ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Τον ίδιο καιρό ο σεβάσμιος άνδρας Αναστάσιος, τον οποίο μνημονεύσαμε προηγουμένως,1 ήταν νοτάριος2 της αγίας Εκκλησίας της Ρώμης, την οποία με τη βοήθεια του Θεού υπηρετώ εγώ. Αυτός επιθυμώντας να σχολάζει στο Θεό και μόνο, εγκατέλειψε τα χαρτοφυλάκιά του, επέλεξε τον μοναχισμό, και στον τόπο που ανέφερα προηγουμένως, που ονομάζεται Σουμπεντόμα, πέρασε τη ζωή του με αναστροφή αγία. Σε αυτό το μοναστήρι διετέλεσε ηγούμενος κυβερνώντας με άγρυπνη επιφυλακή.
Πάνω από αυτόν λοιπόν τον τόπο επικρέμαται ένας τεράστιος βράχος και από κάτω ανοίγεται βαθύτατος γκρεμός. Μια νύκτα, όταν επιτέλους ο Παντοδύναμος Θεός έλαβε απόφαση να ανταμείψει τους κόπους του ευσεβούς Αναστασίου, φωνή ακούσθηκε ψηλά από τον βράχο, που φώναζε με ήχο ισχυρό, λέγοντας: «Αναστάσιε, έλα». Σαν κλήθηκε αυτός, εκλήθησαν ονομαστικά και άλλοι επτά ακόμα αδελφοί. Για κάποιες στιγμές η φωνή που είχε σταλεί σίγησε, και μετά κάλεσε έναν όγδοο αδελφό. Οι φωνές ακούσθηκαν καθαρά από τη συνοδεία και δεν έμενε καμμιά αμφιβολία, πως αυτών που είχαν κληθεί επλησίαζε η έξοδος.
Μέσα σε λίγες μέρες λοιπόν πρώτος ο σεβάσμιος άνδρας Αναστάσιος, και οι υπόλοιποι μετά εχωρίσθησαν από τη σάρκα με τη σειρά, με την οποία είχαν κληθεί από τη φωνή από την κορυφή του βράχου. Και ο αδελφός εκείνος, που η φωνή για να τον καλέσει σίγησε λίγο και μετά τον κατανόμασε, έζησε λίγες μέρες μετά τον θάνατο των άλλων και τότε τελείωσε τη ζωή του, για να γίνει κατάδηλο σε όλους πως η παρέμβλητη σιγή της φωνής σήμαινε μικρό ακόμα διάστημα ζωής.
Συνέβη όμως ένα θαυμαστό γεγονός: όταν εξήρχετο από το σώμα ο ευσεβής άνδρας Αναστάσιος, ήταν κάποιος αδελφός στο μοναστήρι, ο οποίος δεν ήθελε να ζήσει ύστερα από αυτόν. Προσέπεσε λοιπόν στα πόδια του και άρχισε να τον ικετεύει, λέγοντας: «Για το όνομα Αυτού στον Οποίο πηγαίνεις˙ να μην κάνω επτά μέρες ύστερα από σένα στον κόσμο αυτό». Πριν συμπληρώσει επτά ημέρες συγχωρέθηκε και αυτός, αν και δεν είχε κληθεί ανάμεσα στους άλλους εκείνη την νύκτα, για να ξεκαθαρίσει ολοφάνερα πως αυτουνού την έξοδο μπόρεσε να την προκαλέσει αυτή και μόνη η μεσιτεία του ευσεβούς Αναστασίου.
ΠΕΤΡΟΣ. Εφόσον αυτός ο αδελφός και δεν είχε κληθεί ανάμεσα στους άλλους και εν τούτοις πάρθηκε από το φως το κόσμου, τι άλλο μας δίνεται να εννοήσουμε, παρά ότι, όσοι έχουν μεγάλη αξία ενώπιον του Θεού, μπορούν ορισμένες φορές να προκαλέσουν και αυτά που δεν είναι προορισμένα;
Προόρισις και προσευχή.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Με κανένα τρόπο δεν μπορούν να προκαλέσουν όσα δεν είναι προορισμένα, αλλά αυτά που κατορθώνουν οι άγιοι άνδρες με την ευχή, είναι έτσι προορισμένα ώστε να επιτευχθούν μέσω προσευχών. Γιατί και η ίδια η προόρισις της αιώνιας Βασιλείας έτσι κανονίσθηκε από τον Παντοδύναμο Θεό, ώστε οι εκλεκτοί να φθάνουν σε αυτήν με κόπους, και με την αξία τους να αποκτούν ικετεύοντας οι ίδιοι, αυτό που ο Παντοδύναμος προ των αιώνων κανόνισε να τους δώσει.
ΠΕΤΡΟΣ. Ήθελα πιο ξεκάθαρα να μου εξηγούσες, εάν μπορεί η προόρισις να βοηθείται από τις προσευχές.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Αυτό, Πέτρε, που θα παρουσιάσω, μπορεί με συντομία να το εξηγήσει. Γνωρίζεις ασφαλώς ότι ο Κύριος είπε στον Αβραάμ: «Εν Ισαάκ κληθήσεταί σι σπέρμα». Στον ίδιο είχε πάλι πει: «Πατέρα πολλών εθνών τέθεικά σε». Και του υποσχέθηκε ξανά, λέγοντας: «Ευλογών ευλογήσω σε και πληθύνων πληθυνώ το σπέρμα σου ως τους αστέρας του ουρανού και ως την άμμον την παρά το χείλος της θαλάσσης». Από αυτό ολοκάθαρα συμπεραίνεται πως ο Παντοδύναμος Θεός είχε προορίσει να πληθύνει το σπέρμα του Αβραάμ δια του Ισαάκ. Κι ωστόσο λέει η Γραφή: «Εδέετο Ισαάκ Κυρίου περί Ρεβέκκας της γυναικός αυτού, ότι στείρα ην˙ επήκουσε δε αυτού ο Θεός, και συνέλαβεν εν γαστρί Ρεβέκκα».3 Εφόσον λοιπόν ο πολλαπλασιασμός του γένους του Αβραάμ δια του Ισαάκ ήταν προορισμένος, γιατί πήρε σύζυγο στείρα; Αλλά συμπεραίνεται αναντίρρητα ότι η προόρισις πληρούται δια των προσευχών, καθόσον αυτός, δια του οποίου είχε προορίσει ο Θεός να πληθύνει το σπέρμα του Αβραάμ, με ευχή πέτυχε να μπορεί να αποκτήσει γιο.
ΠΕΤΡΟΣ. Καμμιά αμφιβολία δεν μου έμεινε, γιατί η καθαρή λογική εφώτισε το μυστήριο.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Θέλεις να σου διηγηθώ κάτι για τα μέρη της Τουσκίας,4 για να γνωρίσεις τι άνδρες υπήρξαν εκεί και πόσο προχωρημένοι ήταν στη γνώση του Παντοδύναμου Θεού;
ΠΕΤΡΟΣ. Θέλω και με κάθε τρόπο το απαιτώ.
Υποσημειώσεις.
1. Βλ. 7, 1. Ο αββάς Αναστάσιος αναφέρεται στο Ρωμαϊκό εορτολόγιο στις 11 Ιανουαρίου.
2. Notaries: γραμματεύς και αρχειοφύλακας, βυζαντινό οφφίκιο.
3. Όλα τα παραπάνω χωρία από το βιβλίο της Γενέσεως: 21, 12 -17,5 – 22, 17 και 25, 21 αντίστοιχα.
4. Tuscia: η χώρα των Τούσκων ή Τυρρηνών, βόρεια της Ρώμης, περίπου η σημερινή Τοσκάνη (βλ. χάρτη).
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
