Η Πέμπτη Μυσταγωγική Κατήχησις του Αγίου Κυρίλλου Αρχιεπισκόπου Ιεροσολύμων είναι σημαντική για πολλούς λόγους μα και για τις Λειτουργικές – λατρευτικές πληροφορίες που μας παρέχει. Βλέπουμε σ’ αυτήν δηλ., ότι ακόμα και προς τα τέλη του 4ου μ. Χ. αιώνος οι Χριστιανοί κοινωνούσαν χωριστά το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου. Σήμερα με τον τρόπο αυτό κοινωνούν μόνο οι κληρικοί. Τις συστάσεις που κάνει εδώ ο ιερός πατήρ στους πιστούς, για την προσεκτική και ευλαβή συμμετοχή τους στο Μυστήριο, αλλά και τις υποδείξεις του για τον αγιασμό τόσο με το Σώμα, όσο και με το Αίμα, και των άλλων αισθητηρίων τους (μάτια, μέτωπο κλπ.) τη βρίσκουμε σχεδόν κατά λέξη λίγο αργότερα και στον ιερό Χρυσόστομο (PG 63,898). Παρόμοια κίνηση συνηθίζουν να κάνουν και πολλοί παλαιοί ακόμα και σήμερα με το αντίδωρο.
α’ Τη του Θεού φιλανθρωπία, εν ταις προλαβούσαις συνάξεσιν αρκούντως ακηκόατε περί τε βαπτίσματος και χρίσματος και μεταλήψεως σώματος και αίματος Χριστού. Νυν δε επί τα εξής μεταβαίνειν αναγκαίον, σήμερον την στεφάνην επιθήσοντας τη πνευματική υμών της ωφελείας οικοδομή.
β’ Εωράτε τοίνυν τον διάκονον τον νίψασθαι διδόνται τω ιερεί και τοις κυκλούσι το του Θεού θυσιαστήριον πρεσβυτέροις. Ου πάντως δε δια τούτο εδίδου δια τον σωματικόν ρύπον˙ ουκ έστι τούτο. Ουδέ γαρ ρύπον σώματος έχοντες, την αρχήν εισήειμεν εις την εκκλησίαν. Αλλά σύμβολον του δειν ημάς πάντων καθαρεύειν των αμαρτημάτων τε και ανομημάτων, το νίψασθαι. …
ΚΥΡΙΛΛΟΥ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ
ΜΥΣΤΑΓΩΓΙΚΗ ΚΑΤΗΧΗΣΗ Ε’.
Και ανάγνωση από την πρώτη Καθολική Επιστολή του Πέτρου˙ «Γι’ αυτό πετάξτε από πάνω σας κάθε κακία και δόλο και κατάκριση»1 και τα εξής.
α’ Με τη φιλανθρωπία του Θεού, στις προηγούμενες συνάξεις ακούσατε αρκετά για το βάπτισμα, το Χρίσμα και τη θεία Μετάληψη του Σώματος και του Αίματος του Χριστού. Τώρα λοιπόν είναι ανάγκη να περάσουμε και στα υπόλοιπα, θέτοντας σήμερα το στεφάνι στην πνευματική οικοδομή της ψυχικής σας ωφέλειας.
β’ Είδατε λοιπόν τον διάκονο που έδωσε νερό για να νιφτεί ο ιερέας2 και οι πρεσβύτεροι που περικύκλωσαν το θυσιαστήριο του Θεού. Και ασφαλώς το νερό αυτό δεν το έδωσε για να καθαριστούν από τη σωματική ακαθαρσία. Όχι γι’ αυτό. Διότι δεν θα μπαίναμε στην Εκκλησία έχοντας από πριν σωματική ακαθαρσία. Αλλά το νίψιμο αυτό των χεριών είναι συμβολισμός του ότι πρέπει να είμαστε καθαροί από κάθε αμάρτημα και ανομία. …
