Τελευταίον έλαβεν ο του Χριστού αθλητής την απόφασιν διά να αποκεφαλισθή. Επειδή δε παρελύθη εκείνος, οπού έμελλε να τον αποκεφαλίση, και έπεσε κάτω ωσάν νεκρός ομού με το σπαθί, και επειδή άλλος να πλησιάση κοντά δεν ετόλμα, διά τούτο ο Άγιος προσευχηθείς, παρέδωκε την ψυχήν του εις χείρας Θεού. Και έλαβε παρ’ αυτού του μαρτυρίου τον στέφανον.
*
Ο Άγιος Μάρτυς Νεόφυτος, εν τη θαλάσση βληθείς, τελειούται.
Θανών ο Νεόφυτος υδάτων μέσον,
Παρ’ υδάτων ζή μυστικών διεξόδους.
*
Ο Άγιος Μάρτυς Δομέτιος ξίφει τελειούται.
Δός Δομέτιε Χριστομάρτυς και λάβε,
Δός την κεφαλήν, και λάβε στέφος μέγα.
*
Οι Άγιοι Μάρτυρες Ισίδωρος, Ακεψιμάς * και Λέων, πυρί τελειούνται.
Διττοίς συνάθλοις Ισίδωρε συμφλέγου,
Ίσων γαρ αυτοίς δωρεών Θεού τύχης.
*
Ο Όσιος Αμμούν ο της Νητρίας εν ειρήνη τελειούται.
Αμμούν Πατρός κατείδε Νητρία τρία,
Κόσμου φυγήν, άσκησιν, έξοδον βίου.
Ούτος ο Αμμούν φαίνεται να ήναι ο ίδιος εκείνος, οπού εορτάζεται κατά την τετάρτην του Οκτωβρίου, και όρα εκεί.
*
Οι Άγιοι Μάρτυρες Γάϊος και Γαϊανός πυρί τελειούνται.
Αν και καμίνου Γάϊε βληθής μέσον,
Σού Γαϊανός ουκ αφέξομαι λέγει.
*
Οι Άγιοι τριακόσιοι Μάρτυρες οι εν Αφρική, ξίφει τελειούνται.
Δόξης υπέρ σής ω Τριάς τετμημένην,
Διπλοτριπλήν δέχου με εξηκοντάδα.
Ούτοι οι Άγιοι Μάρτυρες ήτον κατά τους χρόνους του βασιλέως Ζήνωνος, εν έτει υοδ΄ [474]. Άρχων δε και εξουσιαστής της Αφρικής ήτον ο Αρειανός Ονώριχος, ο γενόμενος διάδοχος του πατρός αυτού Γιζερίχου. Τούτον λοιπόν τον Ονώριχον έπεισαν οι δύω Αρειανοί Επίσκοποι ο Κύριλλος και Βιλινάρδης διά να κινήση διωγμόν μέγαν κατά των Ορθοδόξων Χριστιανών. Και δή εκίνησεν αυτόν. Αλλά τόσον φοβερόν και μεγάλον, ώστε οπού ο διωγμός αυτός υπερέβηκε και αυτούς τους διωγμούς, οπού εκινήθησαν κατά τους χρόνους του Διοκλητιανού και Μαξιμιανού. Επρόσταξε γαρ ο θηριώδης εκείνος τύραννος να διωχθούν όλοι οι Ιερείς των εν τη Αφρική δεκαπέντε πόλεων, αφ’ ου πρότερον επάρθησαν από τας Εκκλησίας των Ορθοδόξων όλα τα ιερά άμφια και κειμήλια. Έπειτα πέρνοντες οι Ορθόδοξοι μίαν μόνην Εκκλησίαν, εκεί εσυνάγοντο και ετέλουν την θείαν μυσταγωγίαν. Τούτο δε μαθόντες οι βάρβαροι Αρειανοί, επεριτριγύρισαν αυτήν και φέροντες ξύλα και άλλην ύλην ξηράν, άναψαν αυτήν. Και έτζι έκαυσαν την Εκκλησίαν ομού με όλους τους εν αυτή ευχομένους Χριστιανούς. Ο δε Ονώριχος επαινέσας το τόλμημα των βαρβάρων, έδωκε προσταγήν, ότι όσοι Χριστιανοί δεν αναβαπτίζονται εις το κακόδοξον βάπτισμα των Αρειανών, παρευθύς να θανατόνωνται. Όθεν όσοι μεν Ορθόδοξοι δεν εδύναντο να υποφέρουν τα φοβεριζόμενα βασανιστήρια, έφευγον και εκέρδαινον την ζωήν τους, αφίνοντες τας πατρίδας και τα οσπήτιά των. Όσοι δε ήτον στερεοί εις την Ορθόδοξον πίστιν, προθύμως έδιδαν τον εαυτόν τους εις το μαρτύριον. Διά τούτο τριακόσιοι Ορθόδοξοι εις την Καρχηδόνα, επειδή και εδιαβάλθησαν, ότι δεν θέλουν να συμφωνήσουν με τους Αρειανούς, έλαβον κεφαλικήν τιμωρίαν.
Εις δε τους Ιερείς περισσοτέρας τιμωρίας εποίουν οι δυσσεβείς. Όθεν δύω μεν από αυτούς, επριόνισαν, εξήκοντα δε Ιερέων των πλέον λογιωτέρων, έκοψαν τας γλώσσας από αυτάς τας ρίζας. Οίτινες διαμοιρασθέντες εις όλην την γην των Ρωμαίων, εκήρυττον χωρίς γλώσσαν, την μεγαλωτάτην θαυματουργίαν, οπού ενήργει ο Θεός εις αυτούς. Ανοίγοντες γαρ το στόμα και φαινόμενοι χωρίς γλώσσαν, απταίστως και καθαρώς επρόφεραν τα λόγια. Ώστε οπού εξεπλήττοντο εκείνοι, οπού τους έβλεπον και τους ήκουον. Ένας δε από αυτούς, επειδή και έπεσεν εις σαρκικήν αμαρτίαν, έκαμε την θείαν χάριν να αναχωρήση από λόγου του. Και πλέον δεν εδύνετο να λαλήση ενάρθρως ως και το πρότερον. Καθώς την ιστορίαν ταύτην πολλοί αναφέρουσι συγγραφείς.
Λέγει γαρ ο Βίκτωρ, ότι διά μείζονα πίστωσιν ευρίσκετο εις εξ αυτών εις το παλάτιον του βασιλέως Ζήνωνος υποδιάκονος, Ρεπαράτος ονόματι, όστις ελάλει καθαρώτατα χωρίς του τραυλίζειν την γλώσσαν αυτού, ή δυσκόλως και κακώς λαλείν. Όντως τα κρίματα του Θεού άβυσσος πολλή. Ου γαρ έδει την γλώσσαν εκείνην την θεολογούσαν τον του Θεού Λόγον Υιόν αληθινόν του Θεού και Πατρός, σχεθήναι και σβεσθήναι. Αλλ’ υπέρ την μεγιστόφωνον σάλπιγγα κηρύττειν το ομοούσιον. Τούτο βεβαιοί και ο θείος Γρηγόριος ο Διάλογος, βιβλίω β΄, κεφ. λβ΄, των Διαλόγων. Όστις επιδημήσας εις το Βυζαντιον, ήκουσε γέροντος Επισκόπου λέγοντος, ότι οι τοιούτοι ήνοιγον τα στόματα, και πάντων ορώντων, μη έχοντες γλώσσας ελάλουν. Είς δε εξ εκείνων, εις πορνείαν εξοκείλας, υστερήθη του χαρίσματος. Ο γαρ το σώμα μη φυλάξας καθαρόν, πως εδύνατο έχειν την χάριν; Kαι ο μέγας Ιουστινιανός βεβαιοί, ότι είδομεν ευλαβητικούς άνδρας, χωρίς γλώσσης λαλούντας. Αλλά και ο Γαζαίος Αινείας ο Πλατωνικός εις τον Διάλογον οπού έχει, τον επιγραφόμενον Θεόφραστος, ήκουσας, λέγει, θαρρώ, ότι διά το μη εθέλειν τινας Ιερείς αρνήσασθαι τα καλά αυτών δόγματα, φεύ της ασεβείας! απετμήθησαν την πεφιλημένην αυτών γλώσσαν υπό του τυράννου του τον μυθικόν Τηρέα μιμησαμένου τον Θράκα. Kαι τούτο εγώ είχον ως δύσκολον, πως δηλαδή δυνατόν εστι τον κιθαρωδόν χωρίς κιθάρας κιθαρίζειν, και χωρίς αυλού τον αυλητήν αγραυλίζειν. Πλην όπου Θεός βούλεται νικάται φύσεως τάξις, ως γέγραπται. Kαι ει μη είδον αυτός εγώ τούτους τοις όμμασί μου,ουκ άν ποτε επίστευσα τω θαύματι τούτω (παρά τη Δωδεκαβίβλω του Δοσιθέου, σελ. 447). Και ταύτα μεν ετολμήθησαν εις την Αφρικήν υπό των Ουανδήλων (ή Ουανδάλων) εναντίον εις τους Ορθοδόξους, οπού ωμολόγουν ομοούσιον με τον Πατέρα τον Υιόν και Λόγον αυτού.
Εις δε την παλαιάν Ρώμην, κατά τον αυτόν καιρόν, πολλά κακά εγίνοντο εναντίον των Ορθοδόξων υπό των ιδίων Αρειανιστών. Η γαρ γυνή του ρηγός της Ρώμης Οδοάκρου, Σουνίλδη ονομαζομένη, επειδή και εφρόνει την αίρεσιν του Αρείου, διά τούτο ηνάγκαζε μίαν Ρωμαίαν γυναίκα Ορθόδοξον να βαπτισθή δεύτερον εις το κακόδοξον βάπτισμα του Αρείου. Επειδή όμως δεν εδυνήθη να την καταπείση, επρόσταξε να βαπτισθή και χωρίς να θέλη από τον Επίσκοπον των Μεδιολάνων, Αρειανόν και αυτόν όντα. Η δε Ορθόδοξος γυνή ευγαίνουσα από την κολυμβήθραν, εζήτησε δύω παράδες από την δούλην της, και αυτούς έδωκεν εις τον Επίσκοπον λέγουσα. Λάβε την πληρωμήν διά το κοινόν λουτρόν οπού με έλουσες, εξευτελίζουσα δηλαδή με τον λόγον τούτον το αρειανικόν βάπτισμα. Τούτο δε μαθούσα η Σουνίλδη, παρευθύς επρόσταξε και κατέκαυσαν την μακαρίαν. Όθεν ο άνδρας αυτής φοβηθείς την βάσανον του πυρός, επήγεν αυτοκάλεστος και εβαπτίσθη δεύτερον εις το βάπτισμα του Αρείου. Ύστερον δε καθήμενος επάνω εις άλογον, και πηγαίνωντας εις ένα ευκτήριον οίκον, ευρισκόμενον έμπροσθεν της πόλεως, εκεί κατεκάη ο άθλιος από ένα αστραποπελέκυ, οπού έπεσεν από τον ουρανόν. Όθεν με την δοκιμήν έμαθεν, ότι η του Θεού οργή και καταδίκη, έγινεν εις αυτόν πλέον δυνατωτέρα από την φωτίαν την πρόσκαιρον, με την οποίαν η γυνή του εκάηκεν.
*
Οι εν τω Ναώ υμνούντες τον Θεόν Ορθόδοξοι, πυρί τελειούνται.
* Όντως Ναός πέφηνε του Ναού μέσον,
Καυθέν το πλήθος τούτο δι’ ορθόν σέβας.
*
* Οι Άγιοι δύω Ιερείς πρισθέντες τελειούνται.
* Και Ιερείς πρισθήναι σπουδαίως δύω,
Είλοντο μάλλον ή λιπείν το σφών σέβας.
*
* Οι Άγιοι εξήκοντα Ιερείς, οι τας γλώσσας τμηθέντες, πάλιν ελάλουν.
* Δεκάς άγλωττος εξαπλή λαλεί πάλιν,
Τρανούσα πάσι την αλήθειαν ξένως.
*
* Η εν τη Ρώμη Ορθόδοξος Γυνή πυρί τελειούται.
* Μισούσα γυνή δόγμα των κακοφρόνων,
Ξένην υπέστη καύσιν. Ω της ανδρίας!
*
Ο Όσιος Ιγνάτιος, ο πλησίον των Βλαχερνών κείμενος, εν ειρήνη τελειούται.
Πλήρης απήλθες πράξεων χρηστών Πάτερ,
Εκ του ματαίου και κακών πλήρους βίου.
*
Μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Παύλου Μοναχού του υποτακτικού.
* Σπεύδων ο Παύλος τους άπαντας λανθάνειν,
Έλαμψε μάλλον ή το φως πανταχόσε.
Ούτος ο εν Αγίοις Πατήρ ημών Παύλος, δεν ήτον ούτε ένδοξος και πλούσιος εις τα του κόσμου πράγματα, ούτε πάλιν πτωχός. Αλλά οι γονείς αυτού έζων με αυτάρκειαν των της παρούσης ζωής αγαθών. Όθεν και επαίδευσαν αυτόν τα ιερά γράμματα. Όταν δε ούτος έφθασεν εις ηλικίαν, εφάνη, ότι είναι συμφέρον εις αυτόν να αφήση τον κόσμον και να υπάγη εις ένα Μοναστήριον της εδικής του πατρίδος. Και λοιπόν ενδυθείς το θείον και αγγελικόν σχήμα των Μοναχών, ηγωνίζετο να κατορθώση όλας τας αρετάς. Και τόσον υπερέβαλεν όλους τους εκεί Μοναχούς, δοχείον γενόμενος του Αγίου Πνεύματος, ώστε οπού έκαμεν ένα παράδοξον. Και διά μέσου αυτού εφάνη εις τους αδελφούς, ότι έχει κεκρυμμένην εις την ψυχήν του μίαν μεγάλην και υψηλήν εργασίαν. Έτυχε γαρ αυτός μίαν φοράν ομού με άλλους αδελφούς, να διαλύση πίσσαν μέσα εις χάλκινον αγγείον. Και επειδή είδεν αυτήν να φουσκώση όταν έβραζε, και να χύνεται έξω, δεν έτυχε δε εκεί, ούτε ξύλον, ούτε άλλο τι τοιούτον επιτήδειον, διά να ανακατώση την πίσσαν, και να την καταπαύση, τότε μη υποφέρωντας ο μέγας τον αφανισμόν της πίσσης, εξεγύμνωσε το χέρι του και έβαλεν αυτό μέσα εις το αγγείον. Και διαταράξας την πίσσαν βράζουσαν, εκατάπαυσεν αυτήν. Είτα πάλιν εύγαλεν έξω το χέρι του σώον και αβλαβές, χωρίς να αλλοιωθή, ή να μαυρίση από την πίσσαν, ούτε αυτή η έξωθεν της χειρός επιφάνεια. Τούτο το θαύμα βλέποντες οι συν αυτώ όντες αδελφοί, εξέστησαν. Και άλλοι μεν από αυτούς, ελογίαζον αυτόν ως ένα πατέρα από τους θεοφόρους. Άλλοι δε, παντελώς δεν επίστευον, ότι αυτός είναι τοιούτος. Εκείνος όμως ο τρισμακάριος ωνόμαζε τον εαυτόν του γην και σποδόν και σαλόν βρωμισμένον.
Μίαν φοράν απεστάλη ο Όσιος ούτος εις μίαν διακονίαν. Εις αυτήν δε διατρίβοντος τούτου και καταγινομένου, ο προεστώς εσύναξε τους ευλαβεστέρους αδελφούς, και επροσηύχετο μαζί με αυτούς με σκληραγωγίαν πολλήν εις τόσας διωρισμένας ημέρας. Ούτοι λοιπόν προς τον Θεόν έλεγον. Κύριε, αγκαλά και είμεθα ανάξιοι, πλήν δείξον εις ημάς καθώς είμεθα χωρητικοί, εις ποία μέτρα έφθασεν ο αδελφός ημών Παύλος! και εις ποίον βαθμόν αρετής κατετάγη! Ο δε το θέλημα των φοβουμένων αυτόν ποιών Κύριος, οικονόμησεν εις μίαν νύκτα να κοιμηθούν αυτοί, και να αρπαγούν εις ένα περιβόλι πολυειδές και πανευφρόσυνον. Εκεί δε εις το περιβόλι ευρισκόμενοι, εγέμισαν από τόσην ευωδίαν και ευφροσύνην, όσην δεν ημπορεί τινας να διηγηθή. Θαυμάζοντες δε διά το παράδοξον αυτό θέαμα, εφάνησαν ότι είδον τον Μοναχόν Παύλον. Όστις προσπίπτωντας, έχαιρέτισεν αυτούς. Επειδή δε εκείνοι θέλοντες να μάθουν, ερώτων αυτόν, τί είναι το περιβόλι οπού έβλεπον! ήκουσαν αυτού λέγοντος μετά πολλής ταπεινώσεως. Το μεν περιβόλι τούτο, είναι του Θεού, αδελφοί. Και διά λόγου μας αυτό έγινεν. Επειδή δε διά εμένα, ηθελήσατε να έλθετε έως εδώ διά μέσου της προς Θεόν προσευχής, ιδού οπού ήλθον και εγώ. Πλην λάβετε από το περιβόλι τούτο, ό,τι πράγμα φαίνεται εις τον καθένα σας καλλίτερον και υπερέχον από τα άλλα, και πηγαίνετε εν ειρήνη. Νά στείλετε δε άλλον αδελφόν εις την διακονίαν, οπού εστείλατε εμένα. Επειδή άλλην φοράν δεν θέλετε με ιδήτε. Όθεν αποχαιρετίσαντες τον Παύλον, έλαβον άλλος μεν, άνθος, άλλος δε, κλάδον, άλλος, φύλλα ευωδέστατα και άλλος, βότανα χαριέστατα. Και έτζι ευγήκαν από το περιβόλι. Εξυπνίσαντες δε όλοι ομού και εις εν συναχθέντες, εδιηγούντο ένας εις τον άλλον εκείνα οπού είδον εις το περιβόλι. Και ο ένας μεν, έδειχνε το άνθος, οπού επήρεν από εκεί. Ο άλλος δε, τον κλάδον, ο δε άλλος, έλεγεν ότι επήρέ τι από το περιβόλι, δεν είχεν όμως να το δείξη. Έτερος δε εβεβαίονεν, ότι εις αρκετόν διάστημα καιρού είχεν εις την όσφρησίν του την ευωδίαν του άνθους εκείνου οπού επήρεν από το περιβόλι με τας ιδίας του χείρας. Και οι μεν αδελφοί, ευφραίνοντο και εδόξαζον τον Θεόν, διά την χάριν οπού εχάρισεν εις τον δούλόν του Παύλον.
Ο δε Παύλος, αναχωρήσας από την διακονίαν εκείνην, διά την οποίαν απεστάλη, επήγεν εις τα Ιεροσόλυμα. Και περιτριγυρίσας όλους τους Ιερούς Τόπους και προσκυνήσας αυτούς, επήγεν εις Κύπρον. Και εκεί διεπέρασεν επάνω εις ένα βουνόν υψηλόν μερικούς χρόνους. Επειδή δε και εκεί εσύντρεχον πολλοί προς αυτόν, με το να διεδόθη πανταχού η αυτού φήμη, ανεχώρησε και επήγεν εις τα πλησιόχωρα μέρη της Κωνσταντινουπόλεως. Μείνας δε εκεί και ευαρεστήσας τω Θεώ, ήκουσεν άνωθεν μίαν φωνήν ως ο θεόπτης Μωϋσής, ήτις έλεγεν αυτώ. Ανάβηθι εις το όρος και τελεύτα. Όθεν αναβάς εις ένα βουνόν υψηλόν, εντοπίως ονομαζόμενον Παρηγορίαν, προσεκύνησε τω Θεώ. Και ζήσας εις αυτό ολίγον καιρόν, εκοιμήθη εν Κυρίω.
*
Ο Άγιος Μάρτυς Πρίσκος λιμώ τελειούται.
Λιμώ θανόντα Πρίσκον άρτου γηΐνου,
Ο Χριστός άρτον ψωμιεί των Αγγέλων.
*
Ο Άγιος Μάρτυς Μαρτίνος, πέλυξι κατακοπείς, τελειούται.
Πέλυξι συγκόπτουσι Μαρτίνου κρέα,
Κρεών μακέλλαις δυσσεβείς ανθρωπίνων.
*
Ο Άγιος Μάρτυς Νικόλαος πυρί τελειούται.
Εξήλθε δόγμα δαίμοσι πλάνης θύειν,
Οίς Νικόλαε μη θύων εις πυρ θύη.
*
Τη αυτή ημέρα τα Εγκαίνια της Υπεραγίας Θεοτόκου εν τοις Κουράτορος.
*
Ο Όσιος και ησυχαστής Γρηγόριος, ο κτίτωρ της εν τω Άθω Ιεράς Μονής του Αγίου Νικολάου, εν ειρήνη τελειούται.
+ Κτίτωρ Μονής συ Νικολάου ωράθης,
Όθεν κατοικείς εν Μοναίς ταίς του πόλου.
Ταις των σων Αγίων πρεσβείαις Χριστέ ο Θεός ελέησον ημάς.
* * *
(Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου” Συναξαριστής των δώδεκα μηνών του ενιαυτού. Εκδόσεις Δόμος, 2005)
Υμνολογική εκλογή.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΕΣΠΕΡΙΝΟΝ
Απολυτίκιον. Ήχος δ’.
Κανόνα πίστεως, και εικόνα πραότητος, εγκρατείας Διδάσκαλον, ανέδειξε σε τη ποίμνη σου, η των πραγμάτων αλήθεια’ δια τούτο
εκτήσω τη ταπεινώσει τα υψηλά, τη πτωχεία τα πλούσια, Πάτερ ιεράρχα Ανβρόσιε’ πρέσβευε Χριστώ τω θεώ, σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Η αναμφισβίτητη αλήθεια των πραγμάτων της ζωής, σε ανέδειξε πρότυπο της πίστεως, ομοίωμα της πραότητος και δάσκαλο της εγκρατείας. Γι’ αυτόν τον λόγο, πάτερ ιεράρχα Ανβρόσιε, κατέκτησες με την ταπείνωση τα υψηλά και με την φτώχια τα πλούσια. Πρέσβευε λοιπόν στον Χριστό και Θεό μας να σώσει τις ψυχές μας.
Έτερον. Ήχος δ’. Ταχύ προκατάλαβε. Γερασίμου.
Ως θείος διδάσκαλος, και ιεράρχης σοφός, δογμάτων ακρίβειαν, μυΣταγωγείς τους πιστούς, Αμβρόσιε όσιε’ λύεις αιρετιζόντων, την αχλύν τοις σοις λόγοις’ φαίνεις της ευσεβείας, την θεόσδοτον χάριν, εν ή τους σε γεραίροντας, συντήρει απήμονας.
Σαν θείος διδάσκαλος και σοφός ιεράρχης οδηγείς στα μυστήρια του Θεού τους πιστούς με την ακρίβεια των δογμάτων της πίστεως, Αμβρόσιε, όσιε. Έτσι διαλύεις τη βαρειά ομίχλη των αιρέσεων και φωτίζεις με το φως της αλήθειας, σκορπίζοντας την Θεόσδοτη χάρη. Σ’ αυτή τη χάρη διατήρησε μακρυά από κάθε πάθημα της αμαρτίας, όσους σε τιμούν.
ΕΙΣ ΤΟΝ ΟΡΘΡΟΝ
Κοντάκιον. Ήχος γ’, θείας πίστεως.
θείοις δόγμασι περιαστράπτων, απημαύρωσας Αρείου πλάνην, ιερομύστα και ποιμήν ώ Αμβρόσιε’ θαυματουργών δε δυνάμει του Πνεύματος, πάθη ποικίλα σαφώς εθεράπευσας. Πάτερ Όσιε, Χριστόν τον θεόν ικέτευε, δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος.
Αστράπτοντας με τη λαμπρότητα των θείων δογμάτων, έδειξες κατάμαυρη και κατασκότεινη την πλάνη της αιρέσεως του Αρείου, ιερέ και όσιε Αμβρόσιε. Θαυματουργώντας δε με την δύναμη του Αγίου Πνεύματος, σαφώς θεράπευσες ποικίλα νοσήματα. Πάτερ όσιε, ικέτευε λοιπόν τον Χριστό και Θεό μας να σώσει τις ψυχές μας.
Συναξάριον
Τη Ζ’ του αυτού μηνός (Δεκεμβρίου), μνήμη του οσίου Πατρός ημών Αμβροσίου, Επισκόπου Μεδιολάνων.
Στίχοι.
Το φθαρτόν Αμβρόσιος εκδύς σαρκίον,
θείας μετέσχεν αμβροσίας αξίως.
Εβδόμη Αμβρόσιος ποτί άμβροτον ήλυθεν ούδας.
Εγκαταλείποντας ο Αμβρόσιος το φθαρτό σαρκίο, επέτυχε άξια την αθανασία.
Κατά την εβδόμη του μηνός ο Αμβρόσιος έλαβε την αθανασία.
Τη αυτή ημέρα μνήμη του αγίου Μάρτυρος Αθηνοδώρου.
Στιχοι.
Χαίρων Αθηνόδωρος, ει τμηθή ξίφει,
αφηρέθη το πνεύμα και προ του ξίφους.
Χαρούμενος ο Αθηνόδωρος χτυπήθηκε από το ξίδος και ανέβασε το πνεύμα του στον ουρανό και πριν το μαρτύριο.
Τη αυτή ημέρα ο άγιος Νεόφυτος, εν τη θαλάσση βληθείς, τελειούται.
Στίχοι.
θανών ο Νεόφυτος υδάτων μέσον,
Παρ’ υδάτων ζή μυστικών διεξόδους.
Πεθαίνοντας ο Νεόφυτος μέσα στα ύδατα, ζη διεξόδους μέσα από τα μυστικά ύδατα της Χάριτος.
Τη αυτή ημέρα ο άγιος Δομέτιος ξίφει τελειούται.
Στίχοι.
• Δός Δομέτιε Χριστομάρτυς καί λάβε.
• Δός τήν κεφαλήν, καί λάβε στέφος μέγα.
Δώσε την κεφαλή σου, Δομέτιε, στο ξίφος και λάβε στέφανον αθάνατον.
Τη αυτή ημέρα οι άγιοι Ισίδωρος, Ακεψιμάς και Λέων, πυρί τελειούνται.
Στίχοι.
Διττοίς συνάθλοις, Ισίδωρε, συμφλέγου’
Ίσων γαρ αυτοίς δωρεών θεού τύχης.
Με τους δύο συναθλητές σου, Ισίδωρε, μαρτυρείς στη φωτιά και επιτυγχάνεις τις θείες δωρεές.
Τη αυτή ημέρα ο άγιος Αμμούν, Επίσκοπος Νητρίας, εν ειρήνη τελειούται.
Στίχοι.
Αμμούν πατρός κατεϊδε Νητρία τρία:
Κόσμου φυγήν, άσκησιν, έξοδον βίου.
Η Νητρία είδε τρία πράγματα από τον πατέρα Αμμούν: την φυγή απ’ τον κόσμο, την άσκηση και την έξοδο απ’ αυτόν τον βίο.
Τη αυτή ημέρα οι άγιοι Μάρτυρες Γαϊανός και Γάιος, πυρί τελειούνται.
Στίχοι.
Αν και καμίνου, Γάιε, βληθής μέσον,
Σου Γαϊανός ουκ αφέξομαι λέγει.
Ο Γαϊανός έλεγε στον Γάϊο: κι αν στη φωτιά σε βάλουν, εγώ δεν σ’ αποχωρίζομαι.
Τη αυτή ημέρα οι άγιοι Τριακόσιοι Μάρτυρες, οι εν Αφρική, ξίφει τελειούνται.
Στίχοι.
Δόξης υπέρ Σης, ώ Τριάς, τετμημένην,
Διπλοτριπλήν δέχου με εξηκοντάδα.
Αγία Τριάδα δέξου το μαρτύριό μου για τη δόξα Σου, εμένα την διπλοτριπλή εξηκοντάδα.
Τη αυτή ημέρα ο όσιος Ιγνάτιος, ο πλησίον των Βλαχερνών κείμενος, εν ειρήνη τελειούται.
Στίχοι.
Πλήρης απήλθες πράξεων χρηστών, Πάτερ,
Εκ του ματαίου και κακών πλήρους βίου.
Πάτερ, έφυγες γεμάτος με πράξεις θεάρεστες από τον μάταιο και γεμάτο κακές πράξεις κόσμο.
Τη αυτή ημέρα μνήμη του οσίου Πατρός ημών Παύλου Μοναχού, του υποτακτικού.
Στίχοι.
Σπεύδων ο Παύλος τους άπαντας λανθάνειν,
Έλαμψε μάλλον ή το φως πανταχόσε.
Προσπαθώντας ο Παύλος να ξεφύγει την προσοχή των ανθρώπων, έλαμψε περισσότερο κι από το φως που λάμπει παντού.
Τη αυτή ημέρα μνήμη των Αγίων Μαρτύρων Πρίσκου, Μαρτίνου και Νικολάου: ων ο μεν λιμώ, ο δε πέλεξι κατακοπείς, ο δε τρίτος δια πυρός, ετελειώθησαν. Η δε Σύναξις αυτών τελείται πλησίον του τείχους των Βλαχερνών.
Στίχοι.
Λιμώ θανόντα Πρϊσκον άρτου γηίνου,
ο Χριστός αρτον ψωμιεί των Αγγέλων.
Πέλεξι συγκόπτουσι Μαρτίνου κρέα,
Κρεών μακέλλαις δυσσεβείς ανθρωπίνων.
Εξήλθε δόγμα δαίμοσι πλάνης θύειν, Οις, Νικόλαε,
μη θύων, εις πυρ θύη.
Τον Πρίσκο που ΘΥΣΙΆΣΘΗΚΕ στερημένος κι αυτό το γήινο ψωμί,
Ο Κύριος ΤΟΥ ΈΔΩΣΕ ΤΟΝ ΆΡΤΟΝ ΤΩΝ ΑΓΓΈΛΩΝ.
Με τα τσεκούρια κατακόπτουν τα κρέατα του Μαρτίνου, οι μακελάρηδες των ανθρωπίνων κρεάτων!
«Βγήκε» διαταγή να θυσιάσεις στους δαίμονες, και συ Νικόλαε που δεν θυσίασες, θυσιάσθηκες στη φωτιά!
Τη αυτή ημέρα τα Εγκαίνια της Υπεραγίας Θεοτόκου, εν τοις Κουράτορος.
Ης ταϊς Αγίαις πρεσβείαις, ό θεός, ελέησον και σώσον ημάς.
Αμήν.
Εξαποστειλάριον. Τοις Μαθηταίς συνέλθωμεν.
Ορθοδοξίας πρόμαχος, βάσις της Εκκλησίας, Αρχιερέων έρεισμα, και σοφός ποιμενάρχης, Αμβρόσιε ανεδείχθης, προς νομάς ευσεβείας, καθοδηγών το ποίμνιον, ατιθάσους ως θήρας αποσοβών, κακοδόξων φάλαγγας θεοφάντορ, τρανών το ομοούσιον, της Αγίας Τριάδος.
Αναδείχθηκες υπερασπιστής της ορθοδοξίας, βάση της εκκλησίας, στήριγμα των ιεραρχών και σοφός ποιμενάρχης, Αμβρόσιε, καθοδηγώντας το ποίμνιό σου προς τα λειβάδια της ευσεβείας και διώχνοντας μακρυά τις φάλαγγες των αιρετικών σαν επικίνδυνα θηρία, μεγαλύνοντας το ομοούσιο της Αγίας Τριάδος, συ που φανέρωσες τα μυστήρια του Θεού.
Απόδοση Μοναχής Θεοδοσίας.
Παράβαλε και:
Ερμηνεία του Πάτερ ημών, από τις Κατηχήσεις του Αγίου Αμβροσίου, επισκόπου Μεδιολάνων (κείμενο και αρχείο ήχου, mp3).
