Ο αμερικανός ψυχολόγος, Δρ Σκοτ Πέκ, μιλώντας για την αγάπη, περιγράφει την «εκστατική» πλευρά της, ως μια μορφή διεύρυνσης των ορίων μας, εξόδου από τα στενά πλαίσια του εαυτού μας, εμπλουτισμού του με ό,τι προσφέρει η προσέγγιση στο αγαπώμενο πρόσωπο. Με άλλα λόγια, αυτή η διεύρυνση των ορίων μας επεκτείνει προς μία εξελιγμένη ύπαρξη, στην οποία αισθανόμαστε μεγαλύτερη πληρότητα, και γι΄ αυτό, περισσότερη ευτυχία. Αυτός είναι και ο λόγος που η αγάπη θεωρείται κάτι καλό, και επιθυμητό, που προσδοκάται ως κάτι «συναρπαστικό».
Η λέξη «έκσταση» που συχνά χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε το βίωμα της αγάπης, είναι πολύ ακριβόλογη. Προέρχεται από το ρήμα εξίστημι, που σημαίνει βγαίνω έξω. Η «έξοδος» αυτή έχει άλλοτε θετική, και άλλοτε αρνητική σημασία, αλλά δεν είναι της παρούσης να διερευνήσουμε τη σημασιολογική της ποικιλία. Μεταξύ άλλων, πάντως, σημαίνει και βγαίνω έξω από τα όρια του εαυτού μου. Η έλξη μας προς το εκάστοτε αγαπώμενο, μας κάνει να θέλουμε να βγούμε έξω από τα όρια του εαυτού μας, και να ενωθούμε με αυτό, να το συμπεριλάβουμε στον εαυτό μας. Πρόκειται για μία διαδικασία διεύρυνσης των ορίων μας, και τελικά του ίδιου μας του εαυτού. Είναι μία πραγματική «έκσταση», μία έξοδος προς ένα πλαίσιο πιο ευρύ. Ένα «τέντωμα» του υπάρχοντος εαυτού προς μία ανώτερη ύπαρξη όπου εμπεριέχεται και το αγαπώμενο. Η διεύρυνση αυτή, συνοδεύεται από ένα υπέροχο συναίσθημα ευφορίας και ανάτασης, τόσο συναρπαστικό, που κατέληξε να ταυτιστεί εννοιολογικά με το γεγονός της έκστασης, έτσι που να μην μπορεί να εννοηθεί το ένα χωρίς το άλλο.
Ό,τι ισχύει για την ανθρώπινη αγάπη, ισχύει αναγκαστικά και για την αγάπη προς τον Θεό, γιατί η ανθρώπινη αγάπη, δεν είναι παρά ένα μικρό ψήγμα της αγαπητικής σχέσης με τον Θεό, η οποία είναι ταυτόχρονα, και το πρότυπο, και η πηγή της. Η υπέροχη δυνατότητα του «καθ’ ομοίωσιν» πουπαραχώρησε ο Θεός στον άνθρωπο, είναι ουσιαστικά αυτή η πραγματοποίηση της διεύρυνσης των ορίων μας στον πιο απόλυτο βαθμό. Η γεύση της «έκστασης» της αγάπης, είναι με αυτή την έννοια, μία πρόγευση του Παραδείσου.
Σκέπτομαι λοιπόν, πως και η νηστεία, είναι μια πράξη αγάπης με την παραπάνω έννοια. Πέρα δηλαδή από μια προσωπική θυσία που μας βοηθά να συμμετάσχουμε στη μεγάλη θυσία που εμπεριέχει το εκάστοτε εορταζόμενο εκκλησιαστικό γεγονός, είναι μία πράξη διεύρυνσης των ορίων μας και προσέγγισης στο πρόσωπο που βρίσκεται στον πυρήνα της κάθε γιορτής. Πώς γίνεται αυτή η διεύρυνση; Σπάζουμε τα όρια των δυνάμεων και των δυνατοτήτων μας, σπάζουμε τα όρια των επιθυμιών και των υποτιθέμενων αναγκών μας, σπάζουμε τα όρια των περιστάσεων. «Τεντωνόμαστε» δοκιμάζοντας τις αντοχές μας. Και κάθε φορά που το κάνουμε, στον βαθμό που το κάνουμε, έχουμε αυτόματα «τεντώσει» τα όριά μας. Τα έχουμε διευρύνει σε προσέγγιση του αγαπώμενου. Και καθώς αυτά διευρύνονται, αυτόματα μεγαλώνουμε κι εμείς, διευρυνόμαστε. «Εξιστάμεθα» προς το αγαπώμενο, το γευόμαστε, και σε κάποιο βαθμό, ενωνόμαστε μαζί του σε μία μικρή εμπειρία Χάριτος.
Η νηστεία το κάνει αυτό. Η νηστεία γίνεται άλλος ένας δρόμος για την «εκστατική» απόλαυση της αγάπης του Θεού, όπως αυτή εκδηλώνεται ζωντανά, όπως «προσωποποιείται» μέσα στο γεγονός ή το πρόσωπο που τιμούμε. Αυτή είναι, τελικά, η Αγάπη, με την οποία ενωνόμαστε, όσο μπορούμε, καθώς διευρύνουμε τα όριά μας. Κι έτσι η αγάπη γίνεται και αίτιο και αποτέλεσμα, και η νηστεία, μια οδός. Μία «εκστατική» οδός.
Στέλλα Ν. Αναγνώστου- Δάλλα.
