Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του μεγάλου – ομιλία εις το Γενέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Η ομιλία αυτή του Μεγάλου Φωτίου, η ενάτη μεταξύ των γνησίων ομιλίων του Πατριάρχου Κωνσταντινουπόλεως, επιγράφεται ως: Ομιλία εις το Γενέσιον της υπεραγίας δεσποίνης ημών Θεοτόκου». Ομιλίες ή λόγους στο γενέθλιο ή τη γέννηση της Θεοτόκου έχουν γράψει πριν από τον ιερό Φώτιο πολλοί, όπως ο Επιφάνιος Κύπρου, ο άγιος Ανδρέας Κρήτης, ο άγιος Ιωάννης Δαμασκηνός, ο άγιος Θεόδωρος Στουδίτης και άλλοι, στους οποίους προστίθεται και ο ιερός Φώτιος με την ομιλία αυτή, η οποία εκφωνήθηκε ίσως την 8η Σεπτεμβρίου του 867, ημέρα Κυριακή. Πρόκειται για λαμπρό ύμνο προς την Θεοτόκο. Στην ομιλία αυτή δεν γίνεται κανένας λόγος για τους βασιλείς Μιχαήλ Γ’ και Βασίλειο τον Μακεδόνα, οι οποίοι τότε βρίσκονταν σε εχθρότητα μεταξύ τους. Από το τέλος της ομιλίας αυτής (παρ. ια’ ), γίνεται φανερό ότι το κήρυγμα του θείου λόγου ακολουθούσε, όπως και σήμερα, την ανάγνωση του ευαγγελίου, και προηγούνταν της λειτουργίας των πιστών˙ «Άλλ’ όμως ο καιρός επί άλλα παρακαλεί, επ’ άλλην τιμήν της Παρθένου, της μυστικής, φημί, και αναιμάκτου θυσίας απάρξασθαι… εφ ήν μεθελκόμεθα και ήν επικαιρότατον ιερόσασθαι».

***

ΦΩΤΙΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΟΜΙΛΙΑ ΕΝΑΤΗ

ΕΙΣ ΤΟ ΓΕΝΕΣΙΟΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ
ΔΕΣΠΟΙΝΗΣ ΗΜΩΝ ΘΕΟΤΟΚΟΥ

α’ Πάσα μεν εορτή και πάσα πανήγυρις, καθ’ ην ο των ευσεβούντων φαιδρύνεται σύλλογος, λύει μεν τας προς αλλήλους διαφοράς και τας έριδας, συνάγει δε τους απ’ αλλήλων γνώμη διεστώτας και τον δεσμόν του φίλτρου στάσει λύσαντας, την των ασμάτων συμφωνίαν παράκλησιν έργω καταβαλλομένη, προς την της ομοφροσύνης επανάκλησιν˙ δείκνυσι δε και του αυτού Δεσπότου και Δημιουργού τους συναγηγερμένους πλάσματά τε και ποιήματα και τη ενότητι του σεβάσματος την ομοτιμίαν της πλάσεως υποφαίνουσα, τους κατ’ αλλήλων πικρώς επαιρομένους πραΰνει και κατασπά, μέτρια φρονείν και ανθρώπινα πείθουσα, και προς την αυτήν του πλάστου παλάμην οράν και τον αυτόν αναλογίζεσθαι της πλάσεως πηλόν εκδιδάσκουσα. Εις τούτο γαρ έμοιγε τας πανηγύρεις τελείν ο πρέπεων Χριστιανοίς θεσμός υποτίθεται˙ και η μεν Χριστόν εμφανίζει τικτόμενον, η δε μαρτύρεται βαπτιζόμενον, άλλη φέρει μεταμορφούμενον, ετέρα δε τας θεοσημείας εργαζόμενον, δαιμονώντας θεραπεύοντα, πηρούς ομματούντα, πηγάς αιμάτων ξηραίνοντα, χωλούς και παρειμένους συσφίγγοντα, νεκρούς ανιστώντα˙ τέλος επί σταυρού κρεμάμενον άλλη παραδειγματίζει και άλλη πάλιν ανιστάμενον και την εμήν ανάστασιν έργοις ορωμένοις εγκαινίζοντα…

1 Κάθε εορτή βέβαια και κάθε πανήγυρη, κατά την οποία γεμίζει από φαιδρότητα η σύναξη των ευσεβών, από τη μια διαλύει τις μεταξύ τους διαφορές και έριδες, και από την άλλη συνενώνει εκείνους που έχουν μεταξύ τους διαφορετικές γνώμες και με τη διένεξή τους διέλυσαν το δεσμό της αγάπης, καταβάλλοντας έμπρακτα, παράκληση τη συμφωνία των ύμνων, για την επιστροφή της ομοφροσύνης. Δείχνει επίσης αυτούς που συγκεντρώνονται όλοι μαζί πως είναι πλάσματα και δημιουργήματα του ίδιου Κυρίου και δημιουργού, και υποδηλώνοντας με την ενότητα της πίστεως προς αυτόν την ομοτιμία της πλάσης, καταπραΰνει και ησυχάζει αυτούς που φέρονται μεταξύ τους με εχθρική έπαρση, τους πείθει να δείχνουν μετριοφροσύνη και ανθρωπιά, και τους διδάσκει ν’ αποβλέπουν στην ίδια την παλάμη του πλάστη και να σκέπτονται τον κοινό πηλό της πλάσης μας. Γιατί ο θεσμός που πρέπει στους Χριστιανούς γι’ αυτό το σκοπό, νομίζω, μας λέγει ότι τελούμε τις πανηγύρεις. Και η μία παρουσιάζει τον Χριστό να γεννιέται, η άλλη μας δίνει μαρτυρία για τη βάπτισή του, άλλη τον παρουσιάζει να μεταμορφώνεται, άλλη να πραγματοποιεί θαύματά του, να θεραπεύει δαιμονισμένους, να δίνει σε τυφλούς τα μάτια τους, να σταματά τις πηγές των αιμάτων, να σφίγγει τις αρθρώσεις των χωλών και παραλυτικών, και ν’ ανασταίνει νεκρούς. Τέλος άλλη μας τον παρουσιάζει να κρεμάζεται σε σταυρό, και άλλη πάλι να ανασταίνεται και να εγκαινιάζει με έργα χειροπιαστά τη δική μας ανάσταση…

Του Οσίου Πατρός ημών Φωτίου του μεγάλου – ομιλία εις το Γενέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου.

Παράβαλε και:
08 Σεπτεμβρίου, η γέννησις της Υπεραγίας Θεοτόκου – Υμνολογική εκλογή, Τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της εορτής.
08 Σεπτεμβρίου, Αγίου Νικολάου του Καβάσιλα – λόγος Εις την Υπερένδοξον της Υπεραγίας Δεσποίνης ημών Θεοτόκου Γέννησιν.
Αγίου Ρωμανού του μελωδού, Κοντάκιον – Εις την Γέννησιν της Υπεραγίας Θεοτόκου.
08 Σεπτεμβρίου, Το Γενέσιον της Υπεραγίας Θεοτόκου – π. Δημητρίου Μιχούδη.
Το μοναστήρι της Παναγίας των Καθαρών στην Ιθάκη – Πατρ. Θεοδοσίου Ι. Δενδρινού.
08 Σεπτεμβρίου, μνήμη και του Αγίου Νεομάρτυρος Αθανασίου του εκ Θεσσαλονίκης – Συναξάριον.
08 Σεπτεμβρίου, το Γενέσιον της Θεοτόκου – Ερμηνεία της εικόνος της εορτής.

Κατηγορίες: Αγιολογικά - Πατερικά, Κυριακοδρόμιο (προσέγγιση στο Ευαγγέλιο και τον Απόστολο της Κυριακής και των Μεγάλων Εορτών), Λειτουργικά, εορτολογικά, Νεοελληνική απόδοση Ύμνων, Συναξάρια, Λογοτεχνικά. Προσθήκη στους σελιδοδείκτες.