Πες μας ποιό είναι το σημάδι της ελεύσεως Του και των εσχάτων; ρώτησαν οι μαθητές τον Χριστό. Και Εκείνος τους απαριθμεί όχι ένα αλλά πολλά σημάδια. Τα σημάδια εκείνα θα φανερωθούν μέσα από αμαρτωλούς λογισμούς και αισθήματα απάνθρωπα, μέσα από ανθρώπους, από πράγματα, από γεγονότα, από στοιχεία και φαινόμενα φυσικά. Με ένα λόγο, ένας σωρός από ποικίλα σήματα θα φανερωθούν πριν από το τέλος του κόσμου καί του χρόνου.
Όπως προ του Κατακλυσμού, όλοι οι λογισμοί των ανθρώπων ήταν στραμμένοι στο κακό, έτσι θα γίνει και στο τέλος του κόσμου, οι λογισμοί των περισσοτέρων ανθρώπων θα είναι αμαρτωλοί και πονηροί ενώ τα συναισθήματά τους θα παρουσιάζουν μία ψυχρή αγάπη προς τον Θεό καί τον πλησίον. Θα ψυχρανθή η αγάπη των πολλών και πολλοί ψευδοπροφήτες και ψευοδμεσσίες θα εμφανιστούν. Οι πιστοί θα μείνουν κοντά στον μόνο Μεσσία, τον μόνο αληθινό Ιησού Χριστό και δεν θα αποστατήσουν ακόμα και για την ίδια την επίγεια ζωή τους. Για τουτο θα είναι μισητοί από τους απίστους και ψευδολόγους, θα διωχθούν και θα μαρτυρήσουν. Μακάριος όμως εκείνος που θα υπομείνει μέχρι τέλους.
Οι απόστολοι του Χριστού αποκαλύπτουν ακόμη περισσότερο τα μυστήρια που τους εμπιστεύθηκε ο Κύριος. Λέει ο Πέτρος: τουτον πρώτον γινώσκοντες ότι ελεύσονται επ’ εσχάτων των ημερών εμπαίκται κατά τας ιδίας επιθυμίας αυτών πορευόμενοι (Β΄ Πετρ. 3,3). Ο Παύλος πάλι γράφει στον Τιμόθεο: έσται γαρ καιρός ότε της υγιαινούσης διδασκαλίας ούκ ανέξονται, αλλά κατά τας επιθυμίας τας ιδίας εαυτοίς επισωρεύσουσι διδασκάλους κνηθόμενοι την ακοήν, και από μεν της αληθείας την ακοήν αποστρέψουσιν, επί δε τους μύθους εκτραπήσονται (Β΄ Τιμ. 4, 3-4). Ο ίδιος ο Απόστολος, δίνει μιά πιό εναργή είκόνα των εμπαθών εσχάτων γενεών επί της γης λέγοντας: τουτο δε γίνωσκε ότι εν εσχάταις ημέραις ενστήσονται καιροί χαλεποί. Έσονται γαρ οι άνθρωποι φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι, γονεύσιν απειθείς, αχάριστοι, ανόσιοι, άστοργοι (Β΄Τιμ. 3, 1-3). Αυτά ταυτίζονται με όσα έχει πει ο Χριστός για τους ψευδοπροφήτες και την αγάπη που θα ψυχρανθεί.
Άλλα σήματα θα είναι τα εξής: λαοί θα επαναστατήσουν εναντίον λαών και βασίλεια εναντίον βασιλείων, συχνές εξεγέρσεις και πόλεμοι, αμοιβαίες έριδες και μάχες, σκάνδαλα και ανομίες, πτώσεις και προδοσίες. Τέτοιες κα παρόμοιες απάνθρωπες και ανάδελφες σχέσεις ανάμεσα στους ανθρώπους θα προαναγγείλουν τον ερχομό τους τέλους.
Λιμοί, επιδημίες και σεισμοί και μάλιστα σε μέτρα ανεπανάληπτα και σε ολόκληρο τον κόσμο, καθώς είναι και γραμμένο: θα έρθουν θλίψεις μεγάλες, τέτοιες που δεν έγιναν από καταβολής του κόσμου και ούτε θα ξανασυμβούν. Ο λιμός θα έρθει κατά ένα μέρος από τον ήλιο, τις πλημμύρες, τους σκώληκες και τα διάφορα έντομα και κατά το υπόλοιπο από το ότι οι αποστάτες του Θεού θα χάσουν το νου τους και δεν θα ξέρουν να μοιράσουν την τροφή στους λαούς. Γιατί, όταν θα χαθεί η ευσπλαχνία, θα χαθεί και η φρόνηση. Οι ασθένειες θα θερίζουν τους ανθρώπους με τέτοια σφοδρότητα, όσο εκείνοι θα στρέφονται αποκλειστικά προς τη γη για φάρμακα και υγεία. Οι σεισμοί πάλι, θα συνοδεύονται από κλυδωνισμό των ωκεανών, υπερχείλιση των ποταμών, αποξήρανση πολλών πηγών, φοβερές καταιγίδες στη ξηρά και φουρτούνες στο πέλαγος. Και επειδή οι σεισμοί θα είναι συχνότατοι, οι άνθρωποι θα ζουν με ένα συνεχή φόβο.
Παράλληλα με τα ανατριχιαστικά αυτά φαινόμενα θα συμπορεύεται και το ακράτητο κήρυγμα του Ευαγγελίου. Τίποτε δεν θα μπορεί να φοβίσει και ανακόψει τον αποστολικό ζήλο των αληθινών ιεραποστόλων. Αυτό το Ευαγγέλιο της ουρανίας Βασιλείας θα κηρυχθεί σε όλο τον κόσμο εις μαρτύριον πάντων των λαών. Αληθινοί άνθρωποι, έχοντας διαφυλάξει μέσα τους την σφραγίδα του Αγίου Πνεύματος, θα μεταφέρουν τη διδαχή του Χριστού σε όλες τις πλευρές του κόσμου, ενάντια στους ψευδομεσσίες, στους δευδοπροφήτες και ψευδαδέλφους, ενάντια σε όλους τους σκανδαλοποιούς, διώκτες και δημίους.
Ως σήμα του τέλους κατανομάζει ο Παύλος καί την εμφάνιση του αντιχρίστου: θα είναι ο άνθρωπος της αμαρτίας, ο υιός της απωλείας, ο αντικείμενος και υπεραιρόμενος επί πάντα λεγόμενον θεόν ή σέβασμα ώστε αυτόν εις τον ναό του Θεού ως θεόν καθίσαι, αποδεικνύντα εαυτόν ότι εστί θεός (Β΄ Θεσ. 2,8). Θα είναι όμως ένα σήμα των καιρών. Μακάριοι όσοι δεν παρασυρθούν από τις απάτες και τα ψεύτικα θαύματά του.
Όσο πλησιάζουμε στο τέλος, τόσο και θα πληθαίνουν τα σήματα των εσχάτων. Ο ήλιος, η σελήνη και οι αστέρες θα επιδείξουν επίσης σήματα και τουτο αμέσως μετά τις θλίψεις των ημερών εκείνων: ήλιος και σελήνη θα σκοτισθούν ενώ οι αστέρες θα πλησιάζουν μεταξύ τους και θα πέφτουν από τον ουρανό. Θα συμβεί σκότος φοβερό και γενικευμένο μέσα στο οποίο θα ακούγεται μονάχα ο θόρυβος των πιπτόντων αστέρων και ο θόρυβος αυτός θα σκεπάζει τις απεγνωσμένες κραυγές των ανθρώπων.
Η εμφάνιση του μεγάλου και λαμπερού σταυρού θα είναι ένα νέο σημείο. Ο Τίμιος Σταυρός, το σημείο του Υιού του Θεού που σταυρώθηκε για τους ανθρώπους, θα λάμπει τότε απ’ άκρη σ’ άκρη του σύμπαντος και θα το φωτίσει όπως ο ήλιος. Τότε οι λαοί θα θρηνήσουν, οι φυλές και τα έθνη θα οδύρονται, όλα όσα θα βρίσκονται στη ζωή, άπιστοι και πιστοί, επειδή το σημείο αυτό θα φανερώνει τη τελική νίκη του Σταυρωθέντος Χριστού. Οι πιστοί θα κλαίνε από χαρά και ο άπιστοι από τις τύψεις της συνειδήσεως. Αμφότεροι όμως θα τρέμουν από φόβο γι’ αυτό που θα ακολουθήσει.
Όλα αυτά θα διαδέχονται γοργά το ένα το άλλο επειδή η Έλευση του Υιού του Ανθρώπου θα γίνει όπως η αστραπή που βγαίνει από την ανατολή και φαίνεται μέχρι τη δύση. Τόσο σφοδρή και φωτεινή θα είναι η δεύτερη έλευση του Βασιλέως και Κυρίου μας. Θα εμφανιστεί επί των νεφελών του ουρανού με δόξα και δύναμη μεγάλη, ανέκφραστη και απερίγραπτη.
Το έσχατο νικηφόρο σημείο – σήμα, όχι για το ότι θα έρθει μα για το ότι ήδη έχει έρθει, θα είναι το σάλπισμα των Αγγέλων. Με το σημείο αυτό οι άγιοι άγγελοι θα συνάξουν ενώπιον του Κυρίου τους όλους τους εκλεκτούς Του από τα τέσσερα σημεία, από το ένα άκρο του ουρανού μέχρι το άλλο. Και θα εισέλθουν οι δίκαιοι στην χαρά του Κυρίου τους καί ούτω πάντοτε συν Κυρίω εσόμεθα (Α΄Θεσ. 4,17), κατά τον λόγο του εκλεκτού Αποστόλου Παύλου.
Διαφορές μεταξύ συμβόλων και σημείων
Το σύμβολο είναι κάτι το διαρκές ενώ το σήμα είναι στιγμιαίο.
Για παράδειγμα, ο σωματικός θάνατος γενικώς, είναι σύμβολο του θανάτου της ψυχής. Ο θάνατος πάλι του υιού του βασιλιά Δαυίδ εξαιτίας της πατρικής αμαρτίας, αποτελεί σήμα για τον πατέρα του, με το οποίο διαπιστώνεται η αμαρτία και ο Δαυίδ καλείται σε μετάνοια.
Ο ήλιος είναι το μεγαλύτερο σύμβολο του Θεού μέσα στη φύση ενώ η συσκότιση του ήλιου αποτελεί θείο σήμα προς τους ανθρώπους.
Ο λίθος είναι σύμβολο του Χριστού και της πίστης στο Χριστό, ως θεμελίου επάνω στο οποίο οικοδομείται η πνευματική ζωή. Οι ραγισμένοι λίθοι όμως κατά τον θάνατο του Χριστού είναι ένα σήμα.
Το άγριο θηρίο είναι σύμβολο κάποιου πάθους. Όταν όμως το θηρίο επιτίθεται σε ανθρώπους και τους κατασπαράσσει (όπως τα παιδιά που χλευάζουν τον προφήτη Ελισσαίο), τότε αυτό γίνεται σήμα (Δ΄ Βασ. 2, 23-24).
Ο άνεμος είναι και αυτός ένα από τα σύμβολα του Πνεύματος του Θεού. Μα όταν ο άνεμος συντρίψει ένα σπίτι, τότε καθίσταται σήμα.
Ο σταυρός είναι σύμβολο του πάθους και της σωτηρίας, αλλά ο σταυρός που εμφανίστηκε στον ουρανό ενώπιον του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου –ή εκείνος που θα φανεί πριν από την Δευτέρα Έλευση του Κυρίου- είναι σήμα.
Το ύδωρ είναι σύμβολο της χάριτος του Θεού καί της καθάρσεως, μα ο κατακλυσμός και η πλημμύρα είναι σήμα.
Ο άνθρωπος στις σχέσεις του με τη φύση αποτελεί σύμβολο του Θεού. Όμως, ο ένας ή ο άλλος άνθρωπος που με την ζωή του ή με τους λόγους του σε προειδοποιεί για κάτι, είναι ένα σήμα.
Οι σωματικές ασθένειες γενικότερα συμβολίζουν τις πνευματικές οφειλές, αλλά η αιφνίδια νόσος μέσα στην οικογένεια είναι ένα σήμα.
Σήμα είναι και το σαφές όνειρο το οποίο δεν χρειάζεται ερμηνεία. Το όνειρο όμως μπορεί να είναι και συμβολικό, όταν περιέχει εικόνες και πράξεις τα οποία χρήζουν ερμηνείας.
Με ένα λόγο, όλος ο ορατός κόσμος αποτελεί σύμβολο της αοράτου και πνευματικής πραγματικότητας. Υπηρετεί όμως και σαν σήμα των σχέσεων των κτισμάτων, σχέσεων, αλλοιώσεων, μεταβολών, πράξεων, γεγονότων και καταστάσεων.
Γι’ όποιον έχει εισχωρήσει στην επιστήμη του πνεύματος και έχει ενώπιόν του ανοιχτή την Αγία Γραφή του Θεού, δεν είναι διόλου δύσκολο να ξεχωρίσει τα σύμβολα από τα σήματα.
Η γνώση της αλήθειας
Ποιά είναι η ουσία των πραγμάτων; Ή πάλι: από ποιό στοιχείο ή προΰλη συνίστανται όλα τα πράγματα στον κόσμο; Ήδη οι αρχαίοι φιλόσοφοι είχαν θέσει το ερώτημα αυτό το οποίο ακόμα και σήμερα, ούτε έχει απαντηθεί μα ούτε και έχει αποσυρθεί από την πρώτη γραμμή. Θα λυθεί άραγε κάποτε το ζήτημα τουτο; Ποτέ! Ακόμη και ο μεγάλος Γερμανός επιστήμων Ντιμποά Ρέϊμον απάντησε αρνητικά.
Μόνοι, ο ευρωπαίο υλιστής και ο Ινδός μηδενιστής νομίζουν ότι έχουν λύσει το ζήτημα τουτο. Για τον ευρωπαίο υλιστή, η ύλη είναι η ουσία όλου του κτιστού κόσμου. Σαν θα τον ρωτήσετε: ποιά ύλη; Τότε θα σας ανοίξει την ιστορία της φιλοσοφίας απ’ όπου θα σας ψιθυρίσει εκατοντάδες υλιστές φιλοσόφους μα μήτε δύο απ’ αυτούς δεν θα έχουν πει τα ίδια. Τί είναι η προΰλη θα ρωτήσετε εσείς. Να μερικές από τις απαντήσεις του: ύδωρ (Θαλής), αέρας (Αναξίμανδρος), πυρ (Εμπεδοκλής), γη (Χόλμπαχ), αιθέρας (Γουστάβ λε Μπόν), πρωτόπλασμα (Χέγκελ), ηλεκτρισμός (νεώτεροι υλιστές). Από ένα τέτοιοι συνονθύλευμα διαφορετικών υποθέσεων δεν γίνεται κατανοητό πως εκείνοι που βοήθησαν λιγότερο στην επίλυση του ζητήματος είναι αυτοί που νομίζουν ότι το έχουν πλήρως επιλύσει;
Για τον Ινδό μηδενιστή η ουσία όλων των πραγμάτων είναι το μηδέν αφού όλα είναι σκιά και απάτη. Εφόσον τίποτε δεν υπάρχει πραγματικά και ο κόσμος είναι μία χίμαιρα, τότε είναι ανόητο και το να ρωτάμε ποιά είναι η ουσία αυτού του μηδενός, αυτής της χίμαιρας. Εμείς όμως προχωρούμε στον ακόλουθο συλλογισμό: αν είναι αποδεδειγμένο ότι τα πάντα είναι ένα τίποτα, ποιός έχει αποδείξει κάτι τέτοιο και σε τι στηριζόμενος; Σίγουρα ο άνθρωπος με τη βοήθεια της λογικής. Αυτό θα πει ότι ο άνθρωπος με τη λογική του είναι τέλος πάντων κάτι. Σε κάθε περίπτωση λοιπόν, ούτε ο μηδενιστής δεν έχει λύσει το ζήτημα της ουσίας των πραγμάτων.
Πού βρισκόμαστε λοιπόν ύστερα από 3000 χρόνια φιλοσοφικού στοχασμού περί της ουσίας; Βρισκόμαστε ενώπιον ενός εξ ολοκλήρου αλύτου και ανοικτού ζητήματος. Αν λοιπόν οι άνθρωποι δεν κατάφεραν να επιλύσουν ένα τέτοια ζήτημα, μπορούμε άραγε να απευθυνθούμε σε κάποιον άλλο; Επί παραδείγματι στην Αγία Γραφή του Θεού;
Τι λέει η Αγία Γραφή του Θεού περί της ουσίας των πραγμάτων; Τίποτε, απολύτως τίποτε! Αυτό σημαίνει πως στην περίπτωσή μας ο Δημιουργός του κόσμου δεν θεώρησε απαραίτητο να σηκώσει ούτε στο ελάχιστο το παραπέτασμα αυτού του μεγάλου μυστηρίου Του. Ούτε και ο ίδιος ως Σωτήρας του κόσμου, ευδόκησε να κάνει οποιαδήποτε αποκάλυψη σχετικά με το μυστήριο αυτό.
Η Αγία Γραφή του Θεού λοιπόν δεν αποκαλύπτει τίποτε για την ουσία των πραγμάτων και των όντων του κόσμου τουτου αλλά αποκαλύπτει πολλά, πάρα πολλά για τη σημασία τους. Για τους ανθρώπους , η αναγκαία λογικότητα την οποία αποκάλυψε ο Θεός, δεν αναφέρεται στην ουσία αλλά στο νόημα των πραγμάτων. Το νόημα των πραγμάτων είναι η σωτηριώδης γραμματική την οποία ο ουράνιος Πατήρ πρότεινε στα τέκνα Του. Θα μπορούσαμε επιπλέον να πούμε ότι η λογική ουσία των πραγμάτων είναι αυτό το νόημα των πραγμάτων.
Ποιά είναι η ουσία ενός γράμματος της αλφαβήτου που γράφουμε; Μήπως το μελάνι με το οποίο το σχεδιάζουμε ή ο φθόγγος με τον οποίον εκφέρεται το γράμμα; Για σκεφτείτε το αυτό λιγάκι. Και ποιά είναι η ουσία του φθόγγου; Μήπως η ταλάντωση του αέρα ή το νόημα που ο φθόγγος περιέχει; Ο Απόστολος του Δημιουργού λέει τα εξής: τοσαύτα ει τύχοι γένη φωνών εστιν εν κόσμω, και ουδέν αυτών άφωνον (Α΄Κορ. 14,10). Δεν μπορούμε ν αποσπάσουμε από το Θεό κανένα μυστήριο αν ο Ίδιος δεν το φανερώσει. Για την αρχική ουσία των κτισθέντων πραγμάτων όμως με την φιλοσοφική σημασία, ο Κτίστης δεν φανέρωσε τίποτα στους ανθρώπους. Αναμφίβολα επειδή, αυτό δεν είναι απαραίτητο να το γνωρίζουν οι άνθρωποι για την εφαρμογή των καθηκόντων τους επάνω στη γη.
Πού ής εν τω θεμελιούν με την γην; (Ιώβ.38,4) ρωτά ο Θεός τον δίκαιο Ιώβ, ότε εγενήθησαν άστρα, ήνεσάν με φωνή μεγάλη πάντες άγγελοί μου(Ιώβ, 38,7). Αν ο άνθρωπος βασιστεί αποκλειστικά στη λογική του κατά την εξέταση της ουσίας των πραγμάτων θα ήταν υποχρεωμένος να παραστεί στην πράξη της δημιουργίας του κόσμου. Όμως αυτό αποκλείεται. Μα και τότε – και αν ακόμη παρίστατο στη δημιουργία- θα μπορούσε άραγε να συλλάβει και να κατανοήσει, αν ο Δημιουργός δεν του αποκάλυπτε και ερμήνευε; Ο συμβολισμός όμως των πραγμάτων βρίσκεται αδιάλειπτα μπροστά στα μάτια μας, πάντοτε νέος και ξεκάθαρος σαν την τελευταία έκδοση ενός βιβλίου. Μα κι ο οδηγός μας μέσα από τουτο το θαυμαστό συμβολισμό, η Αγία Γραφή του Θεού, η Αποκάλυψη του Θεού, βρίσκεται συνεχώς μπροστά στα μάτια μας.
Ποιός ξέρει, αν η έρευνα της ουσίας των κτισμάτων συνετέλεσε στο να γίνει κάποιος καλλίτερος, άνθρωπος; Είναι όμως γνωστό σε όλο το κόσμο, ότι η γνώση του νοήματος των κτισμάτων του Θεού, έκανε αναρίθμητες ψυχές καλλίτερες και φωτεινότερες. Αυτές οι αναρίθμητες ψυχές, γνωστές και άγνωστες, πλήρεις ιερής αγαλλίασης, είναι που εδόξασαν αληθινά τον Δημιουργό τους, τον Μόνο και Αληθινό και Τον δοξάζουν και τώρα στην βασιλεία των ουρανών, στο βασίλειο της πνευματικής πραγματικότητας μαζί με τους αγγέλους του ουρανού.
Από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτσ: «ΟΜΙΛΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΛΕΤΗ ΓΙΑ ΤΑ ΣΥΜΒΟΛΑ ΚΑΙ ΣΗΜΕΙΑ». Τόμος Α’
Εκδόσις Ορθόδοξος Κυψέλη: Δεκέμβριος 2014.
Η/Υ επιμέλεια Αικατερίνας Κατσούρη.
