Ο Πλάστης των ανθρώπων κάνει τα πάντα για τη σωτηρία τους: για να συνετίσει τους ασυνέτους, να φωτίσει τους εσκοτισμένους, να επαναφέρει στον ορθό δρόμο τους παραστρατημένους, να αφυπνίσει τους κοιμισμένους. Έτσι, σηματοδοτεί στους ανθρώπους το άγιο θέλημα και την επιθυμία Του δια των αστέρων των πραγμάτων, των γεγονότων καί καταστάσεων, των ονείρων, των καταστροφών και των ζώων. Επί πλέον όλων αυτών, καθιστά τον άνθρωπο σήμα για τον συνάνθρωπό του ή τον λαό για τους άλλους λαούς. Ο άνθρωπος του πνεύματος μπορεί να το παρατηρήσει αυτό καθημερινώς και σε κάθε στιγμή και πείθεται έτσι για την αλήθεια του πράγματος. Η Αγία Γραφή, ως καταγραφή της θείας βουλής στο πεπρωμένο των ανθρώπων και των λαών, μαρτυρεί αυτή την καθημερινή μαρτυρία.
Το σημαντικότερο σήμα, που φανερώθηκε από τον κόσμο της πνευματικής πραγματικότητας στον κόσμο αυτό των συμβόλων, φανερώθηκε δε σε όλους τους ανθρώπους και τις φυλές, είναι ο ίδιος ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Από τη στιγμή ακόμη που η μητέρα Του τον έφερε στην αγκαλιά της, προεφήτευσε για Κείνον ο άγιος Συμεών ο Θεοδόχος ότι ούτος κείται εις πτώσιν και ανάστασιν πολλών εν τω Ισραήλ και εις σημείον αντιλεγόμενον (Λουκ. 2,34).
Και η αγία Παρθένος Μαρία υπηρέτησε ως σημείο της θείας δυνάμεως και σοφίας μέσα στο σχέδιο της σωτηρίας των ανθρώπων. Όπως προείπε ο άγιος Ησαΐας μιλώντας σε όραμα περί αυτής: διά τούτο δώσει Κύριος αυτός υμίν σημείον· ιδού η παρθένος εν γαστρί έξει, και τέξεται υιόν, και καλέσεις τό όνομα αυτου Εμμανούηλ (Ησ. 7,14).
Ο απόστολος Ανδρέας ήταν ο πρώτος που ακολούθησε τον Ιησού. Βρήκε κατόπιν τον αδερφό του Σίμωνα και του είπε ποιόν βρήκε λέγοντας: ευρήκαμεν τον Μεσσίαν· ό εστι μεθερμηνευόμενον Χριστός (Ιωαν. 1,42). Στο σήμα τούτο ανταποκρίθηκε άμεσα ο Πέτρος και έγινε μαθητής του Χριστού. Το ίδιο και ο Ναθαναήλ διά του Φιλίππου βγήκε ενώπιον του Μεσσίου. Όμοια και ό άγιος Σάββας των Σέρβων, ακούγοντας από μοναχούς τις αφηγήσεις για το Άγιον Όρος εγκατέλειψε τα πάντα και αποσύρθηκε στη χώρα εκείνη των μοναχών και ερημιτών.
Οι προφήτες και οι δίκαιοι απετέλεσαν σημείο Θεού για τους ανθρώπους. Διότι τέρας δέδωκά σε τώ οίκω Ισραήλ (Ιεζ. 12,6), λέει ο Κύριος στον προφήτη Ιεζεκιήλ. Καί πάλι: και έσται Ιεζεκιήλ υμίν είς τέρας (Ιεζ. 24,24) αλλά και ο ίδιος ο προφήτης μαρτυρεί ενώπιον του λαού: είπον ότι εγώ τέρατα ποιώ έν μέσω αυτής (Ιεζ. 12,11). Το ίδιο λέει και ο Ησαΐας περί του εαυτου του: ιδού εγώ και τα παιδία, ά μοι έδωκεν ο Θεός, και έσται σημεία και τέρατα εν τώ οίκω Ισραήλ παρά Κυρίου Σβαώθ (Ησ. 8,18). Πρέπει να παρατηρήσουμε με προσοχή πως ομιλεί ο Ησαΐας και από ποιόν προέρχεται το σημείο – από τον Κύριο.
Είπε ο Κύριος προς τον σοφό Ζοροβάβελ ότι θα σείσει τη γη και τον ουρανό και θα φέρει μεγάλες αλλαγές στόν κόσμο αλλά τον ίδιο θα τον παραλάβει και θα τον θέσει ως σφραγίδα: εν τη ημέρα εκείνη , λέγει Κύριος παντοκράτωρ, λήψομαί σε Ζοροβάβελ τον του Σαλαθιήλ, τον δούλον μου, λέγει Κύριος, και θήσομαί σε ως σφραγίδα, διότι σε ηρέτισα, λέγει Κύριος παντοκράτωρ (Αγγ. 2,23). Αυτό θα πει πως θα τον λάβη ως σφραγίδα ή σημείο δικαιοσύνης ενώπιον του Θεού για να τον βλέπουν οι υπόλοιποι και να τον μιμούνται.
Δεν εξαίρει ο Θεός μονάχα τους δικαίους ως σημείο γιά τους ανθρώπους αλλά καί τους ανόμους. Έτσι ομιλεί ο Κύριος για εκείνον που αποστατεί από Αυτόν και παραδίδεται στο ψεύδος και την ανομία: και στηριώ το πρόσωπόν μου επί τον άνθρωπον εκείνο και θήσομαι αυτόν εις έρημον και εις αφανισμόν και εξαρώ αυτόν εκ μέσου του λαού μου, και επιγνώσεσθε ότι εγώ Κύριος (Ιεζ. 14,8). Τον τιμωρεί με τιμωρία φοβερή και τον εξολοθρεύει από τους ζώντες μα όχι τόσο για να τον εκδικηθεί όσο για να δουν οι άλλοι αυτό που του συνέβη και φοβούμενοι να απομακρυνθούν από παρόμοια έργα και να γνωρίσουν τον Δημιουργό τους.
Όπως ακριβώς ο άνθρωπος καθίσταται σημείο για τον συνάνθρωπο, έτσι και ένας ολόκληρος λαός για τους άλλους λαούς. Για τον θεομάχο λαό των Εβραίων είπε ο Κύριος τα εξής: και δώσω αυτους είς διασκορπισμόν, είς πάσας τας βασιλείας της γης και έσονται εις ονειδισμόν και παραβολήν και εις μίσος και εις συριγμόν αιώνιον (Ιερ. 24, 10-25,9). Επαναλαμβάνει εδώ ο Ιερεμίας αυτό που είχε ειπωθεί δια του Μωϋσέως από τον Θεό: και έση εκεί εν αινίγματι και παραβολή και διηγήματι εν πάσι τοίς έθνεσι, εις ούς αν απαγάγη σε Κύριος εκεί (Δευτ. 28,37). Όπως είπε ο Κύριος έτσι και έπραξε. Διασκορπισμένοι σε όλο τον κόσμο οι Εβραίοι, κατέστησαν σημείο και διήγηση για όλους τους λαούς.
Ο πόλεμος, ο λιμός και η επιδημία ως σημεία
Αυτές οι τρείς μάστιγες μπορούν να εκληφθούν πρώτιστα ως σύμβολα επειδή ως γεγονότα εξωτερικά εκφράζουν εσωτερικές καταστάσεις της ψυχής και του πνεύματος των ανθρώπων. Καθώς αναφέρει ο απόστολος Ιάκωβος: πόθεν πόλεμοι και μάχαι εν υμίν; Ούκ εντεύθεν εκ των ηδονών υμών των στρατευομένων εν τοίς μέλεσιν υμών; (Ιακ. 4,1). Η εσωτερική θεομαχία καταλήγει σε ανθρωπομαχία, ο εσωτερικός πόλεμος σε εξωτερικό. Αυτός είναι ο μυστικός και διαρκής συμβολισμός όλων των πολέμων. Μα ο πόλεμος σαν στιγμιαίο γεγονός μέσα σε μιά εποχή και σε συγκεκριμένη γενεά αποτελεί σήμα Θεού για τη εποχή και τη γενεά της.
Και αποστελώ εις αυτους τον λιμόν και τον θάνατον και την μάχαιραν (Ιερ. 24,10), λέει ο Κύριος στους σκληροτράχηλους και ανυπότακτους, σε κείνους που έχουν σαπίσει από τους αμαρτωλούς λογισμούς και τις εμπαθείς επιθυμίες…
Ο λιμός σα σήμα: Και εγένετο λιμός εν ταίς ημέραις Δαυίδ τρία έτη, ενιαυτους ο ερχόμενος ενιαυτού, και εζήτησε Δαυίδ το πρόσωπον Κυρίου, και είπε Κύριος· επί τον οίκον Σαούλ και επί τον οίκον αυτου αδικία εν θανάτω αιμάτων αυτού, περί ού εθανάτωσεν τους Γαβαωνίτας (Β΄Βασ. 21, 1-2). Δεν συμβαίνει λοιπόν λιμός σε κάποια χώρα επειδή τα σύννεφα ξέχασαν να ρίξουν τη βροχή τους ή επειδή η γη λησμόνησε ξαφνικά να παράγει τους καρπούς της ή πάλι επειδή συμπτωματικά έπνιξε με ζιζάνια το σιτάρι που καρποφόρησε ή τέλος επειδή εμφανίστηκαν τυχαία ακρίδες και κατέφαγαν την τροφή των ανθρώπων καθώς ανόητα ερμηνεύουν κάποιοι άφρονες. Ο λιμός είναι σήμα τιμωρία του ζώντος Προνοητου για να συνετιστούν οι άνθρωποι, να συμμαζευτούν και να διορθωθούν.
Η επιδημία ως σήμα: Υπερηφανεύτηκε κάποτε ο βασιλιάς Δαυίδ και μέσα στην υπεροψία του έδωσε εντολή να καταμετρηθεί ο λαός. Αυτό όμως δεν ήταν αρεστό στο Θεό· γιατί στον Θεό μας, τίποτε δεν είναι αρεστό από όσα γίνονται με την υπερηφάνεια. Είπε λοιπόν ο Θεός στον Δαυίδ διά του προφήτου να επιλέξει ως τιμωρία ένα από τα τρία κακά: λιμό, πόλεμο ή επιδημία. Μέσα στο φρικτό δίλημμα ο βασιλιάς Δαυίδ επέλεξε την επιδημία και χτύπησαν το λαό ασθένειες, θανατηφόρες: και απέστειλεν ο Θεός άγγελον εις Ιερουσαλήμ του εξολοθρεύσαι αυτήν, και ως εξολόθρευσεν, είδε Κύριος και μετεμελήθη επί τη κακία και είπε τω αγγέλω τώ εξολοθρεύοντι· ικανούσθω σοι, άνες την χείρα σου (Α΄Παρλ. 21,15). Δεν συμβαίνουν λοιπόν ούτε οι επιδημίες τυχαία στους ανθρώπους αλλά εξαιτίας κάποιας σοβαρής αιτίας και μάλιστα ηθικής. Με την επιδημία δίνει ο Ύψιστος σήμα στους ανθρώπους πως έχουν βγει από τον ορθό δρόμο και πλανώνται. Εκείνος που βλέπει τα πάντα και επισκοπεί σε όλα, στέλνει σήματα στους ταξιδιώτες της γης για να αποφεύγουν τις αδιεξόδους και να επανέρχονται στον ορθό δρόμο.
Την ασθένεια των μεμονωμένων ανθρώπων εξελάμβαναν ανέκαθεν οι χριστιανοί ως σήμα από Θεού. Αυτή η άποψη είναι και κατά την Αγία Γραφή σωστή. Όταν ο βασιλιάς Ιωράμ κατεπάτησε την πίστη των πατέρων του άκουσε τα εξής από τον προφήτη Ησαΐα: ιδού Κύριος πατάξει σε πληγήν μεγάλην εν τω λαώ σου και εν τοίς υιοίς σου και εν γυναιξί σου και εν πάση τη αποσκευή σου…. (Β΄Παρλ. 21,14). Μα και η ασθένεια του δικαίου Ιώβ λειτούργησε ως σήμα για τον σατανά και τους ανθρώπους: στον πρώτο για να βεβαιωθεί για το πόσο ανίσχυρος είναι ενώπιον των δικαίων και στους δεύτερους για να δουν και να γνωρίζουν ότι ο Θεός δεν αφήνει να πάσχει ο δίκαιος μέχρι τέλους.
Το ίδιο και η ασθένεια του Λαζάρου, έπρεπε να λειτουργήσει για τους ανθρώπους ως σήμα της δυνάμεως του Θεού. Όταν ανακοίνωσαν στον Κύριο Ιησού ότι ο Λάζαρος από τη Βηθανία, ο φίλος είναι ασθενής, Εκείνος απάντησε: αύτη η ασθένεια ούκ έστι προς θάνατον αλλ’ υπέρ της δόξης του Θεού (Ιωαν. 11,4). Όμως, ο Λάζαρος πέθανε. Δεν πέθανε όμως για να μείνει νεκρός αλλά για να τον αναστήσει ο παντοδύναμος Κύριος. Έτσι στ’ αλήθεια, η αρρώστια του δεν ήταν προς θάνατον αλλά για να δοξαστεί με αυτήν ο Υιός του Θεού. Το ίδιο συνέβη και με την περίπτωση του εκ γενετής τυφλού (Ιωαν. 9,3).
Από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτσ: «ΟΜΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ». Τόμος Α’
Εκδόσις Ορθόδοξος Κυψέλη: Δεκέμβριος 2014.
Η/Υ επιμέλεια Αικατερίνας Κατσούρη.
