Το όνομα του Θεού πλουτίζει
ή η ζωή του ανθρώπου
«Κύριε, ο Κύριος ημών, ως θαυμαστόν το όνομά Σου
εν πάση τη γη»
(Ψαλμ. 8,10)
«Τις λαλήσει τας δυναστείας του Κυρίου, ακουστάς
ποιήσει πάσας τας αινέσεις αυτού;»
(Ψαλμ. 105,2)
«Ου λήψει το όνομα Κυρίου του Θεού σου επί ματαίω·
ου γαρ μη καθαρίση Κύριος ο Θεός σου τον λαμβάνοντα
το όνομα αυτου επί ματαίω»
(Εξοδ.20,7)
Vac avertentibus oculis, ut non videat veriatem.
Άγιος Αυγουστίνος
Soliloquia car. XXXIV,4
Το ράσο μου, κύριοι σας προϊδεάζει για το περιεχόμενο του κηρύγματός μου. Παλαιότατη είναι η ενδυμασία μου , παλαιότατο είναι και το περιεχόμενο του κηρύγματός μου, που μπορεί να αποδοθεί με μία μόνο λέξη. Η λέξη αυτή είναι γενικώς γνωστή, σ’ όλες τις εποχές της ιστορίας, σ’ όλα τα μέρη του κόσμου, σ’ όλες τις καρδιές, σ’ όλες τις γλώσσες. Είναι το όνομα Αυτου που στέκεται πάνω από εμάς.
Οι Κινέζοι, σαν βλέπουν την οργωμένη γη και πως απ’ αυτήν βλασταίνει η νέα ζωή, τότε με δέος και σεβασμό προφέρουν τη λέξη: Τάο.
Οι Ινδοί, δίπλα στο ποταμό Γάγγη, όταν παρατηρούνε την πλούσια ζωή γύρω τους, όταν αντικρίζουν τον φαρδύ ποταμό και τη διάφανη ατμόσφαιρα πάνω απ’ αυτόν, προσφέρουν τη λέξη: Βράχμα.
Οι Άραβες, όταν ταξιδεύουν τη νύχτα με τα καραβάνια τους στις αμμώδεις ερήμους και παρατηρούνε πάνω από το κεφάλι τους τον αστερόεντα ουρανό, με ενθουσιασμό προσφέρουν τη λέξη: Αλλάχ.
Οι Αιγύπτιοι, όταν κοιτάζουν τον ήλιο, που κάθε πρωί καθρεπτίζεται στον Νείλο, λένε τη λέξη: Πτά.
Οι αρχαίοι Έλληνες, όταν κοιτάζουν την ομορφιά του ανθρώπινου σώματος, γοητεύονται και λένε τη λέξη: Δίας.
Οι αρχαίοι Σλάβοι, όταν παρακολουθούσαν με το βλέμμα τους τα μαύρα σύννεφα με τις αστραπές και τους κεραυνούς, φοβισμένα έλεγαν τη λέξη: Πέρουν.
Εμείς, οι Χριστιανοί, όταν βλέπουμε την καρποφορία της δουλεμένης γης, την ομορφιά της φύσης, την ώρα που ντύνεται με την πράσινη φορεσιά της, τα αστέρια ψηλά στον ουρανό τη νύχτα, τον ήλιο το πρωί, την ομορφιά του ανθρωπίνου σώματος, κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον και με αγάπη προσφέρουμε τη λέξη: Θεός.
Αυτή η λέξη αποτελεί το περιεχόμενο του κηρύγματός μου. Σύντομη λέξη, με ευρύ νόημα. Μικρή λέξη, με θαυμαστή δύναμη.
Όταν την ακούει το ανυπάκουο παιδί, υπακούει.
Όταν την ακούει ο κακούργος, που με εγκλήματα πλούτισε, αισθάνεται φόβο.
Όταν την ακούει ο δίκαιος άνθρωπος, που ζημιώνεται λόγω της δικαιοσύνης του, γεμίζει με θάρρος.
Όταν την προφέρουμε στον άρρωστο, του χαρίζει υγεία.
Σαν την ακούσει ο ναυαγός που παλεύει στα κύματα της θάλασσας, γεμίζει ελπίδα.
Σαν την ακούσουν οι γονείς που στέκονται πάνω από τον τάφο του παιδιού τους, παίρνουν μία βαθιά ανάσα ανακούφισης.
Σαν την ακούσουν οι ηγέτες που μεριμνούν αδιάκοπα για το λαό τους, δυναμώνει η καρδιά τους και φωτίζεται το πνεύμα τους.
Ακούγοντάς την, οι περήφανοι ηρεμούν.
Ακούγοντάς την, οι καταφρονημένοι και υποτιμημένοι ενθαρρύνονται, ανασηκώνονται ψυχικά.
Ακούγοντάς την, οι στρατιώτες στον πόλεμο διώχνουν μακριά το φόβο του θανάτου.
Ακούγοντάς την, οι απελπισμένοι την νιώθουν σαν άγκυρα, απ’ όπου μπορούν να κρατηθούν στη ζωή.
Ακούγοντάς την, οι προδομένοι από τη ζωή και τούς φίλους, σώζονται από την αυτοκτονία.
Ακούγοντάς την, οι λυπημένοι ξαναγίνονται χαρούμενοι.
Ακούγοντάς την, οι υπερβολικά εύθυμοι σοβαρεύουν.
Αυτή η λέξη κάνει τούς σοφούς σοφότερους.
Τους πλούσιους πλουσιότερους, τούς μορφωμένους πιό φωτισμένους, τους πολυμαθείς πολυμαθέστερους, τούς ευγενείς ευγενέστερους, τούς ισχυρούς ισχυρότερους, τους ευτυχισμένους ευτυχέστερους.
Δεν είναι θαυμαστή αυτή η λέξη; Υπάρχει λέξη στον ουρανό και στη γη, που θα μπορούσε να έχει πιό μαγική επίδραση;
Έχοντας στα χείλη αυτό το όνομα, μιά μικρή φυλή από την Αραβία ξεκίνησε να κατακτήσει όλο τον κόσμο. Κυριευμένη από ενθουσιασμό με αυτό το όνομα, υπέταξε όλο τον κόσμο, από την Αραβία μέχρι την Ισπανία. Κατέκτησε όλο τον κόσμο και τον στόλισε με τα καλλιτεχνήματά της.
Ο Κολόμβος, με βοηθό αυτό το όνομα, ταξίδεψε στο απέραντο πέλαγος του ωκεανού, για να βρει την ήπειρο που κανείς εκτός απ’ αυτόν δεν πίστευε πως υπάρχει.
Ο Νεύτωνας, με βοηθό αυτό το όνομα, ανακάλυψε ένα μεγάλο μυστικό του ουράνιου μηχανισμού.
Οι σημαντικότεροι κλασικοί στοχαστές, με βοηθό αυτό το όνομα ολοκληρώνουν την φιλοσοφική τους θεωρία: ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης.
Εις το όνομα Αυτού, νικηφόρα προέλασαν ο Κρόμβελ, ο Κάρολος ο 7ος και ο Σούβοροβ.
Οι διάσημοι συγγραφείς, ο Δάντης, ο Μίλτων, ο Σίλερ και ο Τολστόι, πρώτα πρόφεραν αυτό το όνομα και στη συνέχεια έπιαναν στα χέρια τους την πένα.
Εις το όνομα Αυτού, έπιαναν στα χέρια τους το πινέλο ο Ραφαήλ, ο Μιχαήλ Άγγελος, οι μεγαλύτεροι ζωγράφοι.
Εις το όνομα Αυτού, διέδωσε τη διδασκαλία του Χριστου ο Απόστολος Παύλος στην Ασία και στην Ευρώπη.
Μ’ αυτό το όνομα στο στόμα του, τελείωσε τη ζωή του ο διάσημος Σουηδός συγγραφέας, ο Στρίνμπερκ.
Αυτό το όνομα πρόφεραν οι επαναστάτες στα Βαλκάνια, πριν από εκατό χρόνια, όταν ξεκίνησαν τον αγώνα τους εναντίον των Τούρκων για την ελευθερία τους.
Αυτό το όνομα άρθρωσαν σήμερα το πρωί, εκατοντάδες χιλιάδες αγρότες του λαού μας, που βγήκαν στα χωράφια τους για να επιτελέσουν τη βαριά εργασία τους.
Αυτό το όνομα επικαλέστηκαν οι άνθρωποι σήμερα το πρωί, στα βασιλικά κάστρα και σε αναρίθμητα άλλα σπίτια στις πόλεις, αλλά και στις ξύλινες καλύβες στα βουνά μας.
Αυτό το όνομα σήμερα ψιθύρισαν πολλοί ηλικιωμένοι αλλά και νέοι άνθρωποι.
Απ’ αυτό το όνομα ζήτησαν βοήθεια, οι δυνατοί αλλά και οι ασθενείς άνθρωποι.
Το τραύλισαν σήμερα τα μικρά παιδιά και οι διανοητικά ασθενείς, χωρίς να γνωρίζουν το νόημά του.
Και έτσι περνάει η κάθε μέρα.
Αυτό το όνομα λοιπόν, αποτελεί το περιεχόμενο του κηρύγματός μου .
Γνωρίζω πως υπάρχουν και πολλοί που δεν το μνημονεύουν. Γνωρίζω πως πολλοί δεν χαίρονται, όταν αναφέρεται αυτό το όνομα. Γνωρίζω πως πολλοί ασχημονούν και το βεβηλώνουν. Αυτό δεν με εκπλήσσει. Όσο σημαντικότερος είναι ένας άνθρωπος, τόσο περισσότερους εχθρούς έχει. Ο Θεός έχει περισσότερους εχθρούς, από οποιοδήποτε σημαντικό άνθρωπο στη γη, επειδή η μεγαλοσύνη του Θεού ξεπερνά τη μεγαλοσύνη του κάθε ανθρώπου.
Το όνομα όμως του Θεού, εάν οι άνθρωποι δεν το μνημονεύουν, χάνει τη σημασία του και τη μεγαλοσύνη του;
Σίγουρα όχι. Το όνομα του Θεού θα είναι «μέγα», είτε το μνημονεύουν οι άνθρωποι, είτε όχι. Ακόμη και εάν οι άνθρωποι δεν επικαλούνται το όνομα του Θεού, θα Τον επικαλούνταν τα αμέτρητα αστέρια και οι μυστικές λεγεώνες του πνευματικού κόσμου, που Αυτός δημιούργησε.
Ο Θεός έχει θεμελιώσει τη δόξα Του σε μιά βάση πιό στερεή απ’ ότι είναι η ανθρώπινη γενιά. Το να χτίζει κανείς τη δόξα του στους ανθρώπους, είναι σαν να χτίζει πάνω στην άμμο. Το να χτίζει κανείς τη δόξα του στο ανθρώπινο γένος, είναι σαν να τη χτίζει σε μία φευγαλέα σκιά.
Ποίος δόξασε τον Θεό πριν απ’ αυτή τη σκιά και ποιός θα Τον δοξάσει μετά; Η επιστήμη επιβεβαιώνει ότι η γη πριν από μερικές χιλιάδες χρόνια ήταν κάτω από τον πάγο και υπάρχει περίπτωση η γη να βρεθεί πάλι κάτω από τον πάγο. Ποιός δηλαδή εόρταζε τον Θεό τότε, όταν οι παγετώνες γυάλιζαν σε εκείνους τούς τόπους, στους οποίους τώρα λάμπουν οι ναοί μας προς τιμή του Θεού;
Θα δοξάζει κάποιος τον Θεό, εάν οι πόλεις μας, οι ναοί μας, τα νεκροταφεία μας και όλοι μας θα θαφτούμε κάτω από τους παγετώνες; Μη την εξαφάνιση των ανθρώπων από τη γη, θα χαθεί η δόξα του Θεού και θα θαφτεί στο σκοτάδι, κάτω από τον πάγο και το χιόνι, όπως θάβονται στο σκοτάδι τα ανθρώπινα σώματα;
Όχι, κύριοι, η δόξα του Θεού δεν εξαρτάται από εμάς, αντίθετα η δική μας δόξα εξαρτάται από το Θεό –και η δόξα μας είναι η ευτυχία μας. Αναλογιστήκατε όμως πόσο λιγότερη ευτυχία θα υπήρχε ανάμεσα στους ανθρώπους, εάν το όνομα του Θεού λησμονιόταν στη γη ξαφνικά; Αν ο άνθρωπος δεν επικαλούνταν κάποιον ισχυρό, πιό ανώτερο από τον εαυτό του; Εκατομμύρια άνθρωποι, που συνέδεσαν τη ζωή τους μόνον με το όνομα του Θεού, θα αισθάνονταν όπως νιώθει εκείνος, ο οποίος κρατιέται πάνω από τον γκρεμό από ένα κλαδί και ξαφνικά γλιστρά το χέρι του από το κλαδί.
Θα υπήρχε λιγότερο έλεος, λιγότερη καλοσύνη και δικαιοσύνη στη γη, λιγότερη χαρά και λιγότερα χαμόγελα. Θα υπήρχε λιγότερος ηρωισμός και ενθουσιασμός. Το κακό θα ξυπνούσε από το χάος και θα επισκίαζε όλο τον κόσμο. Το καλό νικημένο θα ήταν κρυμμένο στο σκοτάδι και στην άβυσσο. Η κακία θα θριάμβευε.
Έτσι θα συνέβαινε, αν ήταν εντελώς άγνωστο το όνομα του Θεού. Για μας είναι δύσκολο ή ας πούμε καλύτερα αδύνατο, να φανταστούμε την ανθρωπότητα, την ιστορία, τον πολιτισμό, από την αρχή μέχρι σήμερα, χωρίς το όνομα του Θεού. Το ήμισυ της ανθρώπινης ιστορίας ανήκει στο Θεό και το ήμισυ ανήκει στον άνθρωπο. Το όνομα του Θεού είναι γραμμένο με κεφαλαία και κόκκινα γράμματα στην ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού. Ταξιδέψτε στον κόσμο και θα βεβαιωθείτε γι’ αυτό.
Σε κάθε πόλη της Ευρώπης, σε κάθε χωριό, θα ανακαλύψετε το όνομα του Θεού. Είναι γραμμένο σε ψηλούς και μεγαλειώδεις ναούς, που ξεπερνάνε στ ύψος και στην ομορφιά τα υπόλοιπα κτίρια. Ο οίκος του Θεού παντου θα προσελκύσει το βλέμμα και την προσοχή σας.
Στην Ινδία οι παγόδες, είναι ναοί χτισμένοι στο όνομα του Θεού και αξίζουν μεγαλύτερο θαυμασμό και από τις πόλεις. Στην Αίγυπτο, οι πελώριες πυραμίδες και αυτές είναι χτισμένες στο όνομα του Θεού και επιβίωσαν περισσότερο από πολλές πόλεις και λαούς. Το μοναδικό στολίδι των μουσουλμανικών πόλεων είναι οι όμορφοι οίκοι προσευχής στο Θεό.
Οι Εβραίοι που είναι λαός διασκορπισμένος σ’ όλο τον κόσμο, αφιερώνουν στο όνομα του Θεού τους, του Ιεχωβά, τις εντυπωσιακές και πολυτελείς συναγωγές τους.
Ακόμη και εάν αποσιωπάται το όνομα του Θεού, εάν μισιέται ή και εάν δυσφημείται, αυτό το όνομα δεν είναι δυνατό να εξαλειφτεί και να σβηστεί.
Εμείς ερχόμαστε και φεύγουμε, αλλά τό όνομα του Θεού μένει γραμμένο με φλογερά γράμματα στον ουρανό.
Το όνομα του Θεού πλουτίζει τη ζωή του ανθρώπου. Όποιος το αρνηθεί, αρνιέται ένα μεγάλο αγαθό. Όταν το σβήσει από την καρδιά του και από το νου του, στερεύει γι’ αυτόν μιά ηθική και πνευματική πηγή.
Όταν προτρέπει άλλον άνθρωπο να το αρνηθεί, λεηλατεί από τον πλησίον του, μεγαλύτερο πλούτο από το ασήμι και τον χρυσό, επειδή ο Θεός είναι ο «θησαυρός» του ανθρώπου.
Επιθυμία μου είναι, αγαπητοί αδελφοί, όλοι εσείς, να διαφυλάξετε αυτόν τον θησαυρό μέσα σας πού είναι πολυτέλεια για τα ζώα, αλλά ανάγκη για τον άνθρωπο.
Αν ο άνθρωπος ζούσε μόνο με το ψωμί, ο Θεός θα ήταν για αυτόν πολυτέλεια. Αλλά ο άνθρωπος δεν ζει μόνον με το ψωμί. Αν ο άνθρωπος είχε μόνο το στομάχι, ο Θεός θα ήταν το λιγότερο απαραίτητο πράγμα. Αλλά ο άνθρωπος έχει και νου και καρδιά, τα οποία απαιτούν και αυτό το ίδιο τροφή όπως το στομάχι. Για το νου και την καρδιά του ανθρώπου, δεν υπάρχει τροφή πιό υγιής τροφή από το Θεό. Όποιος κρύβει στο νου και στην καρδιά του το Θεό, αυτός βαδίζει σε σίγουρη νίκη.
Εάν οι πιό σοφοί άνθρωποι στην ιστορία, είχαν αδιαλείπτως το Θεό στο νου και στην καρδιά, πώς εμείς, που είμαστε λιγότερο σοφοί, θα αρνηθούμε να εισέλθει ο Θεός στο νου και στην καρδιά μας;
Εάν οι πιό ισχυροί άνθρωποι στην ιστορία, πίστευαν πως ο Θεός είναι ο μέγας πλούτος, πως εμείς οι λιγότερο δυνατοί μπορούμε να απορρίψουμε αυτόν τον θησαυρό; Εάν οι πιό μορφωμένοι λαοί του κόσμου διαφυλάσσουν το όνομα του Θεού σαν κάτι ιερό, πώς εμείς που είμαστε κάτι ιερό, πώς εμείς που είμαστε λιγότερο μορφωμένοι ντρεπόμαστε για το όνομα αυτό;
Ο λαός μας που ξεκίνησε πολλά αλλά δεν ολοκλήρωσε τίποτε, έχει απόλυτη ανάγκη από το Θεό. Ο Θεός δεν είναι για μας πολυτέλεια.
Όποιος επιθυμεί να δημιουργεί μεγάλα έργα, αυτός πρέπει να έχει και υψηλούς στοχασμούς. Η πιό σημαντική σκέψη, ο πιό υψηλός στοχασμός που χώρεσε ποτέ σ’ ένα ανθρώπινο μυαλό, είναι η σκέψη για το Θεό.
Μιά μεγαλειώδη σκέψη, κύριοι, σαν κηρύττω και ένα «μέγα» Όνομα. Παμπάλαιο είναι το περιεχόμενο του κηρύγματός μου, παλαιότερο και πάντα επίκαιρο. Αυτή η μεγαλειώδη σκέψη, αόρατα κινεί το όχημα της ανθρώπινης ζωής, όπως το ηλεκτρικό ρεύμα κινεί τα πάντα αόρατα.
Αυτό το «μέγα» Όνομα, το οποίο σας κηρύττω και το οποίο όλοι μας, ο ένας στον άλλο κηρύττουμε, δεν είναι δύσκολο να το συγκρατήσουμε στη μνήμη μας, δεν είναι δύσκολο να το προφέρουμε, δεν είναι δύσκολο να το σεβόμαστε, δεν είναι δύσκολο να το δοξάζουμε. Αυτό το «μέγα» και σωτήριο Όνομα είναι: ο αληθινός Θεός. Αμήν.
Από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτσ: «ΟΜΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ».
Εκδόσις Ορθόδοξος Κυψέλη: Δεκέμβριος 2014.
Η/Υ επιμέλεια Αικατερίνας Κατσούρη.
