Η αμαξοστοιχία ανέλαβε τον μέγαν άθλον να μας μεταφέρη από την Θεσσαλονίκην εις τον σταθμόν της Γουμενίτσης, τελευταίον όριον του Μακεδονικού μετώπου.
Η αμαξοστοιχία αύτη εδικαιολογει κατά τούτο μόνον την ονομασίαν της, ότι εχρησιμοποίει ως κινητήριον δύναμιν τον ατμόν και ότι εκυλίετο επί σιδηροτροχιών. Κατά τα άλλα ήτο μία κιβωτός, όπου άνθρωποι, κτήνη, τηλεβόλα, μυδραλλιοβόλα, πυρομαχικά, χειρουργεία, φορεία εσχημάτιζον ολόκληρον πολεμικόν μέτωπον.
Ωχρά και αμφίβολα εφαίνοντο τα πρώτα άστρα εις τον ουρανόν, όταν εγκατελείψαμεν την Θεσσαλονίκην. Εσπεύδομεν να προλάβωμεν την μάχην, η οποία προωρίζετο να στεφανώση με νέους κλώνους δάφνης την αδάμαστον Ελληνικήν λόγχην. Εφθάσαμεν κατά το πρώτον ήμισυ της πρωΐας εις Βοέμιτσαν, μικρόν χωρίον, κατάφυτον, όπως τα πλείστα των Μακεδονικών. Ηπλούτο υπό τον ανώνυμον λόφον, ο οποίος σήμερον έχει την τιμήν να φυλάττη τα οστά τόσων ηρώων. Πυκνά και μαύρα σύννεφα εκάλυπτον τον ουρανόν. Η ατμόσφαιρα ήτο βαρεία, καταθλιπτική. Ο αήρ ενέκλειε την χαρακτηριστικήν εκείνην οσμήν, η οποία προηγείται της θυέλλης. Η βροντή ανεμειγνύετο με τον κρότον των τηλεβόλων.
Η μάχη είχεν ήδη αρχίσει.
Η μικρά πλατεία της Βοεμίτσης εστεγάζετο υπό πυκνόν φύλλωμα πανυψήλων αιωνοβίων δένδρων. Εις τας σκολιάς οδούς της η κίνησις ήτο καταπληκτική. Το χωρίον εχρησίμευεν ως ακραίος σταθμός του μετώπου. Και είναι αρκετόν τούτο δια να εξηγήση την κίνησιν. Ιατροί ιδικοί μας και σύμμαχοι, νοσοκόμοι, αδελφαί του ελέους με την πάλευκον στολήν και την κυανήν καλύπτραν. Μεταγωγικά αυτοκίνητα, φορητά χειρουργεία διήρχοντο με ταχύτητα κινηματογραφικής ταινίας. Και εις όλων τα πρόσωπα η αγωνία, ο πυρετός της ειδήσεως, η αδημονία δια την έκβασιν της μάχης απετυπούντο καθαρώς.
Επί τέλους το πρώτον αυτοκίνητον εφάνη ερχόμενον. Το τηλεβόλον δεν ηκούετο πλέον παρά κατά αραιά διαλείμματα. Φαίνεται ότι το έργον είχε τελειώσει. Όλοι όσοι ευρισκόμεθα την στιγμήν εκείνην εις την μικράν πλατείαν, εσπεύσαμεν προς τον οδηγόν του αυτοκινήτου.
-Λοιπόν;
Εκείνος, εις τους οφθαλμούς του οποίου διετηρείτο ζωντανή ολόκληρος η φρίκη των δραμάτων, των οποίων προ ολίγου ήτο μάρτυς, αφήκε μίαν μόνον λέξιν:
-Ενικήσαμεν.
Κατά τον ίδιον τρόπον είχεν απαντήσει και ο αρχαίος Μαραθωνομάχος.
Επροχώρησεν έπειτα προς το οπίσθιον μέρος του αυτοκινήτου. Το ήνοιξε και αφήκε να φανή προ των εκπλήκτων οφθαλμών μας εν μικρόν μέρος του φόρου, με τον οποίον είχομεν κερδήσει την νίκην. Πέντε πτώματα αξιωματικών έκειντο πλησίον αλλήλων. Η κραυγή του θριάμβου, με την οποίαν ήμεθα έτοιμοι να χαιρετίσωμεν το χαρμόσυνον άγγελμα, έμεινεν εις το μέσον του λάρυγγός μας.
Μετά μίαν ώραν δια του ιδίου εκείνου αυτοκινήτου έφθασα εις το Μαύρον Δένδρον, όπου ήτο η έδρα του Στρατηγείου του Σώματος. Μόλις έφθασα, η θύελλα ευρίσκετο εις το κορύφωμα της μανίας της και η μάχη είχε τελειώσει. Μόλις προ ολίγου η μεραρχία Κρητών είχε καταλάβει και το τελευταίον εχθρικόν οχύρωμα. Ο εχθρός είχε συντριβή και κατεδιώκετο πλέον από τα αραιά πυρά του πυροβολικού. Η νυξ διήλθε με σφοδρόν βομβαρδισμόν των εχθρικών θέσεων.
Την επομένην, κατά την επίσκεψίν μου εις τα νοσοκομεία, ηδυνήθην να αντιληφθώ ακριβώς διατί ήτο αδύνατον να νικηθώμεν. Αξιωματικοί και οπλίται, οι οποίοι έφερον περισσότερα του ενός τραύματα, εξηπλωμένοι εις τας κλίνας των, έλεγον μεταξύ των τας εντυπώσεις των εκ της μάχης. Συνεζήτουν περί της μάχης ως περί συνήθους καθημερινού στρατιωτικού γυμνασίου. Καμμία υπερηφάνεια. Με φωνήν, την οποίαν εκράτει ο πόνος, διηγούντο απλά και ταπεινά πως είχον εξορμήσει χθες από τας θέσεις των. Πολύ προ της ανατολής της ημέρας είχον υπερπηδήσει σειράς ολοκλήρους συρματοπλεγμάτων. Είχον περιφρονήσει τα πυρά του εχθρού. Είχον προχωρήσει σκορπίζοντες δια των χειροβομβίδων τον θάνατον. Εις μίαν στιγμήν είχον λησμονήσει όλα τα σοφά διδάγματα των αρχηγών των και είχον αναθέσει εις την λόγχην την νίκην.
Τα όρη και οι λόφοι είχον αλλάξει σχήμα με την θύελλαν των οβίδων. Η γη είχεν ανασκαφή. Και ο Έλλην οπλίτης, ο αφανής και ένδοξος ούτος ήρως, είχε περάσει δια μέσου της κολάσεως του πυρός απαθής και ατάραχος ως εις ημέραν παρατάξεως… Είχε νικήσει τους Βουλγάρους.
Εφημερίς «Ελεύθερος Λόγος». Γεώργιος Βραχηνός (Διασκευή).
Από το Αναγνωστικό της ΣΤ’ τάξεως του Δημοτικού σχολείου.
Εν Αθήναις 1964
Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
