Νηστεία: Το θεμέλιο των αρετών
«Η νηστεία γεννά τους προφήτες, δυναμώνει τους δυνατούς. Η νηστεία κάνει σοφούς τους νομοθέτες. Είναι το καλό φυλαχτό της ψυχής, ο πιστός σύντροφος του σώματος,
το όπλο για αυτούς που αριστεύουν, το γυμναστήριο για τους αθλητές. Αυτή αποκρούει πειρασμούς, αυτή προετοιμάζει για την απόκτηση της ευσέβειας. Είναι ο
σύντροφος της νήψεως και ο δημιουργός της σωφροσύνης. Στους πολέμους φέρεται με γενναιότητα, εν καιρώ ειρήνης διδάσκει την ησυχία. Αγιάζει και τελειοποιεί.»
«Η νηστεία έσβησε τη δύναμη της φωτιάς κι έφραξε τα στόματα των λιονταριών. Η νηστεία ανεβάζει την προσευχή στον ουρανό, με το να γίνεται τρόπον τινά η φτερούγα στην πορεία προς τα άνω. Η νηστεία κάνει τα σπίτια να προκόβουν, είναι η μητέρα της υγείας, η παιδαγωγός της νεότητας, το στολίδι των γερόντων,
ο πιστός συγκάτοικος αυτών που συνοικούν.»
(Μέγας Βασίλειος)
Διαρκής ωφέλεια
Περνώ τη νηστεία δεν θα πει να περνώ απλώς τον καιρό μου, αλλά να τον περνώ με κατορθώματα και με πρόοδο στην αρετή. Κατά την εποχή λοιπόν της νηστείας,
τούτο πρέπει να σκεπτώμαστε και να εξετάζουμε, το εάν δηλ. γίναμε θερμότεροι στη χριστιανική ζωή, εάν διορθώσαμε κάποιο από τα ελαττώματα μας, εάν πλύναμε και καθαρίσαμε την ψυχή μας από τα αμαρτήματα.
Πολλοί συνηθίζουν να ερωτούν κατά την Τεσσαρακοστή, πόσες εβδομάδες νήστευσε ο καθένας. Και μπορεί να ακούσεις να σου λένε άλλοι ότι νήστευσαν δύο, άλλοι
τρείς και άλλοι όλες τις εβδομάδες. Αλλά ποιο είναι το κέρδος, εάν περάσουμε τη νηστεία χωρίς να κατορθώσουμε έργα αρετής; Εάν άλλος λέγει ότι νήστευσε
ολόκληρη την Τεσσαρακοστή, εσύ ειπέ ότι είχα εχθρό και συμφιλιώθηκα, είχα συνήθεια να κατηγορώ και έπαυσα να το κάνω, είχα μάθει να ορκίζομαι και έκοψα
αυτή την κακή συνήθεια.
Οι έμποροι δεν ωφελούνται τίποτε με το να ταξιδεύουν απλώς και να διασχίζουν μακρινά πελάγη, αλλά τότε μόνο ωφελούνται, όταν ταξιδεύουν με φορτία και με
πολλά εμπορεύματα. Έτσι και εμείς δεν θα ωφεληθούμε τίποτε, εάν περάσουμε τη νηστεία όπως-όπως. Εάν νηστεύουμε μόνο τη νηστεία των φαγητών, τότε μόλις
περάσουν οι σαράντα μέρες, περνά και η νηστεία. Εάν όμως απέχουμε και από τα αμαρτήματα, τότε, και αφού περάσει η νηστεία των φαγητών, αυτό θα μείνει για
μας μόνιμη και διαρκής ωφέλεια.
(Ι.Χρυσόστομος)
Τα αγαθά της νηστείας
«Καθένας από σας να θυμάται την ωφέλεια που άντλησε από τη νηστεία, και τι λογής χάρη έλαβε από τον Θεό εκείνες τις λίγες ημέρες (της πρώτης εβδομάδος που
νήστεψε), και να γίνεται στο εξής προθυμότερος. Πράγματι , η νηστεία, ο γιατρός αυτός των ψυχών μας, έχει τη δύναμη σε άλλον να καταστέλλει τις πυρώσεις
και τις κινήσεις της σάρκας, σε άλλον να καταπραϋνει το θυμό, από άλλον να διώχνει τον ύπνο, σε άλλον να διεγείρει την προθυμία για το καλό, άλλου να
καθαρίζει το νού και να τον ελευθερώνει από τους πονηρούς λογισμούς, άλλου να δαμάζει την αδάμαστη γλώσσα, και με το φόβο του Θεού σαν άλλο χαλινάρι, να
την συγκρατεί και να μην την αφήνει καθόλου να λέει λόγια ανωφελή και άσχημα. Σε άλλον σκεπάζει αοράτως τα μάτια πού πλανώνται, τα συγκρατεί και δεν τα
αφήνει να περιφέρονται περίεργα εδώ και εκεί, αλλά κάνει τον καθένα να προσέχει τον εαυτό του και τον διδάσκει να θυμάται τα δικά του αμαρτήματα και τις
δικές του ελλείψεις.»
(Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Χρέος των Χριστιανών η νηστεία.
«Πρέπει και ημείς, αδελφοί μου, οι ευσεβείς χριστιανοί να νηστεύωμεν πάντοτε, μα περισσότερον την Τετράδη, διατί επουλήθηκε ο Κύριος και την Παρασκευή,
διατί εσταυρώθη. Ομοίως έχομε χρέος να νηστεύωμεν και τες άλλες Τεσσαρακοστές, καθώς εφώτισε το άγιον Πνεύμα τους αγίους Πατέρας της Εκκλησίας μας, και μας
έγραψαν δια να νηστεύωμεν, να νεκρώνωμεν τα πάθη, να ταπεινώνωμεν την σάρκα, το σώμα, που είναι ένας λύκος, ένα γουρούνι, ένα θηρίον , ένα λεοντάρι. Και
μάλιστα, με τα ολίγα ζούμεν με ευκολία, και όταν τρώγωμεν πολλά, θέλομεν και έξοδα πολλά. Εγώ τώρα ημπορώ να ζήσω με εκατό δράμια ψωμί. Εκείνα τα ευλογεί
ο Θεός, διατί είναι αναγκαία και όχι να τρώγωμενς εκατόν δέκα. Εκείνα τα δέκα τα καταράται, διατί είναι χαράμι, είναι εκείνου του πεινασμένου. Φυλάγετε
αυτές τες τέσσαρες Τεσσαρακοστές, χριστιανοί μου; Εδώ πως πηγαίνετε; Αν είστε χριστιανοί, πρέπει να τες φυλάγετε, μάλιστα την Μεγάλην Σαρακοστή.»
(Κοσμάς ο Αιτωλός)
Πότε ωφελεί η νηστεία
«Επειδή παρασυρόμαστε δια μέσου όλων των αισθήσεων, ας τις περιφράξουμε όλες με εγκράτεια. Αν, λοιπόν, νηστεύεις από τροφές, η όραση όμως σε κάνει να πορνεύεις
στα βάθη της ψυχής σου, και να υποκύπτεις στην εφάμαρτη περιέργεια και στο φθόνο, η ακοή σου δέχεται ύβρεις, πορνικά άσματα και κακολογίες, και αποδέχεσαι
πράγματα που αντιστοίχως βλάπτουν και τις άλλες αισθήσεις, ποιό είναι το όφελος της νηστείας; Οπωσδήποτε κανένα.»
(Γρηγόριος Παλαμάς)
«Η νηστεία την μεν επιθυμίαν μαραίνει, τη δε προσευχή τον νουν καθαίρει, και προς την όντως θεωρίαν παρασκευάζει.»
(Μάξιμος ο Ομολογητής)
Νηστεία και ελεημοσύνη
«Έτσι, λοιπόν, θα φυλάξεις τη νηστεία αυτή που πρόκειται να τηρήσεις. Πρώτα από όλα να φυλάξεις τον εαυτό σου από κάθε πονηρό λόγο και κάθε πονηρή επιθυμία, και να καθαρίσεις την καρδιά σου από όλες τις ματαιότητες του παρόντος αιώνος. Αν φυλάξεις αυτά, η νηστεία σου αυτή θα είναι τέλεια. Θα κάνεις δε ως εξής:
Αφού πραγματοποιήσεις αυτά που έχουν γραφεί, την ημέρα εκείνη που νηστεύεις δεν θα γευθείς τίποτε άλλο εκτός από ψωμί και νερό. Και από τα φαγητά σου που
επρόκειτο να φας, αφού υπολογίσεις το ύψος της δαπάνης εκείνης της ημέρας που επρόκειτο να κάνεις, θα το δώσεις στη χήρα ή στο ορφανό ή σʼ αυτόν που βρίσκεται
σε ανάγκη.
Έτσι θα διατηρήσεις ταπεινό φρόνημα, ώστε αυτός που το έλαβε από την ταπεινοφροσύνη σου, να γεμίσει την ψυχή του και να προσευχηθεί για σένα προς τον Κύριο.
Αν, λοιπόν, κάνεις τη νηστεία έτσι όπως σου παρήγγειλα, η θυσία σου θα είναι δεκτή ενώπιον του Θεού και η νηστεία αυτή θα καταγραφεί. Και η διακονία που
διεξάγεται με αυτό τον τρόπο είναι καλή και χαρούμενη και ευπρόσδεκτη ενώπιον του Κυρίου».
(Ποιμήν του Ερμα)
«Νηστεύομεν; Πάντως ίνα τας της σαρκός κινήσεις συστείλωμεν, και την καρδίαν μαλακωτέραν ποιήσωμεν.»
(Συμεών ο Νέος Θεολόγος)
Πώς οφείλουμε να νηστεύουμε
«Νηστεύεις; Απόδειξε μου το δια μέσου των ίδιων έργων. Ποιά έργα εννοεί; Αν δεις φτωχό, να τον ελεήσεις. Αν δεις εχθρό, να συμφιλιωθείς μαζί του. Αν δεις
μια όμορφη γυναίκα, να την αντιπαρέλθεις. Ας μη νηστεύει, λοιπόν, μόνο το στόμα, αλλά και το μάτι και η ακοή, και τα πόδια και τα χέρια και όλα τα μέλη
του σώματος μας.
Να νηστεύουν τα χέρια, παραμένοντας καθαρά από την αρπαγή και την πλεονεξία. Να νηστεύουν τα πόδια, ξεκόβοντας από τους δρόμους που οδηγούν σε αμαρτωλά θεάματα. Να νηστεύουν τα μάτια, εξασκούμενα να μην πέφτουν ποτέ λάγνα πάνω σε όμορφα πρόσωπα, ούτε να περιεργάζονται τα κάλλη των άλλων…
Δε τρως κρέας; Να μη φας και την ακολασία δια μέσου των ματιών. Ας νηστεύει και η ακοή. Και η νηστεία της ακοής είναι να μη δέχεται κακολογίες και διαβολές…
Ας νηστεύσει και το στόμα από τα αισχρά λόγια και λοιδορίες. Διότι τι όφελος έχουμε, όταν απέχουμε από πουλερικά και ψάρια, δαγκώνουμε όμως και κατατρώμε
τους αδελφούς μας;»
(Ι.Χρυσόστομος)
«Η νηστεία προστατεύει κάθε αρετή. Είναι η αρχή του πνευματικού αγώνα, το στεφάνι αυτών που εγκρατεύονται, το κάλλος της παρθενίας και του αγιασμού, η λαμπρότητα της σωφροσύνης, η αρχή της χριστιανικής ζωής, η μητέρα της προσευχής, η πηγή της σωφροσύνης και της φρόνησης. Αυτή διδάσκει την ησυχία, και προηγείται όλων των καλών έργων.»
(Ισαάκ ο Σύρος)
ΠΗΓΗ
xfe.gr
