Τί είναι η Εθελοντική αιμοδοσία;
Με τον όρο Εθελοντική αιμοδοσία, εννοούμε την προσφορά μιας μικρής ποσότητας αίματος, που μπορεί να δώσει κάθε υγιής άνθρωπος, με στόχο να σωθεί ένας άνθρωπος που το έχει ανάγκη.
· Ποιά άτομα μπορούν να γίνουν υποψήφιοι εθελοντές αιμοδότες;
Υποψήφιοι εθελοντές αιμοδότες μπορούν να γίνουν όσοι:
* είναι υγιείς
* έχουν ηλικία >18-65 ετών (όταν δίνουν για πρώτη φορά, μέχρι 60 ετών)
* έχουν σωματικό βάρος > 50 κιλά
· Η Εθελοντική αιμοδοσία είναι ακίνδυνη και ασφαλής;
Η Εθελοντική προσφορά αίματος είναι σίγουρα ακίνδυνη και ασφαλής. Ολα τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την Αιμοληψία, είναι μιας χρήσης και έτσι δεν υπάρχει κίνδυνος να μολυνθεί κάποιος, δίνοντας αίμα. Επίσης, οι Υπηρεσίες Αιμοδοσίας εφαρμόζουν αυστηρά πρωτόκολλα και οδηγίες λήψης του αίματος, που εξασφαλίζουν τον αιμοδότη.
· Τί πρέπει να γνωρίζει κάθε εθελοντής αιμοδότης πριν την αιμοληψία;
* Θα πρέπει να είναι ξεκούραστος, δηλαδή να έχει κοιμηθεί τουλάχιστον 8 ώρες πριν
* Να μην έχει πιεί αλκοόλ το προηγούμενο βράδυ
* Μπορεί να αιμοδοτήσει αν έχει φάει ένα ελαφρύ γεύμα τουλάχιστον 2 ώρες πρίν
* Να μην λαμβάνει συστηματικά φάρμακα και να μην έχει κάποιο χρόνιο νόσημα
* Να έχουν περάσει τουλάχιστον 3 μήνες από την προηγούμενη αιμοληψία, αν έχει ξαναδώσει
* Να έχει καλό αιματοκρίτη και πίεση (Ο έλεγχος γίνεται από τους γιατρούς) και
ΠΡΟΣΟΧΗ-Μάθε ότι…
Το πιο σημαντικό απ όλα είναι, να απαντήσει με ειλικρίνεια στο ερωτηματολόγιο που του δίνεται, πριν αιμοδοτήσει, πράγμα που θα εξασφαλίσει την ασφαλή μετάγγιση του αίματός του, στο λήπτη.
· Πώς είναι η διαδικασία της αιμοληψίας;
Ο εθελοντής αιμοδότης ξαπλώνει σε μια αναπαυτική πολυθρόνα οπότε και τοποθετείται στο άνω μέρος του βραχίονα (πάνω από τον αγκώνα) ένα λάστιχο, για να ασκηθεί πίεση και να γεμίσουν αίμα οι φλέβες του. (Αυτό βοηθά να φαίνονται οι φλέβες καλύτερα και να μπαίνει η βελόνα μεσα σε αυτές, αλλά και να γεμίζει ο ασκός αίματος πιο γρήγορα). Μετά, αφού καθαριστεί καλά η περιοχή του δέρματος με αντισηπτικά, μπαίνει η βελόνα στη φλέβα. Η βελόνα συνδέεται με ένα λεπτό πλαστικό σωλήνα και ένα ασκό αίματος. Όταν η βελόνα τοποθετηθεί στη θέση της, ζητήται από τον αιμοδότη να ανοιγοκλείνει την γροθιά του, για να αυξάνεται η ροή του αίματος. Όταν γεμίσει ο ασκός, έχουν συλλεγεί περίπου 450ml αίματος. Από ένα μικρό σακουλάκι που είναι ενσωματωμένο στον ασκό συλλογής, συλλέγονται δείγματα αίματος, για να υποβληθούν σε εργαστηριακές εξετάσεις. Όταν ολοκληρωθεί η διαδικασία, που διαρκεί 10-20 λεπτά, απομακρύνεται η βελόνα και για λίγα λεπτά πρέπει να εξασκηθεί πίεση με ένα κομμάτι βαμβάκι στο σημείο που ήταν η βελόνα. Στη συνέχεια τοποθετείται ένας μικρός επίδεσμος.
· Τί μας προσφέρει μία μονάδα συλλεγόμενου αίματος;
Η μονάδα αίματος, που συλλέγεται, επεξεργάζεται και από αυτή παίρνουμε τα παράγωγα αίματος που είναι:
Πλάσμα: Είναι το υγρό μέρος του αίματος που μεταφέρει θρεπτικά συστατικά και παράγοντες που βοηθούν να σταματήσει η αιμορραγία
Ερυθρά αιμοσφαίρια: Είναι κύτταρα που μεταφέρουν οξυγόνο
Αιμοπετάλια: Είναι κύτταρα που σταματούν την αιμορραγία
Καθένα από τα παραπάνω παράγωγα δίδεται ανάλογα σε ασθενείς που τα χρειάζονται.
ΠΡΟΣΟΧΗ-Μάθε ότι…
Μία και μόνο αιμοληψία μπορεί να βοηθήσει 3 διαφορετικούς ασθενείς
· Τί θα πρέπει να κάνει κάθε εθελοντής αιμοδότης μετά την αιμοληψία;
Κάθε εθελοντής αιμοδότης μετά την αιμοληψία θα πρέπει:
Να σηκωθεί σιγά-σιγά από την πολυθρόνα και να καθήσει για 15 λεπτά περίπου, να ξεκουραστεί, να πιεί ένα αναψυκτικό και να φάει ένα ελαφρύ γεύμα.
Να κρατήσει για τουλάχιστον 4 ώρες τον επίδεσμο πάνω στο χέρι του
Να πιεί επιπλέον υγρά το πρώτο 24ωρο
Να αποφύγει να σηκώσει βάρη, με το χέρι που έγινε η αιμοληψία
Να αποφύγει έντονη σωματική άσκηση
Να μην καπνίσει αν δεν περάσουν τουλάχιστον 6 ώρες
Να μην οδηγήσει αν δεν περάσει 1 ώρα
Να μην πιεί αλκοόλ το πρώτο 24ωρο
· Το συλλεγόμενο-προσφερόμενο αίμα εξετάζεται;
Το συλλεγόμενο-προσφερόμενο αίμα μετά την αιμοληψία εξεταζεται για να καθοριστεί η ομάδα αίματος. Υπάρχουν οι ομάδες Α,Β,ΑΒ,Ο και ο παράγοντας Rhesus (Rh). Ο παράγοντας Rhesus, είτε υπάρχει και ο αιμοδότης χαρακτηρίζεται Rhesus θετικός, είτε δεν υπάρχει και ο αιμοδότης χαρακτηρίζεται Rhesus αρνητικός. Ο παράγοντας δε αυτός, μπορεί να προκαλέσει μια ανοσολογική απάντηση στο αίμα. Η πληροφορία για την ομάδα αίματος και τον παράγοντα Rh είναι σημαντική και πρέπει να είναι γνωστή, διότι αυτά πρέπει να είναι συμβατά με εκείνα του ασθενή που θα πάρει το αίμα. Σοβαρές λοιμώξεις μπορούν να περάσουν από τον αιμοδότη σε αυτόν που θα πάρει το αίμα του. Για να προλάβουμε τέτοιες περιπτώσεις, το αίμα ελέγχεται για ασθένειες όπως: ηπατίτιδες Β και C, σύφιλη, τον ιό ΗΙV που προκαλεί AIDS και τον ιο ΗΤLV. Αν όλες αυτές οι εξετάσεις είναι αρνητικές-πράγμα που δείχνει ότι ο αιμοδότης δεν έχει αυτά τα νοσήματα- το αίμα είναι ελεύθερο να χορηγηθεί σε αυτούς που το χρειάζονται. Αν κάποια εξέταση είναι θετική, η υπηρεσία αιμοδοσίας ενημερώνει τον αιμοδότη με μυστικότητα για το αποτέλεσμα και όπως είναι φυσικό, η μονάδα αίματος αυτή, δεν χρησιμοποιείται.
· Πόσο συχνά μπορεί να δίνει κανείς αίμα;
Οι άνδρες μπορούν να δίνουν κάθε 3 μήνες, αν ο αιματοκρίτης και η αιμοσφαιρίνη τους είναι 40% και 13,5 g/dl αντίστοιχα και οι γυναίκες κάθε 4 μήνες, αν ο αιματοκρίτης τους είναι 38% και η αιμοσφαιρίνη τους 12,5 g/dl, πριν από κάθε αιμοληψία.
· Οι Υπηρεσίες Αιμοδοσίας καλύπτουν τις ανάγκες τους από την συλλογή εθελοντικά προσφερόμενων μονάδων;
Δυστυχώς η κάλυψη των αναγκών στη χώρα μας, δεν στηρίζεται μόνο στην εθελοντική προσφορά αίματος. Οι ανάγκες των υπηρεσιών αιμοδοσίας, στηρίζονται κατά ένα μεγάλο ποσοστό, (ποσοστό όχι ακόμη επαρκές) στους μεμονωμένους εθελοντές αιμοδότες και στους συλλόγους εθελοντών αιμοδοτών, που δίνουν ανα τακτά χρονικά διαστήματα αίμα. Εκτός από την κύρια αυτή πηγή, που θα πρέπει σίγουρα να αναπτυχθεί, μέσα από την διαρκή ενημέρωση για την αξία της, οι υπηρεσίες αιμοδοσίας, συλλέγουν αίμα επίσης από το συγγενικό περιβάλλον και το στρατό.
· Τί είναι οι «Τράπεζες Αίματος»;
Οι «Τράπεζες Αίματος» είναι ένας εσφαλμένος όρος που δόθηκε από την ανάγκη υποστήριξης των υπηρεσιών αιμοδοσίας σε αίμα. Η προσπάθεια εξεύρεσης αίματος μέσα από συλλογικούς ή συνδικαλιστικούς ή διοικητικούς φορείς, επέβαλε να δημιουργηθεί αυτός ο εσφαλμένος όρος της «Τράπεζας αίματος», ο οποίος στηρίζεται στην αμφίδρομη σχέση «δούναι και λαβείν» και όχι στην καθαρά εθελοντική προσφερόμενη πράξη. Ετσι σήμερα, μέσα από την διαδικασία αυτή των «Τραπεζών αίματος», που σίγουρα είναι μια ωφέλεια για τις υπηρεσίες αιμοδοσίας και τους ασθενείς που έχουν ανάγκη του αίματος, να δημιουργούνται διαπροσωπικές σχέσεις και σχέσεις εξάρτησης, μεταξύ των διοικούντων και του ιατρικού προσωπικού των αιμοδοσιών, αφού οι κύριοι διαχειριστές του αίματος είναι αυτοί που διοικούν αυτές τις «Τράπεζες» και όχι το ιατρικό προσωπικό της Αιμοδοσίας, το οποίο θα πρέπει να είναι υπεύθυνο για τις πραγματικές ανάγκες των ασθενών.
Η/Υ ΠΗΓΗ
Αντιαναιμικός Σύλλογος Ιωαννίνων
