Τω 1835 η πρωτεύουσα του Ελληνικού Κράτους μετεφέρθη από το Ναύπλιον εις τας Αθήνας. Εσκέφθησαν τότε να κατασκευάσουν το ανάκτορον του βασιλέως εις την Ακρόπολιν. Άλλ’ η ιδέα εκείνη εναυάγησε. Και τούτο ήτο πολύ ορθόν. Εις το μέλλον η Ακρόπολις έπρεπε να μένη ελευθέρα από τον θόρυβον στρατιωτικών φρουρών και αυλικών υποδοχών. Ήτο τόπος, τον οποίον είχον αγιάσει η θρησκεία, η τέχνη και τα παθήματα του Ελληνικού λαού. Εις το εξής έπρεπε να εισέρχεταί τις εις αυτήν, ως εις ιερόν ναόν, με ευλάβειαν δια να προσκυνήση και να θαυμάση τα έργα των προγόνων του.
Το έθνος ησθάνετο ότι προς τα έργα αυτά είχε μεγάλην υποχρέωσιν. Ησθάνετο ότι δεν εχρεώστει την ελευθερίαν του μόνον εις τα λαμπρά κατορθώματά του, αλλά και εις την συμπάθειαν των λαών της Ευρώπης. Την συμπάθειαν αυτήν εχρεώστει πάλιν κατά μέγα μέρος εις τα λείψανα της Αρχαιότητος, τας αρχαιότητας. Τα μνημεία των Αθηνών και της άλλης Ελλάδος είχον αρχίσει να γίνωνται γνωστά εις την Ευρώπην, αφ’ ότου οι Φράγκοι είχον υποτάξει την Ελλάδα. Αργότερον, μέχρι της Επαναστάσεως, πολλοί περιηγηταί, Άγγλοι, Γάλλοι, Γερμανοί και άλλοι, επεσκέφθησαν τα αρχαία λείψανα, τα εθαύμασαν και τα περιέγραψαν. Αι περιγραφαί αυταί ενεθουσίασαν τους λαούς της Ευρώπης. Συγχρόνως όμως ελυπούντο δια την εξευτελιστικήν κατάστασιν, εις την οποίαν ευρίσκοντο οι απόγονοι εκείνων, οι οποίοι είχον κατασκευάσει τα αριστουργήματα. Όταν λοιπόν τω 1821 οι Έλληνες επανεστάτησαν, οι λαοί της Ευρώπης εκηρύχθησαν υπέρ αυτών και ηνάγκασαν τας κυβερνήσεις τωννα προστατεύσουν αυτούς εις τον αγώνά των.
Τοιουτοτρόπως τα άφωνα αυτά ερείπια έγιναν οι ισχυρότεροι συνήγοροι του αγωνιζομένου έθνους. Δι’ αυτό, μετά την απελευθέρωσίν του, το έθνος απέδειξε την ευγνωμοσύνην προς τα λείψανα των προγόνων του αμέσως μετά την αναχώρησιν των Τούρκων.
Οι Τούρκοι αφήκαν την Ακρόπολιν εις ελεεινήν κατάστασιν. Παντού εφαίνοντο τα ίχνη της τουρκικής κατοχής και των καταστροφών του πολέμου. Παντού συντρίμματα και ερείπια. Αμέσως έπειτα ήρχισεν ο καθαρισμός αυτής, δια να ελευθερωθούν και τα μνημεία μετά τους ανθρώπους και να αποκτήσουν πάλιν, όσον ήτο δυνατόν, την αρχαίαν ωραιότητά των. Εξηκολούθησεν ο καθαρισμός επί πολλά έτη, και μόλις εις τους τελευταίους χρόνους των ημερών μας ετελείωσεν. Αι μικραί άθλιαι τουρκικαί οικίαι, αι οποίαι εκάλυπτον όλον τον μεταξύ των αρχαίων οικοδομημάτων τόπον, κατηδαφίσθησαν και εσαρώθησαν. Κατηδαφίσθη ο προμαχών, τον οποίον είχον κατασκευάσει οι Τούρκοι τω 1656 προ των Προπυλαίων. Απ’ αυτόν εξήγαγον όλον το υλικόν του ναού της Νίκης και με αυτό τον έκτισαν πάλιν εις την πρώτην του θέσιν. Έπειτα αφηρέθησαν όλαι αι νεώτεραι προσθήκαι, αι οποίαι παρεμόρφωνον τα Προπύλαια, το Ερέχθειον και τον Παρθενώνα. Ανέσκαψαν το έδαφος της Ακροπόλεως πανταχού μέχρι του βράχου. Και από τας ανασκαφάς αυτάς ανευρέθησαν πολλά αγάλματα και άλλα αρχαία.
«Η Ακρόπολις των Αθηνών».
Χρήστος Τσούντας.
Από το Αναγνωστικό της ΣΤ’ τάξεως του Δημοτικού σχολείου.
Εν Αθήναις 1964
Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
