Τι τύπος είναι άραγε αυτός που βλέπουμε και ακούμε σήμερα κατά κόρον, προκειμένου να δηλωθεί η «διαφοροποίηση από κάτι»; Λέει ο κόσμος, και δυστυχώς και πολλοί δημοσιογράφοι: «αυτό, πχ.,θα γίνει ανεξαρτήτΟΥ καιρού, ανεξαρτήτΟΥ ηλικίας, κλπ, κλπ.». Ποιός είναι άραγε αυτός ο «ανεξάρτητος καιρός», «η ανεξάρτητη ηλικία», κλπ; (!!!!!) Τι εννοούν δηλαδή; Ο ανεξάρτητος, του ανεξαρτήτου, σε Γενική πτώση; Δηλαδή για ουσιαστικό στον πληθυντικό, πώς θα γινόταν; «ανεξαρτήτων περιστάσεων», για παράδειγμα;
Αυτό που λέει ο κόσμος, χωρίς να το καταλαβαίνει, είναι μία έκφραση στην λεγόμενη «Γενική Απόλυτο». Όταν, δηλαδή, μέσα σε μία πρόταση, παρεμβάλλεται μία μετοχή της οποίας το υποκείμενο είναι διαφορετικό από το υποκείμενο του ρήματος, τότε μετοχή και υποκείμενό της, μπαίνουν και τα δυό σε Γενική πτώση. Λέμε για παράδειγμα: «Θεού θέλοντος, και καιρού επιτρέποντος, θα πάμε αύριο εκδρομή». Δηλαδή, ο Θεός θα θέλει, ο καιρός θα επιτρέπει, και την εκδρομή θα την πάμε εμείς. Το ίδιο και στον Πληθυντικό αριθμό: «Δεδομένων των καιρικών συνθηκών, είναι δυσχερής η κυκλοφορία στους δρόμους». Δηλαδή, άλλο πράγμα οι καιρικές συνθήκες, και άλλο η κυκλοφορία στους δρόμους.
Αυτό που πραγματικά θέλει να πει ο κόσμος, και το λέει λάθος, είναι μια επιρρηματική έκφραση: «ΑνεξαρτήτΩΣ των συνθηκών», «ανεξαρτήτΩΣ ηλικίας», κλπ., κλπ. Δηλαδή, στην Δημοτική Γλώσσα: «ανεξάρτητΑ από τις συνθήκες», «ανεξάρτητΑ από τον καιρό», κ.ο.κ.
Γιατί συμβαίνει αυτό το γραμματικό ολίσθημα; Ο πρώτος λόγος είναι ότι παρασύρονται από την Γενική πτώση του ουσιαστικού, και μετατρέπουν το επίρρημα σε επίθετο στην Γενική, χωρίς να το καταλαβαίνουν. Βεβαίως, δεν το καταλαβαίνουν, διότι δεν το ξέρουν. Δεν τους έχει διδαχθεί επαρκώς, δεν τους έχει εξηγηθεί, ακόμη, και δεν έχουν γελάσει μ’ αυτό μέσα στην τάξη. Σε κάποιο βιβλίο Αρχαίων τους το πέταξαν κάποια στιγμή, μια-δυό φορές, πέρασαν οι εξετάσεις, και, πάει, ξεχάστηκε, αφήνοντας πίσω του το θλιβερό αποτύπωμα της ημιμάθειας…
Για μένα όμως αυτό, σημαίνει και κάτι πιο σημαντικό. Γιατί, άραγε, ο Νεοέλληνας, δεν χρησιμοποιεί μόνον τον τύπο του επιρρήματος στην Δημοτική; ΓΙΑΤΙ ΕΤΣΙ ΘΕΛΕΙ! Ναι! Μέσα στο κύτταρό του το θέλει! Όσο άνετα κινείται μέσα στην Δημοτική γλώσσα, εφευρίσκοντας συνεχώς νέους τύπους, άλλο τόσο θεωρεί και δικαίωμά του, αισθάνεται επιθυμία του, το κάνει αυθόρμητα, να χρησιμοποιεί και την Αρχαία Ελληνική. Αισθάνεται ότι είναι απολύτως φυσικό, να μεταπηδά, ελεύθερα, από την μία γλώσσα στην άλλη, να χρησιμοποιεί, πότε την μια, και πότε την άλλη, ανάλογα με τις εκφραστικές του ανάγκες. Υποσυνείδητα γνωρίζει, ότι και τα «Αρχαία», και τα «Νέα», δεν είναι παρά μορφές μέσα στο συνεχές της Ελληνικής Γλώσσας, της Γλώσσας του. Μιάς γλώσσας, που του την διδάσκουν τόσο πλημμελώς, ώστε να του είναι δύσκολο να την χρησιμοποιήσει σωστά, σε οποιαδήποτε μορφή της. Και όταν δεν έχεις εργαλεία, δεν μπορείς να κάνεις δουλειά, εν προκειμένω, να εκφραστείς. Κατ’ επέκτασιν, ατροφεί και η σκέψη σιγά-σιγά. Και τα δύο αυτά συμπτώματα παρατηρούνται σήμερα καταφανώς, και σε συνεχώς αυξανόμενο ποσοστό. Άρα, κάτι πρέπει να κάνουμε…, αν θέλουμε…
Στέλλα Ν. Αναγνώστου-Δάλλα.
