Εφ. 2,4-10
«Ο Θεός πλούσιος ων εν ελέει,
δια την πολλήν αγάπην αυτού
ην ηγάπησεν ημάς,…»
(Εφ. 2,4)
Πλούσιος, αγαπητοί μου, πλούσιος ποιος είνε; Πλούσιος ένας και μόνο είνε· είνε ο Θεός.
-Ο Θεός πλούσιος; Τι σχέσι, θα πουν πολλοί, τι σχέσι έχει ο Θεός με τα λεφτά;
Μη βιάζεστε, αγαπητοί μου. Θα δούμε με ποια έννοια ο Απόστολος λέει πλούσιο το Θεό. Οι εχθροί της θρησκείας μας, οι άπιστοι και άθεοι, σε κάποιο βιβλίο που έχουν βγάλει, για να κατηγορήσουν τη θρησκεία μας ότι υποστηρίζει δήθεν τους πλουσίους, τον καπιταλισμό, αρπάχτηκαν απ’ τον σημερινό Απόστολο, που λέει ότι ο Θεός είνε πλούσιος, και είπαν· Να, κι ο Θεός είνε καπιταλιστής! Ω της βλασφημίας των και της βλακείας των! Γιατί δεν πρόσεξαν, ή μάλλον δεν θέλησαν να προσέξουν, ότι ο Θεός δεν ονομάζεται απλώς πλούσιος, αλλά «πλούσιος εν ελέει» (Εφ. 2,4). Ξέρετε τι θα πη «εν ελέει»; Έλεος θα πη ευσπλαχνία, αγάπη του Θεού προς τον άνθρωπο, τον αμαρτωλό και ταλαίπωρο άνθρωπο. Ο Θεός, λοιπόν, είνε πλούσιος σε ευσπλαχνία, σε αγάπη. Πάνω στο νόημα αυτό θα κάνουμε τη σημερινή μας ομιλία. Και παρακαλώ να προσέξετε.
***************
«Ο Θεός πλούσιος εν ελέει». Ο Θεός δεν έχει καμμιά ομοιότητα με τους πλουσίους του κόσμου τούτου, όπως θέλουν να τον παρουσιάσουν οι άπιστοι και άθεοι. Γιατί όλα τα υλικά πράγματα, που έχουν στην κατοχή τους οι πλούσιοι, δεν είνε δικά τους· είνε ξένα. Είτε χωράφια είνε, είτε λιβάδια και κάμποι, είτε νησάκια και λιμνούλες, είτε χρυσάφι και πολύτιμα πετράδια, είτε κτήρια και μέγαρα, είτε εργοστάσια και καράβια, και ό, τι άλλο υπάρχει στη διάθεσί τους και το ονομάζουν περιουσία τους, είνε υλικά πράγματα. Όλα δε τα υλικά πράγματα δεν τα δημιούργησε ο άνθρωπος. Όλα προέρχονται από την ύλη, που την παίρνει ο άνθρωπος, τη δουλεύει, και έτσι κατασκευάζει όλα τα πράγματα που λέγονται τεχνικός πολιτισμός. Όλα έχουν βάσι την ύλη. Αλλά την ύλη ποιος την έφτειαξε; ο άνθρωπος; Ο άνθρωπος δεν μπορεί να φτειάξει ούτε μια χούφτα χώμα.
Αυτό το χώμα, που το πατούμε και το περιφρονούμε, είνε το πιο πολύτιμο υλικό πράγμα. Αυτό μέσα του κρύβει μυστήρια. Κρύβει θαυμαστές δυνάμεις και ιδιότητες. Απ’ το χώμα βγαίνουν τα χορτάρια, τα λουλούδια, τα σπαρτά, τα δένδρα, μια ποικιλία που δεν έχει μέτρημα. Όλα τα αγαθά, που τρώμε, κι απολαμβάνουμε, από το χώμα βγαίνουν. Ας λείψη το χώμα, και τότε θα δούμε αν μπορέση κι ο πιο μεγάλος πλούσιος να ζήση τρώγοντας λίρες και χιλιάρικα! Όλοι οι πλούσιοι θα ψοφήσουν από την πείνα. Ο άνθρωπος, συνεπώς, δεν έχει τίποτε δικό του.
Όλα είνε του Θεού, που δημιούργησε την ύλη. Αλλά τότε, θα μου πήτε, ο Θεός είνε πλούσιος. Βεβαίως είνε πλούσιος, πάμπλουτος, ο μόνος που αξίζει να λέγεται πλούσιος. Αλλά τι διαφορά από τους πλουσίους αυτού του κόσμου! Ο Θεός δεν έχει καμμιά ανάγκη απ’ τα υλικά αγαθά. Ούτε ψωμί χρειάζεται ούτε νερό ούτε ρούχα ούτε σπίτια ούτε καράβια ούτε εργοστάσια ούτε τίποτ’ άλλο. Όπως έλεγε κ’ ένας αρχαίος φιλόσοφος της πατρίδος μας, ο Σωκράτης, ο Θεός είνε ανενδεής. Ο Θεός, δηλαδή, δεν έχει ανάγκη από τίποτε. Είνε πνεύμα τέλειο και απόλυτο. Και όσα έκανε δεν τα έκανε για τον εαυτό του- ω της αγάπης του Θεού!-, τα έκανε όλα για τον άνθρωπο. Και τα έκανε πλούσια, για να μη λείπη τίποτε από τον άνθρωπο. Πεινάς; Να οι καρποί των δένδρων· να το ψωμί· να το γάλα· να τα ψάρια· να τα κρέατα. Διψάς; Να τα κρυστάλλινα νερά. Κρυώνεις; Να τα βαμπάκια, τα λινάρια, τα μαλλιά των προβάτων. Αρρωστάς; Να τα βότανα της γης· να τα φάρμακα. Θέλεις ψυχαγωγία; Να το απέραντο θέατρο, η όμορφη φύσι, η γη κι ο ουρανός με όλα τα μεγαλεία τους. Θέλεις μουσική; Να τα πουλιά, να οι κορυδαλλοί και τ’ αηδόνια, που κελαηδούν για σένα.
Και για ν’ απολαύσης όλα αυτά τα αγαθά, σου έδωσε ο Θεός τα μέσα εκείνα που χρειάζονται για να βρίσκεσαι σε επικοινωνία με τον κόσμο. Σου έδωσε τα μάτια, για να βλέπης· τα’ αυτιά, για ν’ ακούς· την όσφρησι, για ν’ απολαμβάνης το άρωμα των λουλουδιών· τη γεύσι, για ν’ απολαμβάνης τη νοστιμάδα και τη γλυκύτητα των τροφών· την αφή, για ν’ αγγίζης και να θωπεύης ό, τι ωραίο και προσφιλές υπάρχει στον κόσμο. Και μόνο αυτά τα μέσα και όργανα έδωσε ο Θεός στον άνθρωπο; Έδωσε κι άλλα μέσα και όργανα, ασυγκρίτως ανώτερα απ’ τις πέντε αισθήσεις, που κάνουν τον άνθρωπο να ξεχωρίζη απ’ όλα τα ζώα και ν’ ανεβαίνη σ’ ένα ύψος θεϊκό. Ναι, άνθρωπε, σου έδωσε ο Θεός μυαλό, για να σκέπτεσαι, να κρίνης, να ερευνάς, ν’ ανακαλύπτης τα μυστήρια της φύσεως, να δημιουργής επιστήμη και πολιτισμό και να γίνεσαι ένας μικρός θεός. Σου έδωσε την ελευθερία, για να μπορής να διαλέγης το καλό και ν’ αποφεύγης το κακό. Σου έδωσε συνείδησι που σε παρακινεί στο καλό και σε αποτρέπει απ’ το κακό, που σ’ επαινεί όταν κάνης το καλό και σ’ ελέγχει όταν κάνης το κακό. Σου έδωσε νόμο άγραφο και γραπτό· άγραφο μέσα στην καρδιά σου και γραπτό μέσα στην αγία Γραφή· νόμο διπλό, για να σε φωτίζη πλούσια στο δρόμο σου και να μην πλανηθής.
Όλα τα έδωσε στον άνθρωπο ο Θεός, υλικά και πνευματικά. Και ο άνθρωπος, ευγνωμονώντας το Θεό για τη μεγαλόδωρη αγάπη του, θα έπρεπε να κάνη καλή χρήσι όλων των αγαπών του Θεού, και να γίνη κι αυτός, όπως είπαμε παραπάνω, ένας μικρός θεός σκορπώντας αγάπη και καλωσύνη στους συνανθρώπους του. Ω εάν το έκανε αυτό ο άνθρωπος! Η γη θα πλουτιζόταν από αγαθά, κι όλοι οι άνθρωποι θα ήταν πλούσιοι· γιατί πλούτος είνε η αγάπη, που δεν αφήνει κανένα νηστικό και πεινασμένο.
Αλλ’ ο άνθρωπος δεν έκνε καλή χρήσι των αγαθών και των μέσων που του έδωσε ο Θεός. Τα χρησιμοποίησε όλα μόνο για τον εαυτό του. Και πάλι όχι για την εξέλιξί του προς το καλό, αλλά για την εξέλιξί του προς το κακό και τη διαφθορά. Τα αγαθά, που ο Θεός προώρισε για όλους τους ανθρώπους, αυτός θέλει να τα κάνη όλα δικά του. Όλα για τον εαυτό του και τίποτα για τους άλλους. Κέντρο όλου του κόσμου όχι ο Θεός, αλλ’ ο άνθρωπος με τις κακίες και τα πάθη του! Έτσι ο άνθρωπος κατάντησε φίλαυτος, σκληρός, απάνθρωπος, τύραννος και εγκληματίας.
*************
Ο άνθρωπος, που πλάστηκε για να κάνη καλά έργα, από το ύψος του προορισμού του έπεσε σε βάθος· σ’ ένα τέτοιο βάθος, που κανένας δεν μπορούσε να τον βγάλη από ‘κει, κανένας δεν μπορούσε να τον σώση, ούτε άνθρωπος ούτε άγγελος ούτε αρχάγγελος. Εκεί που ήταν πεσμένος καμμιά δύναμις δεν μπορούσε να φτάση. Ήταν σαν ένα καράβι, που καταποντίστηκε στο βαθύτερο μέρος του ωκεανού. Αλλά να· τι βλέπω; Ω θαύμα, ω αγάπη του Θεού αμέτρητη! Βλέπω ένα τεράστιο γερανό να χαμηλώνη, να φτάνη μέχρι την άβυσσο, ν΄αρπάζη με δύναμι τον άνθρωπο, να τον ανεβάζη πάνω και να τον βγάζη έξω από την άβυσσο· και πό σκλάβο του διαβόλου να τον κάνη ελεύθερο, παιδί αγαπημένο του Θεού. Ποιος είνε ο γερανός αυτός, που πήρε τον άνθρωπο από την άβυσσο και τον ύψωσε μέχρι τα άστρα του ουρανού; Είνε ο σταυρός του Κυρίου. Εκεί, πάνω στο σταυρό, γράφτηκε με χρυσά γράμματα η αγάπη του Θεού, μια αγάπη ωκεανός, μια αγάπη απέραντη και μέτρητη.
Να, άπιστοι και άθεοι, να γιατί ο Θεός μας ονομάζεται απ’ τον απόστολο «πλούσιος εν ελέει»
(ε.α.).
Από το βιβλίο: Μακαριστού Μητροπ. Πρ. Φλωρίνης, Αυγουστίνου Καντιώτου: ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ: (Σύντομα κηρύγματα επί των Αποστολικών Περικοπών). Γ’ έκδοσις. 2000.
