Του Αββά Δωροθέου, διάφορα σύντομα ρητά.

1. Ο αββάς Δωρόθεος έλεγε: Είναι αδύνατον σ’ αυτόν που έχει πίστη στη δική του σύνεση και στο δικό του λογισμό να υποταχθεί ή να μιμηθεί κάποιο καλό που βλέπει στον πλησίον.

2. Έλεγε πάλι: Επειδή δουλεύουμε ακόμα στα πάθη, δεν πρέπει να εμπιστευόμαστε στο λογισμό και στα αισθήματά μας, γιατί στραβός οδηγός και τα καλά τα κάνει στραβά.

3. Έλεγε πάλι: Όποιος δεν καταφρονήσει κάθε υλικό πράγμα και δόξα και σωματική ανάπαυση, ακόμα και τα δικαιώματά του, δεν μπορεί να κόψει τα θελήματά του, ούτε να απαλλαχθεί από την οργή και τη λύπη, ούτε να αναπαύσει τον πλησίον.

4. Έλεγε πάλι: Δεν είναι σπουδαίο πράγμα το να μην κρίνεις ή ακόμα και να συμπαθήσεις αυτόν που βρίσκεται σε κάποια θλίψη και σου ζητά βοήθεια. Μεγάλη αρετή είναι να μην κρίνεις ή να μην αντιπαθήσεις αυτόν που από δικό του πάθος σου αντιλέγει. Να μη συνταιριασθείς μ’ αυτόν που κατακρίνει εκείνον που σου αντιλέγει και να μη χαρείς μαζί μ’ εκείνον που τιμά εσένα περισσότερο από άλλον.

5. Είπε πάλι: Μην απαιτείς αγάπη από τον πλησίον, γιατί αυτός που απαιτεί, ταράζεται αν δεν του δώσουν. Αλλά δείξε εσύ μάλλον την αγάπη σου στον πλησίον και ανάπαυσέ τον και έτσι θα τον φέρεις στο σημείο να σε αγαπήσει.

6. Είπε πάλι: Αν κανείς κάνει κάτι σύμφωνα με το θέλημα του Θεού οπωσδήποτε θα συναντήσει πειρασμό. Γιατί σε κάθε καλό που γίνεται, ή προηγείται ή ακολουθεί πειρασμός. Και ούτε βέβαια είναι σίγουρο ότι είναι γνήσιο αυτό που γίνεται και σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, αν δεν δοκιμαστεί πρώτα με τον πειρασμό.

7. Είπε πάλι: Τίποτα δεν ενώνει τόσο πολύ τους ανθρώπους, όπως το να χαίρονται για τα ίδια πράγματα και να έχουν κοινά φρονήματα.

8. Είπε πάλι: Το να μην περιφρονήσει κανείς το δώρο που του κάνει ο άλλος είναι καρπός της ταπεινοφροσύνης, γιατί πρέπει να το καταδέχεται μ’ ευχαριστία και αν ακόμα είναι μικρό και ασήμαντο.

9. Είπε πάλι: Εγώ, αν η περίσταση το φέρει, προτιμώ να γίνει η γνώμη του πλησίον – ακόμα και αν τύχει να αποτύχω ακολουθώντας την – παρά να πετύχω κάνοντας αυτό που εγώ θεωρώ σωστό.

10. Είπε πάλι: Είναι συμφέρον μας σε κάθε περίπτωση να ικανοποιούμε ελάχιστα από τις ανάγκες μας. Γιατί δεν είναι συμφέρον να αναπαυόμαστε με πληρότητα σε όλα.

11. Είπε πάλι: Σε καθετί που μου συμβαίνει ποτέ δεν θέλησα να κατευθυνθώ από την ανθρώπινη σοφία και να στηριχθώ σ’ αυτήν, αλλά πάντοτε προσπαθώ να κάνω για καθετί ό,τι μπορώ και αφήνω τα πάντα στην Πρόνοια του Θεού.

12. Είπε πάλι: Όποιος δεν έχει δικό του θέλημα, κάνει πάντοτε το δικό του. Γιατί εφόσον δεν έχει δικό του, ό,τι και αν γίνει, τον αναπαύει. Και έτσι είναι σαν να κάνει πάντα το δικό του. Επειδή δεν θέλει να γίνονται τα πράγματα όπως αυτός θέλει, αλλά τα αποδέχεται όπως γίνονται.

13. Είπε πάλι: Δεν πρέπει να διορθώνει κανείς τον αδελφό την ώρα που αμαρτάνει εναντίον του, άλλ’ ούτε πάλι άλλη ώρα, μόνο και μόνο για να τον εκδικηθεί για το λάθος του.

14. Έλεγε πάλι: Η αγάπη που χαρίζει ο Θεός, και που τη ζει ο άνθρωπος σύμφωνα με το θέλημα του Θεού, είναι πιο δυνατή από τη φυσική ανθρώπινη αγάπη.

15. Έλεγε πάλι: Ποτέ μην κάνεις το κακό για να αστειευθείς. Γιατί πολλές φορές συμβαίνει να κάνει κανείς στην αρχή αστεία το κακό, μετά όμως και χωρίς να το θέλει, υποδουλώνεται σ’ αυτό.

16. Έλεγε πάλι: Δεν πρέπει κανείς να θέλει να απαλλαγεί από το πάθος του επειδή θέλει να αποφύγει τη θλίψη που αυτό του προκαλεί, αλλά επειδή ακριβώς το μισεί, όπως λέει: «Τους μισούσα μ’ όλη μου την ψυχή» (Ψαλμ. 138, 22).

17. Έλεγε πάλι: Είναι αδύνατον να οργιστεί κανείς εναντίον του πλησίον, αν πρώτα δεν υπερηφανευθεί εσωτερικά απέναντί του και αν δεν τον περιφρονήσει και αν δεν θεωρήσει τον εαυτό του καλύτερο απ’ αυτόν.

18. Έλεγε πάλι: Απόδειξη πως ενεργεί κανείς με τη θέλησή σου το πάθος είναι, αν ταράζεται όταν τον ελέγχουν ή τον διορθώνουν γι’ αυτό. Όταν όμως δέχεται τον έλεγχο χωρίς να ταραχθεί, δηλαδή τη διόρθωση που του προτείνουν, είναι απόδειξη ότι, και αν αμαρτάνει, αμαρτάνει από άγνοια και αδυναμία.

Του αυτού αββά Δωροθέου ρήματα διάφορα εν συντόμω.

1. Ο αββάς Δωρόθεος έλεγεν ότι αδύνατόν εστί τον έχοντα ιδίαν σύνεσιν ή ίδιον λογισμόν υποταγήναι ή ακολουθήσαι τω καλώ του πλησίον.

2. Έλεγεν πάλιν ότι εμπαθείς όντες, ουκ οφείλομεν όλως πιστεύειν τη ιδία καρδία˙ σκαμβός γαρ κανών και τα ορθά σκαμβά ποιεί.

3. Έλεγε πάλιν ότι ο μη καταφρονών πάσης ύλης και δόξης και σωματικής αναπαύσεως, έτι μην και των δικαιωμάτων, ου δύναται κόψαι τα θελήματα αυτού, ουδέ απαλλάσσεται οργής και λύπης ουδέ αναπαύει τον πλησίον.

4. Έλεγε πάλιν ότι ουκ έστι μέγα το μη κρίναι ή και συμπαθήσαι τω εν θλίψει όντι και υποπίπτοντί σοι˙ μέγα δε έστι το μη κρίναι ή αντιπαθήσαι τω δια πάθος ίδιον αντιλέγοντί σοι, μηδέ συμπεισθήναι με΄τα του κρίνοντος αυτόν και τω συγχαρήναι τω προτιμωμένω σοι.

5. Πάλιν είπε˙ Μη απαίτει αγάπην παρά του πλησίον˙ ο γαρ απαιτών ταράσσεται, εάν μη απαντήση˙ αλλά μάλλον συ δείξον την αγάπην τω πλησίον και ανάπαυε, και ούτως φέρεις και τον πλησίον εις αγάπην.

6. Πάλιν είπε˙ Εάν ποιήση τις πράγμα κατά Θεόν, πάντως έρχεται αυτώ πειρασμός˙ παντί γαρ αγαθώ ή προηγείται ή επακολουθεί πειρασμός˙ ούτε δε βέβαιόν εστί το κατά Θεόν γινόμενον, εάν μη δοκιμασθή δια πειρασμού.

7. Πάλιν είπε˙ Ουδέν ούτως ποιεί ένωσιν, ως το τοις αυτοίς χαίρειν και τα αυτά φρονείν.

8. Πάλιν είπε˙ Το μη εξουδενώσαί τινά την χάριν του πλησίον, ταπεινοφροσύνης εστί˙ δει γαρ καταδέχεσθαι αυτήν μετά ευχαριστίας, καν μικρά και ελάχιστός η.

9. Πάλιν είπε˙ Εγώ, εάν συμβή μοι πράγμα, ηδέως έχω γίνεσθαι γνώμη του πλησίον και ασυστροφήσαι μετά γνώμης αυτού, εάν απαντήση, ή και στοιχήσαι τη ιδία γνώμη και ευσυστροφήσαι.

10. Πάλιν είπε˙ Καλόν εστίν εν εκάστω πράγματι το παραμικρόν της χρείας επιτηδεύειν εαυτοίς. Ου γαρ συμφέρει τινί κατά πάντα αναπαήναι.

11. Πάλιν είπε˙ Εν παντί πράγματι συμβαίνοντί μοι ουδέποτε ηθέλησα ανθρωπίνη φρονήσει περιδραμείν εμαυτώ, άλλ’ αεί ποιώ μικρόν την δύναμίν μου εις ει τι δήποτε και αφίημι το παν τω Θεώ.

12. Πάλιν είπε˙ Ο μη έχων ίδιον θέλημα, πάντοτε το ίδιον ποιεί˙ εξότου γαρ ίδιον ουκ έχει, ει τι δ’ αν και γένηται, αναπαύει αυτόν, και ευρίσκεται πάντοτε το ίδιον ποιών. Ου γαρ θέλει τα πράγματα γίνεσθαι ως θέλει, αλλά θέλει ως γίνεται.

13. Πάλιν είπε˙ Ου δει τινά εν αυτώ τω καιρώ εν ω αμαρτάνει ο αδελφός, κατ’ αυτού διορθώσασθαι αυτόν, άλλ’ ουδέ εν άλλω καιρώ χάριν της ιδίας εκδικήσεως.

14. Έλεγε πάλιν ότι η κατά Θεόν αγάπη δυνατωτέρα εστί και της φυσικής αγάπης.

15. Έλεγε πάλιν˙ Μηδέ εν γελοίω το κακόν. Συμβαίνει γαρ ότι εξ αρχής μεν ποιεί τις το κακόν μετά γέλωτος, ύστερον δε και μη θέλων πήγνυται εις αυτό.

16. Έλεγε πάλιν ότι ου δει θελήσαί τινά απαλλαγήναι πάθους, ως θέλοντα φυγείν την θλίψιν αυτού, αλλά ακριβώς μισούντα αυτό, ως λέγει˙ Τέλειον μίσος εμίσουν αυτούς.

17. Έλεγε πάλιν ότι αδύνατόν εστίν οργισθήναί τινά κατά του πλησίον, εάν μη πρώτον επαρθή η καρδία αυτού κατ’ αυτού και εξουδενώση αυτόν και έχη εαυτόν υπερέχοντα αυτού.

18. Έλεγε πάλιν˙ Σημείόν εστίν ότι εκουσίως τις ενεργεί πάθος, ότε ελεγχόμενος ή διορθούμενος υπέρ αυτού ταράσσεται. Το δε αταράχως βαστάζειν τον περί αυτού έλεγχον ήγουν διόρθωσιν, σημείόν εστίν ότι ηττώμενός εστίν ή αγνοών ενήργησεν αυτό.

Από το βιβλίο: Αββά Δωροθέου – Εργα Ασκητικά.
Εκδόσεις, Ετοιμασία. Ιεράς Μονής Τιμίου Προδρόμου Καρέα. Δεκέμβριος 2014.

Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Θαυμαστά γεγονότα, Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.