Η Ἁγία Κυριακή ἦταν θυγατέρα εὐσεβῶν γονέων. Ὁ πατέρας της Δωρόθεος κι ἡ μητέρα της Εὐσεβία δέν εἶχαν παιδιά. Προσεύχονταν καί παρακαλοῦσαν τόν Θεό νά τούς δώσει ἕνα παιδί καί νά τοῦ τό ἀφιερώσουν. Ὁ Θεός ἄκουσε τήν προσευχή τῶν εὐσεβῶν γονέων, καί μιά Κυριακή γεννήθηκε ἕνα ὡραῖο κοριτσάκι. Ὁ Δωρόθεος καί ἡ Εὐσεβία, πιστοί στήν ὑπόσχεσή τους, τό ὀνόμασαν Κυριακή καί τό ἀνάθρεψαν μέ κάθε φροντίδα καί ἐπιμέλεια, ὡς ἀφιερωμένο στόν Θεό. Ἡ ἀτεκνία πάντα εἶναι μεγάλη λύπη γιά τούς συζύγους καί μάλιστα γιά τούς χριστιανούς, ἀλλά καί ἡ χαρά τους πάλι πολύ μεγάλη, ὅταν ἀποκτήσουν παιδί. Γι’ αὐτό μέ κάθε τρόπο, καί πρῶτα μέ τό ὄνομα πού δίνουν στό παιδί, δείχνουν τήν εὐγνωμοσύνη τους στόν Θεό.
Στό διωγμό πού κήρυξε ὁ Διοκλητιανός ἐναντίον τῶν χριστιανῶν, ἡ Κυριακή θά ἦταν μιά παιδούλα οὔτε ὥς εἴκοσι ἀκόμα ἐτῶν. Τότε καί οἱ γονεῖς καί ἡ θυγατέρα κατηγορήθηκαν καί πιάστηκαν ὡς χριστιανοί. Καί τό πιό σκληρό ἦταν ὅτι χωρίστηκε τό κορίτσι ἀπό τούς γονεῖς του· τό Δωρόθεο καί τήν Εὐσεβία τούς πῆγαν πρός τήν Ἀρμενία, καί τήν Κυριακή τήν ὁδήγησαν στή Νικομήδεια. Ἐκεῖ ὁ ἡγεμόνας, ἀνακρίνοντας τήν παιδούλα καί βλέποντας τή σταθερή της πίστη, ἔδωκε διαταγή νά τή μαστιγώσουν σκληρά. Ἡ Κυριακή σέ κάθε ἐρώτηση ἀπαντοῦσε· «Εἶμαι χριστιανή». Καί σέ κάθε ἀπειλή τοῦ ἡγεμόνα ἔλεγε· «Μήν πλανιέσαι καί μή σέ ξεγελάει ὁ λογισμός σου· μέ βοηθάει ὁ Θεός, καί δέν θά μέ νικήσεις».
Ὕστερα ἀπό ἐξαντλητική ἀνάκριση, ὁδήγησαν τήν ἁγία Κυριακή στό ναό, γιά νά θυσιάσει στά εἴδωλα. Ἐκείνη, μπαίνοντας στό ναό, παρακαλοῦσε μέσα της τόν Χριστό νά τή βοηθήσει. Ἕνας δυνατός τότε σεισμός κατατρόμαξε τούς δημίους καί τά ἀγάλματα τοῦ ναοῦ ἔπεσαν κι ἔγιναν κομμάτια. Ἄναψαν ὕστερα φωτιά γιά νά τήν κάψουν ζωντανή, μά ὅπως τή βάτο τοῦ Μωυσῆ, τήν κύκλωσαν οἱ φλόγες, μά δέν τήν ἔκαψαν. Τήν ἔριξαν ὕστερα στά θηρία, μά κι ἐκεῖνα δέν τήν πείραξαν, παρόμοια ὅπως τό Δανιήλ, ὅταν τόν ἔριξαν στό λάκκο τῶν λεόντων. Θά περίμενε κανένας ὁ ἡγεμόνας νά ἀνοίξει τά μάτια του καί νά δεῖ τό θαῦμα τοῦ Θεοῦ, μά ἔξαλλος καί τυφλωμένος ἀπό ὀργή, ἔδωκε διαταγή νά ἀποκεφαλίσουν τό ἀθῶο κι ἁγνό κορίτσι.
Η ἁγία Κυριακή, πρίν ὁ δήμιος ἐκτελέσει τή διαταγή, ζήτησε νά τήν ἀφήσουνε νά προσευχηθεῖ. Γονάτισε τότε κι ἄρχισε νά προσεύχεται. Κανένας δέν ἄκουσε τά λόγια της, γιατί σέ τέτοιες στιγμές ἡ καρδιά τοῦ ἀνθρώπου, προσεύχεται «στεναγμοῖς ἀλλαλήτοις». Δέν κινοῦνται τά χείλη, δέν ἀκούεται φωνή. Κι ὅμως ὁ Θεός ἀκούει, κι εἶναι σάν καί νά ρωτᾶ τόν προσευχόμενο, σάν καί τότε τό Μωυσῆ στήν Ἐρυθρά θάλασσα· «Τί βοᾷς πρός με;». Ἡ ἁγία Κυριακή προσευχήθηκε γιά ὥρα πολλή κι ὕστερα ἔγειρε στή γῆ. Ὅταν ὁ δήμιος πλησίασε γιά νά ἐκτελέσει τή διαταγή, εἶδε πώς ἡ ἁγία Κυριακή ἦταν νεκρή. Ἡ ψυχή τῆς παιδούλας πέταξε σάν μικρό πουλί, καί φωτεινός ἄγγελος τήν πῆρε, γιά νά τή φέρει στό Νυμφίο Χριστό.
Ἄς μείνομε στό ὄνομα τῆς ἁγίας Κυριακῆς, στό γεγονός δηλαδή ὅτι οἱ εὐσεβεῖς γονεῖς της τήν ὀνόμασαν ἔτσι, ἐπειδή γεννήθηκε σέ ἡμέρα Κυριακή. Τό ὄνομα συνδέεται στενά μέ τό πρόσωπο καί τή συνείδηση τοῦ ἀνθρώπου. Ἐνῶ τό ὄνομα εἶναι ἔξω ἀπό τόν ἄνθρωπο καί προστίθεται σ’ αὐτόν ὕστερα, ὅμως συνδέεται τόσο μαζί του, πού γίνεται ἕνα μ’ αὐτόν. Ἔτσι καταλαβαίνουμε τήν καλή συνήθεια τῶν εὐσεβῶν χριστιανῶν νά δίνουν στά παιδιά τους ὀνόματα Ἁγίων τῆς πίστης. Μέ αὐτό τόν τρόπο καί μέ τήν εὐκαιρία πού ἡ Ἐκκλησία κάθε χρόνο ἑορτάζει τά ἱερά της πρόσωπα, ὁ κάθε χριστιανός στό ὄνομά του ἔχει μιά συνεχῆ ὑπόμνηση τῆς εὐσέβειας.
Ο ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος λέγει πώς μέ τό ὄνομα εἰσάγει «εἰς τήν οἰκίαν ἕκαστος τήν ἑαυτοῦ τόν ἅγιον». Ἀμήν.
(Μητρ. Σερβίων καί Κοζάνης Διονυσίου Δ. Ψαριανοῦ, Ἀπό τό ἔργο του Εἰκόνες ἔμψυχοι, ἐκδόσεων Ἀποστολικῆς Διακονίας, Ἀθήνα 2000, σσ. 93-95)
Ἀπολυτίκιον τῆς Ἁγίας Κυριακῆς. Ἦχος δ΄. Ταχύ προκατάλαβε
Ὡς βρύσις πολύκρουνος, παρθενομάρτυς Χριστοῦ, κατήρδευσας πάνσοφε τήν Ἐκκλησίαν αὐτοῦ, καί ἤθλησας ἄριστα. Ἔσωσας τούς ἐν σκότει τῆς εἰδωλομανίας, αἴγλη τῶν σῶν θαυμάτων, Κυριακή ἀθληφόρε. Διό ἐν παρρησίᾳ Χριστῷ, πρέσβευε σωθῆναι ἡμᾶς.
Παράβαλε και:
07 Ιουλίου, μνήμη Της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Κυριακής: συναξάριον της ημέρας, Υμνολογική Εκλογή, Ακολουθία, Παρακλητικός Κανών.
07 Ιουλίου, η Αγία Μεγαλομάρτυς Κυριακή – ηχογραφημένη ομιλία του Π. Ανανία Κουστένη (αρχείο ήχου, mp3).
07 Ιουλίου, μνήμη και του Αγίου Ιερομάρτυρος Βλασίου του εν Σκλαβαίνοις της Ακαρνανίας: ασματική ακολουθία υπό Αποστόλου Παπαχρήστου.
07 Ιουλίου, μνήμη και του Οσίου Θωμά του εν τω Μαλεώ: Συναξάριον, θαύματα.
