«Παρακαλώ ουν υμάς μιμηταί μου γίνεσθε»
Έχουμε την αίσθηση ότι τελικά ελάχιστα πράγματα καταφέραμε να γράψουμε για τη μεγάλη οσιακή μορφή του γέροντα. Πράγματι, πώς να μπορέσεις να συμπυκνώσεις μια ολόκληρη ζωή, τόσο πλούσια σε πνευματικούς αγώνες και εμπειρίες, σε λίγες σελίδες; «Ου γαρ έρχονται εις μέτρον διηγήματος τα περί αυτού», για να χρησιμοποιήσουμε ένα λόγο του γεροντικού. Όμως αυτά τα λίγα και φτωχά, ας είναι για όλους μας ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε το μεγαλείο του οσίου πατέρα μας και τη δική μας πνευματική ένδεια. Αυτό μπορεί να μας προκαλέσει την «καλή ανησυχία», να μας ξυπνήσει το αγωνιστικό φρόνημα και να θελήσουμε κάτι να κάνουμε στη δική μας πνευματική πορεία.
Πολλοί χαιρόμαστε για τις γνωριμίες μας με σύγχρονους αγίους ανθρώπους, διηγούμαστε με συγκίνηση τα κατορθώματά τους και καυχώμαστε πως ήμασταν πνευματικά τους παιδιά. Αλλά μήπως ισχύει και για μας ο λόγος του αγίου Ιωάννου Προδρόμου; «Μη δόξητε λέγειν εν εαυτοίς, πατέρα έχομεν τον Αβραάμ˙ λέγω γαρ υμίν ότι δύναται ο Θεός εκ των λίθων τούτων εγείραι τέκνα τω Αβραάμ».
Ρωτάει ο αββάς Βαρσανούφιος. «Εάν γαρ μη κτησώμεθα τι του βίου αυτών, πώς εσόμεθα τέκνα αυτών». Η ζωή μας πόρρω απέχει απ’ αυτών. «Τους αγίους μακαρίζομεν και τους στεφάνους αυτών επιθυμούμεν, τους δε αγώνας αυτών ου θέλομεν μιμήσασθαι», επισημαίνει ο όσιος Εφραίμ. Δηλαδή, μακαρίζουμε τους αγίους και επιθυμούμε τους αγώνες τους. Από την άλλη πλευρά ζητούμε τις πρεσβείες και τις προσευχές τους, αλλά χωρίς τη δική μας μικρή συμβολή, ίσως να μένουν ανενέργητες. Λέει πάλι ο αββάς Βαρσανούφιος: «Εάν μη και ο άνθρωπος ποιήση το κατά δύναμιν και συμμίξη τη ευχή των αγίων, ουδέν ωφελείται ευχομένων των αγίων υπέρ αυτού». Δηλαδή, εάν και αυτός ο ίδιος άνθρωπος που προσεύχεται και παρακαλεί τους αγίους δεν συνδράμει και με τις δικές του δυνάμεις για να πραγματοποιηθεί ό,τι ζητά και δεν αναμείξει και τη δική του προσευχή με την παράκληση των αγίων, δεν μπορεί τίποτα να ωφεληθεί μόνον από τις ικεσίες των αγίων γι’ αυτόν.
Γράφει ο π. Ιουστίνος Πόποβιτς:
«Οι άγιοι εβάδισαν τον πιο μακρύν δρόμον, που ημπορεί να περιπατήση ένα ανθρώπινο ον: τον δρόμο που εκτείνεται από τον άδη ως τον παράδεισον. Ή μάλλον έναν ακόμη μακρύτερον και απ’ αυτόν, τον πιο μακρύν: τον δρόμον από τον διάβολον μέχρι τον Θεόν… Οι βίοι των αγίων φανερώνουν σαφώς και αποδεικνύουν, ότι κάθε άγιος είναι ο Χριστός επαναλαμβανόμενος. Εις την πραγματικότητα αυτό είναι και ο κάθε χριστιανός, αλλά «κατά το μέτρον της πίστεώς» του. Όλη η ζωή της εκκλησίας, όλαι αι καθημεριναί ακολουθίαι της, δεν είναι τίποτε άλλο παρά μία διαρκής πρόσκλησις εις αυτό: Να επαναλάβωμεν και ημείς την ζωήν του Χριστού μαζί με τον άγιον που εορτάζομεν την τάδε ημέραν, ζώντες μέσα εις την προσευχήν και την χάριν και βιούντες ολόκληρον την ζωήν και τα έργα των αγίων, όπως εκείνοι εβίωσαν την ζωήν και τα έργα του Χριστού. «Μιμηταί μου γίνεσθαι, καθώς καγώ Χριστού». Αυτό παραγγέλλει ο θείος απόστολος και εις εμέ και εις σε και εις τον καθένα από ημάς. Διότι όλοι έχομεν κηθή εις την αγιότητα, εις την αγίαν πολιτείαν, εις την αγίαν ζωήν (προβλ. Α’ Θεσσ’ 4,3,7). Η θεία εντολή του πρωτοκορυφαίου αποστόλου πηγάζει εξ ολοκλήρου από τον Χριστόν: «Κατά τον καλέσαντα υμάς άγιον και αυτοί άγιοι εν πάση αναστροφή γενήθητε, διότι γέγραπται˙ άγιοι γίνεσθε, ότι εγώ άγιός ειμί».
Ο ίδιος ο απόστολος διδάσκει: «Χριστός έπαθεν υπέρ ημών, υμίν υπολιμπάνων υπογραμμόν ίνα επακολουθήσητε τοις ίχνεσιν αυτού». Δηλαδή, ο Χριστός πέθανε για μας αφήνοντάς σας υπόδειγμα για να βαδίσετε στα ίχνη Του. Αυτά τα ίχνη ακολουθούν όλοι οι άγιοι από αρχής μέχρι σήμερα. Για τον σύγχρονο άνθρωπο, που το βλέμμα του είναι στραμμένο στη γη κι έχει χάσει την προοπτική του ουρανού, αυτά τα ίχνη φαίνονται απρόσιτα. Σ’ αυτή τη δύσκολη εποχή, η αγάπη του Θεού δεν μας άφησε έτσι, αλλά ανέδειξε τους σύγχρονους αγίους, που ήταν και είναι μια παράκληση, μια ελπίδα, μια λιακάδα Θεού. Οι άνθρωποι αυτοί βαδίζοντας την οδόν του Κυρίου, «φρεσκάρισαν» αυτά τα ίχνη του Χριστού, για να μπορούμε και μεις να τα δούμε και να βαδίσουμε.
Διηγείται ένας ιερομόναχος:
«Από μικρό παιδί ζούσα στο Μαρούσι σ’ ένα περιβάλλον που μιλούσαν με θαυμασμό για τον π. Αθανάσιο. Για τη φιλανθρωπία του, την αγάπη του, την καλοσύνη του, την πνευματικότητά του κ.λπ. Τα περιστατικά καταγράφηκαν στη μνήμη μου πολύ έντονα. Είχα την επιθυμία να τον γνωρίσω. Όταν ήμουν 15 χρόνων ο γέροντας βρισκόταν στο μοναστήρι. Ήταν Απρίλιος του 1967. Ένα πρωινό οι δικοί μου μου είπαν:
-Το απόγευμα θα πάμε στον π. Αθανάσιο. Θέλεις να έρθεις;
-Θέλω πολύ αλλά έχω σχολείο και μετά φροντιστήριο, απάντησα.
«Και οι δικοί μου, άνθρωποι απλοί χωρίς πολλά γράμματα, που ήξεραν να ξεχωρίζουν τα πρωτεύοντα από τα δευτερεύοντα, μου είπαν πολύ φυσικά:
-Δεν τα αφήνεις τα μαθήματα καλύτερα; Πάμε να γνωρίσεις αυτόν τον άγιο άνθρωπο. Πότε θα τον ξαναδείς; Είναι και ηλικιωμένος και μπορεί να μην προλάβεις.
«Τους ακολούθησα χωρίς άλλη αντίρρηση. Όταν φτάσαμε στο μοναστήρι άρχιζε ο εσπερινός. Ο γέροντας με πολλή ευλάβεια τέλεσε την ακολουθία. Σαν τέλειωσε, βγήκαμε έξω. Ο παππούλης μας πλησίασε. Μας μίλησε λίγο, μας έδωσε την ευχή του και μας αποχαιρέτησε. Ήταν πολύ καταβεβλημένος. Τον θυμάμαι να κατεβαίνει για το κελλί του σιγά σιγά με το μπαστουνάκι του. Είχε ψιλοβρέξει και το χώμα ήταν ελαφρό. Ο γέροντας πατώντας άφηνε τα ίχνη του. Μια θεία μου, που είχε δοκιμάσει άπειρες φορές τις ευεργεσίες του γέροντα, με δάκρυα στα μάτια, γύρισε και μου είπε:
-Πήγαινε να πατήσεις στα ίχνη του…
-Γιατί; Ρώτησα.
-Για να του μοιάσεις!
Μου έκανε βαθιά εντύπωση ο λόγος της…»
Πράγματι η απλοϊκή αυτή γυναίκα με δύο απλές κουβέντες μίλησε τόσο βαθιά, τόσο θεολογικά. Έδειξε με συμβολικό τρόπο το χρέος όλων μας: Ν’ ακολουθήσουμε τα ίχνη του. Όχι απλώς διηγούμενοι το βίο του αλλά μιμούμενοι την αγία ζωή του. «Εάν καθίσης μετά μεγάλου γέροντος, μη μόνον τας αρετάς εκδιηγού, αλλά και τον βίον διαμιμού. Τούτο γαρ σοι ωφέλιμον˙ και μη εκ των λόγων μόνον, αλλά και εκ των έργων δείξον την προς αυτόν οικειότητα».
Από το βιβλίο: Ιερομόναχος Αθανάσιος Χαμακιώτης, 1891-1967. Του Αρχιμ. (και νυν Μητροπ. Αργολίδος) Νεκταρίου Αντωνοπούλου.
Εκδόσεις, Ακρίτας. Αθήναι 1998.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
