04 Μαρτίου, μνήμη του Οσίου Πατρός ημών Γερασίμου του εν Ιορδάνη: Βίος, η ιερά του Μονή, Ακολουθία, Παρακλητικός Κανών, Χαιρετισμοί.

Ο άγιος Γεράσιμος ο Ιορδανίτης, στα νεανικά του χρόνια έπεσε στην αίρεση του Μονοφυσιτισμού, αλλά ανέκαμψε και αναδείχθηκε όσιος φορέας της Εν Χριστώ ζωής.

Γεννήθηκε στην αγιοτόκο Μικρά Ασία, και συγκεκριμένα στα Μύρα της Λυκίας, τον έβδομο μ.Χ. αιώνα, από ευσεβείς γονείς. Σε κάποια φάση της ζωής του, ίσως από υπερβάλλοντα ζήλον, παρασύρθηκε από Μονοφυσίτες στην αίρεσή τους. Οι Μονοφυσίτες δεν παραδέχονται ότι στο πρόσωπο του Χριστού έχουν ενωθεί η θεία και η ανθρωπίνη φύσις, ατρέπτως, ασυγχύτως, αχωρίστως και αδιαιρέτως, αλλά ισχυρίζονται ότι η θεία φύση του Χριστού απερρόφησε την ανθρωπίνη φύση Του και επομένως ο Χριστός έχει μόνο μία φύση. Γρήγορα όμως κατάλαβε το λάθος του, επειδή ήταν άνθρωπος με καλή προαίρεση και ταπεινό φρόνημα. Είχε την καλή συνήθεια να επισκέπτεται και να συμβουλεύεται για πνευματικά θέματα αγιασμένους ανθρώπους. Από έναν λόγιο ασκητή, ονόματι Ευθύμιο, έμαθε την αλήθεια για τις δύο φύσεις του Χριστού, κατάλαβε το λάθος του και επέστρεψε και πάλι στην Εκκλησία. Στην συνέχεια έγινε μοναχός στην έρημο του Ιορδάνου, όπου εγεύθηκε για αρκετά χρόνια το γλυκύτατο μέλι της ησυχίας. Αργότερα, όταν συγκεντρώθηκαν γύρω του πολλοί μοναχοί, οι οποίοι ζητούσαν την φωτισμένη καθοδήγησή του, αναγκάσθηκε να ιδρύση Κοινόβιο Μοναστήρι.

Ο άγιος Γεράσιμος ήταν αυστηρός, αλλά μόνον στον εαυτό του. Στους άλλους ήταν ευπροσήγορος και επιεικής. Έτρωγε λίγο, μόνον όσο χρειαζόταν για να συντηρήται στην ζωή και κοιμόταν, επίσης, πολύ λίγο. Μάλιστα δίδασκε ότι, όποιος θέλει να ζήση περισσότερο, πρέπει να κοιμάται λιγότερο, διότι ο πολύς ύπνος κάνει το σώμα τρυφηλό και άρα ανίσχυρο στους κόπους και ευάλωτο στις ασθένειες. Και πρόσθετε: “Θέλεις να βρίσκεσαι περισσότερα χρόνια στην ζωή; Μείνε λιγότερες ώρες στο κρεβάτι σου. Διότι αυτό είναι ένα είδος φερέτρου και εμποδίζει από την ενέργεια, που είναι η θεμελιώδης βάση της ζωής”.

Πιο πάνω αναφερθήκαμε στην αίρεση του Μονοφυσιτισμού και είπαμε τι φρονεί ως προς τις δύο φύσεις του Χριστού. Στο σημείο αυτό κρίνουμε σκόπιμο να κάνουμε μια μικρή ανάλυση, για να τονισθή το γεγονός ότι, όταν αλλοιώνεται η ορθόδοξη πίστη, τότε αλλοιώνεται και ο τρόπος θεραπείας του ανθρώπου από τα πάθη και διακυβεύεται η σωτηρία του. Εάν ο Χριστός είχε μόνον την θεία φύση, δεν θα ήταν δυνατόν να υπομείνη την σταύρωση και τα εκούσια πάθη, επειδή η θεία φύση είναι απαθής. Ο Χριστός πόνεσε, έκλαψε και έπαθε ως άνθρωπος. Όπως ψάλλει ο ιερός υμνογράφος, αναφερόμενος στο πρόσωπο του Χριστού, “έπαθες ως άνθρωπος ο απαθής τη θεότητι” και αλλού “αλλ’ η θεότης απαθής διέμεινεν”. Αλλά και πάλιν, εάν ο Χριστός ήταν μόνον άνθρωπος, δεν θα μπορούσε να σώση τον άνθρωπο. Ο Χριστός είναι Θεάνθρωπος, ήτοι τέλειος Θεός και τέλειος άνθρωπος. Σώζει ως Θεός και πάσχει ως άνθρωπος “ίνα ημάς ελευθερώση των παθών”.

Οι Άγιοι, τα πραγματικά μέλη του Σώματος του Χριστού, διασώζουν τον ορθόδοξο ησυχαστικό τρόπο ζωής, που έχει ως κέντρο του την προσευχή, την λατρεία και την άσκηση. Η διδασκαλία του οσίου Γερασίμου για τον ύπνο είναι ουσιαστικά λόγος για την άσκηση. Με τον περιορισμό του ύπνου και με την εγκράτεια, συνηθίζει η σάρκα (το σαρκικό φρόνημα) να υποτάσσεται στο πνεύμα, αφού “το φρόνημα της σαρκός θάνατος, το δε φρόνημα του πνεύματος ζωή και ειρήνη”. Με την άσκηση και την αδιάλειπτη προσευχή, ιδίως με την μονολόγιστη ευχή το “Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με”, ο νους, ο οποίος περιπλανιέται εδώ και εκεί, μαθαίνει και συνηθίζει να συμμαζεύεται και να συγκεντρώνεται στον χώρο της καρδιάς, που είναι η φυσική του θέση, και να αποκτά αδιάλειπτη μνήμη του Θεού. Όταν χρονίζη σε αυτή την κατάσταση, φωτίζεται και γίνεται “νους ορών τον Θεόν”, δηλαδή βλέπει την άκτιστη δόξα του Θεού, όπως την είδαν οι τρεις Απόστολοι στο όρος Θαβώρ.

Τα παραπάνω, ίσως να ακούονται και να φαίνονται δύσκολα, αλλά δεν είναι ακατόρθωτα, αφού τα βλέπουμε να επαληθεύονται στην ζωή των Αγίων, παλαιών και συγχρόνων. Και γι’ αυτό προς τα εκεί πρέπει να έχουμε στραμμένη την προσοχή μας, αυτόν τον στόχο και αυτόν τον προσανατολισμό να έχουμε και εκεί να επιδιώκουμε να φθάσουμε, επειδή σκοπός της ζωής μας είναι η θέωση, της οποίας προηγείται η κάθαρση της καρδιάς από τα πάθη και ο φωτισμός του νου.

Όταν οι τρεις δυνάμεις της ψυχής: ο λόγος, η επιθυμία και ο θυμός, ή διαφορετικά το λογιστικό, το επιθυμητικό και το θυμοειδές, λειτουργούν παρά φύσιν, τότε ομιλούμε για πάθη. Η κατά φύσιν κίνηση των δυνάμεων αυτών είναι το να σκέφτεται ο άνθρωπος τον Θεό, να επιθυμή να προσαρμόζη την ζωή του σύμφωνα με το θέλημά Του και να στρέφη τον θυμό εναντίον του διαβόλου και της αμαρτίας. Όταν, αντιθέτως, είναι προσκολλημένος και υποδουλωμένος στα κτιστά και υλικά πράγματα και άλλα σκέπτεται, άλλα επιθυμεί και άλλα πράττει και τον θυμό τον στρέφει εναντίον των συνανθρώπων του, με τραγικές συνέπειες (μνησικακίες, έχθρες, φόνοι), τότε ομιλούμε για μια εμπαθή και αρρωστημένη κατάσταση, που χρειάζεται θεραπεία. Σύμφωνα με την διδασκαλία του αγίου Μαξίμου του Ομολογητού, που είναι και διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας, ο θυμός θεραπεύεται με την αγάπη, η επιθυμία με την εγκράτεια και ο λόγος με την προσευχή. “Το θυμικόν της ψυχής αγάπη χαλίνωσον, το επιθυμητικόν αυτής εγκρατεία καταμάρανον και το λογιστικόν αυτής προσευχή πτέρωσον και το φως του νου ουκ αμαυρούται ποτέ”.

Η περίοδος της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής προσφέρεται για μεγαλύτερους αγώνες και εντατικότερη προσπάθεια για την θεραπεία των παθών μας, αφού αληθινή νηστεία δεν είναι μόνον η αποχή από κάποια είδη τροφών, είναι βέβαια και αυτό, αλλά είναι κυρίως – όπως ψάλλουμε μαζί με τον ιερό υμνογράφο – “η των παθών αλλοτρίωσις, εγκράτεια γλώσσης, θυμού αποχή, επιθυμιών χωρισμός…”.

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Αναδημοσίευση από το κλαμπ «Αντιαιρετικό Εγκόλπιο»:

***

Η Ιερά Μονή του Αββά Γερασίμου του Ιορδανίτου, εν τη ερήμω του Ιορδάνου.

Μία των παλαιοτέρων Μονών της Παλαιστίνης και όλου του κόσμου, είναι η εν λόγω Ιερά Μονή, η οποία εκτίσθη τω 455 υπό του Αγίου Γερασίμου. Η απόστασίς της ήτο περίπου 1 μίλλιον από του Ιορδάνου και ήτο κτισμένη υπό μορφήν λαύρας, προοριζομένης δια τους τελειότερους μοναχούς. Εις το μέσον δε υπήρχε κοινόβιον δια τους αρχαρίους. Εκείνη την εποχή ήκμαζον και άλλοι καθηγηταί της ερήμου, όπως ο Άγιος Ευθύμιος, Θεόκτιστος, Θεοδόσιος, Κυριακός, Σάββας, με τας χιλιάδας των μοναχών. Ο Άγιος Γεράσιμος εκοιμήθη τω 475, κατήγετο δε από τα Μύρα της Λυκίας.
Πλησίον της λαύρας του Αγίου Γερασίμου υπήρχε και η Μονή Καλαμώνος, η οποία κατά τινας ευρίσκετο εις την θέσιν, όπου σήμερον υπάρχει η Μονή του Αγίου Γερασίμου. Η ίδρυσις της ανάγεται εις τους χρόνους της Αγίας Ελένης, αλλά από της εποχής των Αγίων Αποστόλων είχε ανεγερθή μικρά εκκλησία, εις το σπήλαιον, όπου κατά την παράδοσι εφυλοξενήθη η Παναγία με τον Κύριο βρέφος και τον Άγιον Ιωσήφ, μίαν νύκτα, ότε έφευγον εις Αίγυπτον εξ’ αιτίας του Ηρώδου. Σήμερα η εκκλησία αυτή ευρίσκεται κάτω από τον κυρίως Ναόν της Μονής, ο οποίος είναι τρίκλιτος (τρισυπόστατος), με έκαστον κλίτος αφιερωμένον εις ιδιαίτερον Άγιον. Έτσι το κεντρικόν τιμάται εις την μνήμην του Αγίου Γερασίμου, το δεξιόν εις την μνήμην του Αγίου Ευθυμίου, τα μοναστήρια του οποίου ευρίσκονται όχι μακράν της μονής του Αγίου Γερασίμου, δυτικώς αυτής. Ως εκ τούτου δε συχνάκις οι δύο Άγιοι συνηντώντο χάριν πνευματικής ωφελείας. Το δε αριστερόν κλίτος είναι αφιερωμένον εις τιμήν των Αγίων Ζωσιμά και Μαρίας της Αιγυπτίας. Καθ’ όσον και οι Άγιοι ούτοι έζησαν ασκητικώς εις την έρημον του Ιορδάνου. Μάλιστα δε περί του Αγίου Ζωσιμά λέγεται ότι παρέμεινε επί χρονικόν τι διάστημα εις την Μονήν Καλαμώνος. Η δε Οσία Μαρία έζησε μόνη 47 έτη εις τα βαθύτατα της ερήμου, αξιωθείσα υπό του Θεού να περιπατή επάνω εις τον Ιορδάνην και εγένετο υπόδειγμα μετανοίας. Άλλος μεγάλος Άγιος, ο οποίος έζησε εις την μονήν, ως υποτακτικός του Αγίου Γερασίμου, είναι ο Άγιος Κυριακός. Ολίγα δε έτη βραδύτερον ήλθον εις την Μονήν Καλαμώνος κάμνοντες αρχήν της μοναχικής των πολιτείας, οι Όσιοι Πατέρες ημών Γεώργιος και Ιωάννης, οι Χοζεβίται.
Αι ειδήσεις περί των δύο Μονών, Αγ. Γερασίμου και Καλαμώνος, εξασθενούν ή χάνονται τελείως μετά την Αραβικήν κατάκτησιν του 637. Άλλοτε πάλιν συγχέονται αι δύο Μοναί μεταξύ των. Από των αρχών όμως του παρελθόντος αιώνος, έχομεν περισσοτέρας πληροφορίας.
Άξιον σημειώσεως είναι το γεγονός, ότι αγνοείται το μέρος όπου ετάφη ο Άγιος, καθώς και οιαδήποτε λεπτομέρεια περί του Αγίου Αυτού Λειψάνου. Ίσως διότι δι’ αυτού του τρόπου θέλει ο Άγιος να μας διδάξη, ότι όπως ζων έφευγε τη δόξαν των ανθρώπων και ηγάπα την ησυχίαν, ομοίως και αφ’ ότου εκοιμήθη εις Κύριον, μισεί την παρρησίαν.
Η μνήμη του τιμάται την 4ην Μαρτίου και πάντοτε πίπτει εντός της Μεγ. Τεσσαρακοστής, της περιόδου του πένθους και της κατανύξεως, που τόσον ηγάπα ο Όσιος καθ’ όλον Αυτού τον βίον. Πάντοτε δε εικονίζεται με ένα λέοντα, ο οποίος αφ’ ότου εθεραπεύθη υπό του Αγίου, εγένετο πιστός και αχώριστος υποτακτικός του, βοηθών εις τα έργα της Μονής. Έτσι ο Θεός δοξάζει τους δοξάζοντας Αυτόν με την ζωήν τους.
Ου ταις πρεσβείαις σώσον ημάς Κύριε.

Απολυτίκιον του Αγίου , ήχος δ’.
Ασκήσας Γεράσιμε, εν Ιορδάνη στερρώς τον καύσωνα έφερες εν καρτερία σοφέ και πάσαν κακοπάθειαν. Λέων Σοι υπετάγη και εκόμιζεν ύδωρ, νεκρόν εγείρεις αδελφόν παραδόξως. Διο πρέσβευε Χριστώ τω Θεώ σωθήναι τας ψυχάς ημών.
Κοντάκιον ήχος πλ. δ’.
Ως Ιορδάνου οικιστήν και πολιούχον, και αναχωρητών υπογραμμόν και των μιγάδων, ευφημούμεν Σέ η ποίμνη Σου, Θεοφόρε. Άλλ’ ως έχων παρρησίαν προς τον Κύριον, εξ εχθρών επεμβαινόντων ημάς φρούρησον, ίνα κράζωμεν, Χαίροις πάτερ Γεράσιμε.

Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.

Ασματική ακολουθία εις τιμήν και μνήμην του Αγίου Γερασίμου του εν τω Ιορδάνη.rar

Παρακλητικός κανών εις τον άγιον Γεράσιμον τον Ιορδανίτην.rar

Χαιρετισμοί εις τον άγιον Γεράσιμον τον Ιορδανίτην.rar

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Ιερές Ακολουθίες, Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.