-Μερικοί λένε: «Έχω αγάπη». Όμως ξέρουν τί είναι αγάπη; Ποιός μπορεί να φτάσει την αγάπη; Για πείτε μου τί είναι αγάπη; «Η αγάπη μακροθυμεί, χρηστεύεται, η αγάπη ου ζηλοί, η αγάπη ου περπερεύεται, ου φυσιούται, ουκ ασχημονεί, ου ζητεί τα εαυτής, ου παροξύνεται, ου λογίζεται το κακόν, ου χαίρει επί τη αδικία, συγχαίρει δε τη αληθεία. Πάντα στέγει, πάντα πιστεύει, πάντα ελπίζει, πάντα υπομένει».1 Αυτή είναι η αληθινή αγάπη, εδώ βρίσκεται η ευτυχία του ανθρώπου. Και βέβαια το σπουδαιότερο είναι η αγάπη, αλλά ακόμη πιο σημαντικό είναι το πώς μαθαίνουμε αυτή την αγάπη. Αν δεν ταπεινώσουμε τον εαυτό μας, δεν θα γίνει τίποτα. Πρέπει να απαρνηθούμε τον εαυτό μας, τη θέλησή μας, να συναισθανόμαστε ότι είμαστε αμαρτωλοί. Ο άνθρωπος πρέπει να κοπιάσει για να φτάσει στην αληθινή πίστη, για να χτίσει, να πετύχει την αληθινή αγάπη και ζωή. Στην αγάπη αντιτίθεται ο εγωισμός. Ο εγωιστής δεν δίνει τίποτα. Μεριμνά μόνο για τον εαυτό του, αλλά και να αποκτήσει όλα τα πλούτη του κόσμου πάλι εν θα χορτάσει. «Εγώ δε λέγω υμίν, αγαπάτε τους εχθρούς υμών, ευλογείτε τους καταρωμένους υμάς, καλώς ποιείτε τοις μισούσιν υμάς και προσεύχεσθε υπέρ των επηρεαζόντων υμάς και διωκόντων υμάς, όπως γέννησθε υιοί του πατρός υμών του εν ουρανοίς, ότι τον ήλιον αυτού ανατέλλει επί πονηρούς και αγαθούς και βρέχει επί δικαίους και αδίκους».2
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Α’ Κορ. 13, 4-7.
2. Ματθ. 5, 44-45.
-Κάποιος μοναχός είδε δώσει υπόσχεση στον Κύριο να μην πίνει κρασί, και το να αθετήσεις την υπόσχεσή σου είναι μεγάλη αμαρτία απέναντι στον Κύριο. Μια φορά, κι ενώ βρισκόταν μες το δάσος, ληστές επιτέθηκαν στον μοναχό και τον απείλησαν: «Γρήγορα πιες κρασί, αλλιώς θα σε σκοτώσουμε». Κι εκείνος σκέφτηκε: «Αν πιώ, τότε παραβιάζω την υπόσχεσή μου. Αν δεν πιω, θα με σκοτώσουν κι εκείνοι θα διαπράξουν φόνο. Η αμαρτία του φόνου είναι πολύ μεγαλύτερη από το να αθετήσω εγώ την υπόσχεσή μου». Τότε πήρε το ποτήρι και ήπιε. Βέβαια το έκανε αυτό όχι από φόβο – που είναι κι αυτό μια αμαρτία – αλλά από αγάπη προς τον πλησίον. Η αγάπη του μοναχού είλκυσε τη χάρη του Κυρίου, η οποία αλλοίωσε τις καρδιές τους. οι φοβεροί ληστές γονάτισαν μπροστά του και συντετριμμένοι τον παρακαλούσαν: «Συγχώρησέ μας, μοναχέ, αμαρτήσαμε». Κι εγώ τα ίδια παθαίνω.
-Γέροντα, πρέπει να τους αγαπάμε όλους;
-Εσύ τί λες; Ό,τι γράφει το Ευαγγέλιο! Αυτό πρέπει. Τον εχθρό σου πρέπει να τον αγαπάς, αλλά τον εχθρό του Χριστού πώς να τον αγαπήσεις; Δεν πρέπει όμως να τον μισείς, αλλά να τον λυπάσαι. Αυτή είναι η αγάπη. Αν μισείς έστω κι έναν άνθρωπο, είσαι μακριά από τη Βασιλεία των Ουρανών. Τον πλησίον σου πρέπει να τον αγαπάς ή τουλάχιστον να προσπαθείς να μην τον μισείς. Και να μη σκέφτεσαι ότι είσαι καλύτερος απ’ αυτόν.
-Εσείς φοβάστε τον Θεό;
-Ήταν καιρός που Τον φοβόμουν. Τώρα γιατί να Τον φοβάμαι; Τώρα Τον αγαπώ!
-Τί μετράει περισσότερο για τον Θεό; Η αγάπη ή το δίκαιο;
-Ο Θεός είναι ελεήμονας και δίκαιος, αλλά η αγάπη είναι υπεράνω όλων. Όταν βαδίζεις σταθερά και πάντοτε με σύνεση προς την αληθινή, τη δίκαια, τη σωστή ζωή, ο Κύριος δεν θα σε εγκαταλείψει, δεν θα σε αφήσει μόνο και θα σου στείλει τον άγγελό Του να σε βοηθήσει!
Ο Γέροντας ήταν αυστηρός ιδιαίτερα με εκείνους που δεν έδειχναν αγάπη. Κάποτε ένας δόκιμος παρακάλεσε μια μοναχή που διακονούσε στην τραπεζαρία να του δώσει φαγητό για κάποιον γνωστό του. Επειδή όμως η μοναχή δεν είχε πάρει ευλογία, του αρνήθηκε. Ο δόκιμος της έβαλε μετάνοια και τη θερμοπαρακαλούσε να του δώσει λίγο φαγητό, αλλά η μοναχή παρέμενε ανένδοτη. Αργότερα ρώτησε τον π. Γαβριήλ αν έπραξε σωστά.
-Που δεν έδωσες φαγητό, σωστά ενήργησες, γιατί δεν ήταν μέσα στα καθήκοντά σου. Μπορούσες όμως να το πεις στην ηγουμένη και εκείνη θα του έδινε. Αλλά επειδή έβαλες έναν άνδρα να κάνει μετάνοιες σε μια γυναίκα και δεν τον σταμάτησες, πήγαινε τώρα κι εσύ να του βάλεις τις διπλάσιες μετάνοιες.
-Γέροντα, πώς να αγαπάμε έναν κακό άνθρωπο;
-Κατανοώ την ερώτησή σας. Να μισείτε την κακία και την αμαρτία, όμως τον άνθρωπο πρέπει να τον λυπάστε και να τον αγαπάτε. Μόνο ο Θεός ξέρει. Μπορεί αυτός που εμείς μισούμε σήμερα, αύριο, με προσευχή, με δάκρυα, με νηστεία, με μετάνοια, να καθαριστεί και ο Κύριος να τον συμπεριλάβει στους Αγγέλους. Υπήρξαν πολλοί τέτοιοι άνθρωποι στην ιστορία.
Όταν έβριζαν ή κατηγορούσαν τον άγιο, τον ρωτούσαν με ειλικρινή απορία:
-Στ’ αλήθεια, Γέροντα, ακόμη τους αγαπάς;
-Τώρα πιο πολύ τους αγαπώ και τους λυπάμαι, απαντούσε μελαγχολικά.
Όταν δεν έβλεπε στον άνθρωπο αγάπη, η καρδιά του πονούσε και παραπονιόταν:
-Εκεί που δεν υπάρχει η αγάπη βρίσκεται η κόλαση. Ο Κύριος σου δείχνει τη δυστυχία του άλλου για να δει πως θα αντιδράσεις. Θα προσευχηθείς για τον πλησίον σου; Θα τον βοηθήσεις; Και με αυτό τον τρόπο σε καλεί να εκπαιδεύεσαι στην αγάπη και να την καλλιεργείς.
Ο π. Γαβριήλ κατέβαινε στο ναό, γονάτιζε στον άμβωνα και κήρυττε να περνούμε τις ημέρες μας με αγάπη. Αν είχε μαλώσει κάποιον για τυχόν λάθη που διέπραξε και περνούσε η μέρα χωρίς να έρθει να του ζητήσει συγχώρεση, τον έβρισκε ο Γέροντας κι έλεγε:
-Συγγνώμη αν σε στενοχώρησα.
Ο π. Γαβριήλ θύμωνε μόνο όταν αντιλαμβανόταν να φωλιάζουν στο νου και στην καρδιά του άλλου αρνητικοί λογισμοί, και με την ατελεύτητη αγάπη του τους έκοβε από τη ρίζα τους. Δεν έλεγε ποτέ σε κανέναν: «Είσαι αμαρτωλός». Μόνο η στάση του, η πίστη του, η αγάπη του και η αυτοθυσία του για τον πλησίον ήταν αρκετές για να συντελέσουν στην αλλοίωση του άλλου. Αν κάποιος θύμωνε με πρόσωπα ή καταστάσεις, εκείνος του μιλούσε τρυφερά και αγαπητικά. Σε κάποιον που είχε εξοργιστεί με κάποιον ιερέα του είπε στο τέλος απλά:
-Τώρα να πάρουμε, κρεμμύδι, ψωμί, κρασί και να πάμε σε εκείνον. Ο πιστός, συγκινημένος από το μεγαλείο της αγάπης του Γέροντα, καταπολέμησε τους αρνητικούς λογισμούς που τον είχαν καταλάβει και ζήτησε συγχώρεση.
Κάποια φορά ο Γέροντας, ενόσω μας μιλούσε στο κελί του, άρχισε ξαφνικά να «κατηγορεί» κάποιον που κατείχε μεγάλη θέση:
-Τέτοιον εχθρό, σαν αυτόν, δεν είχε ξανά η Γεωργία. Είναι δυνατόν να μη βρέθηκε κανείς να τον σκοτώσει για να ελευθερώσει τον λαό; Τον φονιά του θα τον εκτελέσουν αμέσως. Αλλά εγώ θα τον ελεήσω!
Ένας πιστός, που ήταν εκεί, σκέφτηκε: «Εγώ, π. Γαβριήλ, μπορώ να τον σκοτώσω». Κι αμέσως ο Γέροντας του είπε:
-Αν μισήσεις έστω κι έναν άνθρωπο, είσαι μακριά από τη Βασιλεία των Ουρανών!
Με τέτοιον τρόπο δίδασκε ο άγιος στους ανθρώπους την αγάπη.
-Γιατί ο άγιος Σίο – Μγβιμέλι1 μπήκε στο σπήλαιο; Από μεγάλη αγάπη προς τους ανθρώπους! Ο Θεός είναι ταπείνωση, αγάπη, υπακοή. Ο ίδιος ο τρισυπόστατος Θεός είναι αγάπη. Όπως ο Πατέρας αγαπάει τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα, έτσι και ο Υιός αγαπάει τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα, και το Άγιο Πνεύμα αγαπάει τον Πατέρα και τον Υιό. Γνωρίζοντας ο Θεός πόσο μεγάλη χαρά φέρνει αυτή η αγάπη, δημιούργησε τον άνθρωπο και όλη την κτίση γύρω του. Για να χαίρονται! Και δεν ήθελε να Τον αγαπούν με το ζόρι. Γι’ αυτό έδωσε την ελευθερία στους Αγγέλους και στους ανθρώπους. Οι Άγγελοι, πιο δυνατοί από τους ανθρώπους, ρωτήθηκαν ευθέως από τον Κύριο αν αγαπούν ή όχι τον Δημιουργό τους, και τους έδωσε την ευκαιρία να μείνουν μαζί Του, για να γίνουν πιο τέλειοι. Όμως ο άνθρωπος ήταν πιο αδύναμος. Κι ο Θεός φύτεψε στον Παράδεισο, εκτός από το δέντρο της ζωής, και το δέντρο της επιλογής του καλού από το κακό, για να μάθουν την αγάπη. Όταν ο Αδάμ θα δυνάμωνε στην αγάπη, τότε θα του έδινε και τον απαγορευμένο καρπό και δεν θα αμάρτανε. Σαν τους αγίους Αγγέλους, που γνωρίζουν τι είναι καλό και τι κακό, οι οποίοι δυνάμωσαν τόσο στην αγάπη και στην καλοσύνη, ώστε να μην μπορούν να κάνουν κακό. Αλλά και ο κακός, τόσο παγιώθηκε στην κακία, που δεν μπορεί να κάνει το καλό.
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΗ.
1. Μγβιμέλι στα γεωργιανά σημαίνει Σπηλαιώτης.
-Ο Αδάμ απομακρύνθηκε από την Αγάπη. Δεν υπάκουσε και παραβίασε τη νηστεία. Ο Αδάμ πλάστηκε κατ’ εικόνα Θεού, με προοπτική το καθ’ ομοίωσιν. Έτσι έπρεπε να μιμηθεί τον Θεό και στην καλοσύνη Του. Θα γινόταν κι εκείνος Θεός, όχι βέβαια κατά φύσιν – γιατί ο Θεός είναι ένας και κανείς δεν Τον έχει δει – αλλά κατά χάριν. Η Αγία Γραφή λέει: «Θεοί έστε».1
Κάποια φορά τον ρώτησα:
-Ποιός είναι πιο μεγάλος; Οι Άγγελοι ή οι άγιοι;
-Έχουν τόση διαφορά, όση ο ήλιος με τα μυρμήγκια!
-Ανάμεσα στους αποστόλους υπάρχουν μεγάλοι και μικροί;
-Όλοι οι απόστολοι είναι ίσοι. Σύμφωνα με την ουράνια ιεραρχία, πρώτα είναι η Αγία Τριάδα, μετά η Παναγία, η Μητέρα του Θεού, έπειτα ο αρχάγγελος Μιχαήλ, στη συνέχεια οι στρατιές των Αγγέλων, κατόπιν ο Ιωάννης ο Πρόδρομος και τέλος οι άγιοι.
1.Ψλ. 82,6.
Μια φορά ο π. Γαβριήλ συζητούσε με τη γυναίκα μου. Εγώ καθόμουν στη γωνία και άκουγα. Μιλούσε τόσο θερμά και με αγάπη, που σκέφτηκα: «Μακάρι, Γέροντα, να είχα τη μισή σου αγάπη». Εκείνος, ξαφνικά, διέκοψε τη συνομιλία του και μου είπε:
-Αυτή την αγάπη, Μαλχάζι, δεν θα την αντέξεις!
Απόρησα. Και πάλι σκέφτηκα: «Τότε ας είχα τη μισή απ’ τη μισή ή και τη μισή απ’ του μισού τη μισή».
-Ναι, αυτό μπορεί να γίνει, απάντησε αμέσως στη σκέψη μου και συνέχισε τη συζήτησή του.
-Γι’ αυτό είμαστε τόσο αδύναμοι και εύκολα μας νικά ο κόσμος και ο πονηρός, γιατί προσπαθούμε μόνο για τον εαυτό μας, δεν φροντίζουμε ο ένας τον άλλον με αγάπη θεϊκή, αλλά ψάχνουμε για στηρίγματα: Ένας στη συγγένεια, δεύτερος στη φιλία, τρίτος στους γνωστούς κι άλλος στους γείτονες. Κι όλες αυτές οι σχέσεις δυναμώνουν τη φιλία κι όχι την ορθή πίστη, που είναι η μόνη που μπορεί να κουμπώσει τη ζώνη της φιλίας. Αλλά εμείς τί παθαίνουμε; Μερικές φορές κάνουμε πιο ευχάριστα παρέα με τους αλλόπιστους παρά με τα παιδιά της Εκκλησίας. Αυτά έλεγε κι ο Ιερός Χρυσόστομος.
Μια φορά, τη στιγμή που ο Γέροντας κήρυττε για την αγάπη, σηκώθηκε κάποια πιστή και είπε:
-Είναι ώρα προσευχής και πρέπει να φύγω.
-Τώρα βρήκες ώρα για προσευχή; Κάθισε εδώ να μ’ ακούσεις. Προσεύχεσαι ύστερα. Εσύ προσεύχεσαι λες και ανεβαίνεις με άμαξα στον Παράδεισο. Πρώτα να μάθουμε για την αγάπη και η προσευχή θα γίνει στην ώρα της. Τώρα είναι η ώρα της αγάπης.
Ο άγιος δεχόταν δώρα μόνο αν ήταν δουλεμένα με αγάπη και καλοσύνη. Σ’ όποια δουλειά δεν έβλεπε αγάπη, έλεγε:
-Δεν τη θέλω τέτοια δουλειά. Δεν έχει χάρη.
Μάλιστα δεν δεχόταν ούτε το ψωμί που του πρόσφεραν αν αυτό δεν δινόταν αυθόρμητα κι από αγάπη. Ένα πνευματικό του παιδί θυμάται σχετικά:
«Κάποτε μια φίλη μου, πηγαίνοντας στον Γέροντα, πήρε μαζί της τρία καρβέλια ψωμί για να του τα δώσει. Στο δρόμο σκέφτηκε: ¨Τί τα χρειάζεται ο π. Γαβριήλ τρία καρβέλια; Τα δύο του φτάνουν¨. Και κράτησε το ένα για τον εαυτό της. Όταν μπήκαμε στην αυλή του μοναστηριού, ο Γέροντας μου είπε, κοιτάζοντας αυστηρά τη φίλη μου:
-Πάρε αυτά τα καρβέλια και δωσ’ τα στα πουλιά.
Άρχισα να κόβω μπουκίτσες το ζεστό ψωμί και απορούσα γιατί με έβαλε να δώσω στα πουλιά τόσο ψωμί. Ύστερα η φίλη μου μού εξήγησε το λόγο αποκαλύπτοντάς μου τι είχε σκεφτεί νωρίτερα. Και μ’ αυτό τον τρόπο ο Γέροντας έδωσε ένα μάθημα στη φίλη μου».
Ο π. Γαβριήλ μας είχε φανερώσει την επιθυμία του να γράψει κάπου με χρυσά γράμματα «Ο Θεός είναι αγάπη» και να το κρεμάσει στο λαιμό του. Αλλά ο Θεός του είπε:
-Γαβριήλ, το όνομά μου πρέπει να το χαράξεις στην καρδιά σου και όχι να το κρεμάς στο στήθος.
Οι Ιεχωβάδες επικαλούμενοι κάποια χωρία από την Αγία Γραφή,1 αρνούνται τη μετάγγιση αίματος, θεωρώντας ότι με το αίμα «μεταγγίζονται» και οι αμαρτίες. Ο π. Γαβριήλ έλεγε γι’ αυτό το θέμα:
-Ναι, στο αίμα είναι οι αμαρτίες. Αλλά αν ο άνθρωπος πεθαίνει, πρέπει να του δώσεις αίμα για να τον σώσεις. Μεταγγίζεις αγάπη! Κι η αγάπη σκεπάζει τις αμαρτίες.
1. Βλ. Λευιτ. 17, 14 και 7, 26-27.
Λίγες ημέρες προτού φύγει από τη ζωή ο Γέροντας έλεγε:
-Εγώ είμαι σκουλήκι, χώμα και σκόνη. Αυτή είναι η πραγματικότητα. Τίποτα δεν μπορεί να εμποδίσει την αλήθεια. Ο Θεός είναι η αλήθεια. Φεύγω και αρχίζω να χτίζω σπίτι. Να ξέρετε: Αν κάποιος από εδώ χαθεί, θα κατέβω εγώ γι’ αυτόν ακόμη και στον Άδη.
Από το βιβλίο: «ΜΑΛΧΑΖΙ ΤΖΙΝΟΡΙΑ, «Ο Αγιος Γαβριήλ ο δια Χριστόν σαλός και ομολογητής (1929 – 1995).
Μετάφραση ΝΑΝΑ ΜΕΡΚΒΙΛΑΤΖΕ
Γλωσσική επιμέλεια ΦΑΝΗ ΡΟΠΟΚΗ
ΑΘΗΝΑ 2013.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
