1. Νά τό θυμᾶσαι, ψυχή μου, τό φρικτό καί φοβερό ἐκεῖνο θαύμα, ὅτι ὁ Δημιουργός σου ἔγινε γιά χάρη σου ἄνθρωπος καί εὐδόκησε νά ὑποφέρει γιά τήν δική σου σωτηρία. ᾿Ενώπιον Του τρέμουν οἱ ἄγγελοι, φρίττουν τά χερουβείμ, δέος καταλαμβάνει τά Σεραφείμ· καί οἱ οὐράνιες δυνάμεις ὅλες μαζί Τόν δοξολογοῦν ἀδιαλείπτως!
Σύ, ταλαίπωρη ψυχή μου, γιατί ραθυμεῖς; Ἔστω καί τώρα, σήκω! Καί μή ἀναβάλεις τήν ἁγία μετάνοια! Μήν ἀναβάλλεις νά κάμης τό ἐπιτίμιό σου γιά τίς ἁμαρτίες σου! Γιατί ἄν ἀναβάλλεις χρόνο-τό χρόνο, μῆνα-τό μῆνα, ἡμέρα-τήν ἡμέρα, ποτέ δέν θά τό πάρεις μέ τήν καρδιά σου ἁπόφαση νά μετανοήσεις καί ποτέ δέν θά βρῆς ἄνθρωπο νά σέ βοηθήσει.
Ὤ! Μέ τί συντριβή θά μετανοήσωμε τότε! Μά χωρίς καμμιά ὠφέλεια πιά!
2. Γι’ αὐτό, ἄν τώρα μπορεῖς νά κάμεις κάτι καλό, μή τό ἀναβάλλεις, περιπόθητη ψυχή μου! Μή ἀναβάλλεις γιά αὔριο τήν ἁγία μετάνοια! Γιατί δέν ξέρεις, τί τέξεται ἡ σημερινή ἡμέρα καί τί θά σοῦ συμβῆ τήν νύκτα! Ἔχεις ἄραγε μπροστά σου ζωή; ἤ σέ περιμένει ξαφνικά αἰφνίδιος θάνατος;
Ναι, ψυχή μου φίλτατη!
• Τώρα εἶναι καιρός γιά μετάνοια! Τώρα εἶναι καιρός γιά ὑπομονή.
• Τώρα εἶναι καιρός νά ὑποφέρωμε!
• Τώρα εἶναι καιρός νά τηρήσωμε τίς ἐντολές καί νά ἀποκτήσωμε ἀρετές!
• Τώρα εἶναι καιρός γιά τά δάκρυα, πού γλυκαίνουν τήν ψυχή.
• Τώρα εἶναι καιρός γιά στεναγμούς.
3. ῎Αν θέλεις πραγματικά νά σωθῆς, φρόντισε νά αγαπήσεις τίς θλίψεις καί τήν στενοχώρια, ὅσο μέχρι τώρα ἀγαποῦσες τήν ἀνάπαυση!
Να ζῆς, σάν νά πρόκειται σήμερα νά πεθάνεις! Γρήγορα θά περάσει ἡ ζωή σου! Σάν σκιά ἀπό σύννεφο! Καί θά σβήσεις! Οἱ ἡμέρες μας φαίνονται σάν κάτι πού διαλύεται στόν ἀέρα! Μην ὐποχωρεῖς λοιπόν, οὔτε στήν πιό βαρειά σου λύπη!
4. Στήν σχέση σου μέ τούς ἄλλους ἀνθρώπους, ὄχι μόνο ὅταν ἔχεις ἄδικο, ἀλλά καί ὅταν τό δίκαιο εἶναι μέ τό μέρος σου, μήν ἀφήνεις νά σέ κυριεύει ἡ πίκρα, μή ταράσεσσαι, μή μουρμουρίζεις! Μάθε νά θεωρεῖς τόν ἑαυτό σου χῶμα κάτω ἀπό τά πόδια τους! Ἄν δέν τό κάμεις, δέν θά τό καταφέρεις νά ἀποφύγεις τήν αἰώνια κόλαση! Μή τό ξεχνᾶς: Ἡ ζωή περνάει γρήγορα! Σάν νά ἦταν μιά ἡμέρα!
Ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν φροντίσει νά γεμίσει ἡ ψυχή του εὐλάβεια καί κατάνυξη. Ναί, ἄν γιά τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ καί γιά τίς παραδόσεις τῶν πατέρων δέν τήν θυσιάζεις τήν ζωή σου, δέν θά μπορέσεις νά σωθῆς.
5. Στρέψε τόν νοῦ σου, ἀγαπημένη μου ψυχή, στούς ἁγίους προφῆτες, ἀποστόλους, μάρτυρες, ἱεράρχες, ὅσιους καί δίκαιους, καί σαλούς‧ καί γενικά σέ ὅλους ἐκείνους, πού εὐαρέστησαν τόν Κύριο. Εὑρῆκες πουθενά ἅγιο, πού νά μήν ὑπέταξε τήν σάρκα στό πνεῦμα; ἤ νά μήν ὑπέμεινε βαρειές στερήσεις καί θλίψεις;
Οἱ ἅγιοι δέχτηκαν μέ χαρά τό σκοτάδι τῆς στέρησης‧ ὑπέμειναν τήν πεῖνα καί τήν δίψα‧ ἀγρυπνοῦσαν‧ προσεύχονταν ἡμέρα καί νύκτα‧ εἶχαν ταπείνωση καί συντριβή καρδιᾶς‧ εἶχαν παιδική ἀκακία, καί σπλάγχνα γεμᾶτα καλωσύνη καί αγάπη‧ βοηθοῦσαν τούς ἄλλους σέ κάθε τους χρεία‧ ἔκαναν δωρεές καί ἐλεημοσύνες κατά δύναμη. Αὐτοί, ὅ,τι δέν τό ἤθελαν γιά τόν ἐαυτό τους, δέν τό ἔκαναν σέ ἄλλον. Νά τά κάνετε ὅλα μέ ὑπακοή. Σάν τήν δουλειά αὐτήν νά τήν ἐκάνατε γιά τόν Θεό, καί ὄχι γιά ἄνθρωπο. Μέ ἁπλότητα‧ ὄχι νά παριστάνωμε τόν σοφό, τήν στιγμή πού δέν ξέρουμε τίποτε. Ἀλλά νά ἔχωμε στραμμένη τήν προσοχή μας, στό πῶς θά σωθούμε.
6. Ὤ ἄνθρωπε, ὁ θάνατος εἶναι μπροστά σου! Ἄν ἀγωνισθῆς, θά γίνεις ἄξιος γιά τήν αἰώνια ζωή. Βίαζε τόν ἐαυτό σου! Γιατί ἔτσι θά ἀποκτήσεις ἀρετές. Ἄν λοιπόν θέλεις νά νικήσεις τά πάθη, κόψε τίς ἡδονές. Ἄν τρέχεις νά βρῆς καλή τροφή, ποτέ δέν θα ἀπαλλαγῆς ἀπό τά πάθη! Ἄν τό σῶμα δέν στερηθῆ τροφή, δέν ταπεινώνεται ἡ ψυχή! Ἄν προσπαθεῖς νά προστατεύσεις τό σῶμα σου ἀπό κάθε τί τό δυσάρεστο, δέν θά τήν ἀποφύγεις τήν ἀπώλεια!
Γι’ αὐτό ἄς ξαναγυρίσωμε στό πρῶτο:
Ἄν θέλεις, ψυχή μου, νά σωθῆς, ἀκολούθησε στό ἑξῆς τήν στενή καί τεθλιμμένη ὁδό, πού σοῦ δείχνει ὁ Χριστός. Ἄν θέλεις νά εἰσέλθεις στήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καί νά κληρονομήσεις τήν αἰώνια ζωή, λέπτυνε τήν σάρκα σου‧γεύσου ἑκούσια τήν πίκρα‧ ὑπόμεινε τίς θλίψεις‧ ὅπως τίς γεύτηκαν καί τίς ὑπέμειναν οἱ ἅγιοι!
7. Μά ὅταν ὁ ἄνθρωπος βάλει στόν ἑαυτό του ὅρο, νά ὑπομένει γιά χάρη τοῦ Θεοῦ τήν κάθε θλίψη πού τόν βρίσκει, τότε οἱ θλἱψεις του, καί ἡ κάθε πίκρα πού ἔρχεται νά τόν βρῆ ἀπό δαιμόνια καί ἀνθρώπους, γίνονται γι’ αὐτόν ἐλαφρές καί χωρίς πόνο. Καί δέν φοβάται τόν θάνατο. Καί τίποτε πιά δέν μπορεί νά τόν χωρίσει ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.
Τό ἄκουσες, ἀγαπημένη μου ψυχή; Τό ἄκουσες, πῶς πέρασαν τήν ζωή τους οἱ ἅγιοι;
Ἄχ, ψυχή μου! Μιμήσου τους! Ἔστώ καί λίγο! Δέν ἦσαν καί αὐτοί πονεμένοι, ἀδύνατοι καί ἀσθενεῖς στό σῶμα;
• Ὤ συμφορά σου, ψυχή μου! Δέν εἶχαν καί αὐτοί σωματικές ἀσθενεῖες, πληγές μεγάλες, καί κλάψα;
• Ὤ συμφορά σου, ψυχή μου! Δέν εἶχαν καί αὐτοί σῶμα ἀδύναμο, ἴδιο μέ μᾶς;
• Ὤ συμφορά σου, ψυχή μου! Δέν τά ποθοῦσαν καί αὐτοί τά ὡραῖα, τά ἡδονικά, τά ἐλαφρά, τό κάθε τι πού δίνει στό σῶμα ἀνάπαυση;
Ναί, τά ποθοῦσαν! Καί τά σώματά τους πονοῦσαν. Μά δέν ἔπαυαν νά προτιμοῦν τήν ὑπομονή καί τήν μέλλουσα χαρά. Τά ἔκοψαν ὅλα. Μιά γιά πάντα! Ἐθεώρησαν τούς ἑαυτούς τους νεκρούς! Καί ταλαιπωροῦσαν ἀνελέητα τούς ἑαυτούς τους μέ τήν ἄσκησή τους!
8. Βλέπεις λοιπόν, ψυχή μου, πόσο ἐκοπίασαν οἱ ἅγιοι, χωρίς νά ψάχνουν ποτέ γιά ἀνάπαυση ἀπό τήν κακοπάθεια! Πόσο ὑπέταξαν τήν σάρκα στό πνεῦμα! Πόσο ἐτήρησαν ὅλες τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ! Καί ἔτσι ἐσώθηκαν. Μά σύ, ταλαίπωρη, δέν θέλεις νά βιάσεις τόν ἑαυτό σου καθόλου. Καταβάλλεσαι ἀπό τά μικρά! Ἀποκάμνεις. Δέν φέρνεις στό νοῦ σου τήν ὥρα τοῦ θανάτου. Καί δέν κλαῖς γιά τίς ἁμαρτίες σου. Συνήθισες, ταλαίπωρη, νά καλοπίνεις καί νά ρεμπελεύεις. Δέν ξέρεις τάχα ὅτι ἔτσι γίνεσαι ὑπόδικη γιά τήν κόλαση; Ἀφοῦ δέν ὑπομένεις τίποτε, πῶς θέλεις νά σωθῆς;
9. Ἔστω τώρα λοιπόν, σήκω, ἀγαπημένη ψυχή μου! Σήκω. Καί κάνε αὐτό πού σοῦ λέγω. Καί, ἄν δέν μπορεῖς νά κοπιάζεις, ὅσο ἐκοπίασαν οἱ ἅγιοι, τοὐλάχιστον ἄρχισε νά κάνεις κάτι κατά δύναμιν: ‛Υπηρέτει μέ ταπείνωση καί ἁπλότητα τόν καθένα. Καί βλέποντας τίς ἀδυναμίες σου, νά κατακρίνεις τόν ἑαυτό σου! Λέγε:
• Οὐαί σέ σένα, ψυχή μου ἀμετανόητη!
• Οὐαί σέ σένα, ψυχή μου μικρόψυχη!
• Οὐαί σέ σένα, ψυχή μου βρώμικη, ὀλίγωρη, νωθρή, σκληρή, ἀδιάφορη!
• Οὐαί σέ σένα, ψυχή μου πού τρέχεις στήν ἀπώλεια!
Καί ἔτσι σιγά-σιγά, η ψυχή σου θά μαλακώσει• θά ἀρχίσει νά κλαίει• θά συνέλθει• θά ἔλθει εἰς ἑαυτήν καί θά μετανοήσει.
Από το βιβλίο: Τα Κρίνα τοῦ Ἀγροῦ, του Αγίου Παισίου Βελιτσκοφσκι.
Ἔκδοση Ιερᾶς Μητροπόλεως Νικοπόλεως και Πρεβέζης. Α’ έκδοση, Πρέβεζα 1996.
Μετάφραση:
† Ὁ Μητροπολίτης Νικοπόλεως και Πρεβέζης Μελέτιος.
• Τίτλος τοῦ πρωτοτύπου:
• Κρίνι σέλ’νιε ἤλη τσβετί πρεκράσνιε. ’Αρχιμανδρίτα Παΐσια Βελιτσκόβσκογο
• Μετάφραση ἀπό το ρωσσικό πρωτότυπο
• Ἡ μετάφραση ἔγινε ἐπί τῇ βάσει τοῦ κειμένου πού δίδει το περιοδικό: Πραβοσλάβναγια Ζίζν’ (Orthodox Life) 30, (1979)• τεύχη 350-354, σελ.3-34, 18-24, 21-28, 19-34, 23-34 ἀντιστοίχως•
