Α
Αφού δε οι πιστοί αποκτήσουν τόσο εξαίρετη και τόσο κατανυκτική διάθεση, τι απομένει, παρά το να επιδοθούν σε ευχαριστία του χορηγού όλων των αγαθών Θεού; Άλλωστε ο ιερεύς, μιμούμενος τον πρώτον ιερέα που ευχαριστούσε τον Θεό και Πατέρα προτού παραδώση στους αποστόλους το μυστήριο της κοινωνίας, κάμει κι αυτός, πριν από την τελεστική ευχή με την οποία αγιάζει τα δώρα, αυτή την ευχαριστία προς το Θεό και Πατέρα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, «ας ευχαριστήσωμε τον Κύριο». Και αφού συμφωνήσουν όλοι και αναφωνήσουν «αυτό είναι άξιο και δίκαιο», αυτός προσφέρει μόνος του την ευχαριστία προς τον Θεό. Και αφού τον δοξολογήση και τον υμνήση μαζί με αγγέλους και αποδώση ευγνωμοσύνη για όλα τα αγαθά που μας εδόθηκαν απ’ αυτόν εξ’ αρχής, και αφού τέλος μνημονεύσει αυτή την ανέκφραστη και υπέρ λόγο οικονομία του Σωτήρος για χάρη μας, τότε καθαγιάζει τα Τίμια Δώρα και συντελείται όλη η θυσία.
Και με ποιο τρόπο; Αφού διηγηθεί εκείνο το φρικτό δείπνο και πως το παρέδωσε στους αγίους μαθητάς του πριν από το πάθος και πως εδέχθηκε ποτήριο και πως έλαβε άρτο και έπειτα από ευχαριστία τα αγίασε, και τι είπε για να δηλώσει το μυστήριο, και αφού επαναλάβει αυτολεξεί τους λόγους του, έπειτα γονατίζει και εύχεται και ικετεύει να εφαρμοσθούν και στα προκείμενα δώρα οι θείες εκείνες φωνές του μονογενούς του Υιού και Σωτήρος και αυτά, δεχόμενα το πανάγιο και παντοδύναμο Πνεύμα, να μεταβληθούν, ο μεν άρτος στο τίμιο και άγιο σώμα του, ο δε οίνος στο άχραντο και άγιο αίμα του.
Μετά από αυτές τις ευχές και αυτούς τους λόγους, το όλο της ιερουργίας «έχει επιτευχθή και τελειωθή»*, τα δώρα αγιάσθηκαν και η θυσία συμπληρώθηκε, το μέγα θύμα και ιερό σφάγιοπου εσφάγηκε για τον κόσμο φαίνεται εξαπλωμένο επάνω στην Αγία Τράπεζα. Διότι ο άρτος του σώματος του Κυρίου δεν είναι πλέον τύπος ούτε δώρο που φέρει την εικόνα του αληθινού δώρου ή περικλείει μέσα του μια επιγραφή για το σωτήριο πάθος, σαν σε πίνακα, αλλ’ είναι το ίδιο το αληθινό δώρο, είναι το ίδιο το πανάγιο σώμα του Κυρίου που εδέχθηκε πραγματικά όλες εκείνες τις προσβολές, τις ύβρεις, τους μώλωπες, που εσταυρώθηκε, εσφάγηκε, «εμαρτύρησε επί Ποντίου Πιλάτου την καλήν ομολογία» (Α’ Τιμ. 6, 13), εραπίσθηκε, εβασανίσθηκε, υπέφερε εμπτυσμούς, εγεύθηκε χολή. Ομοίως και ο οίνος είναι το ίδιο το αίμα που εξεπήδησε όταν εσφάγηκε το σώμα. Τούτο είναι το σώμα, τούτο είναι το αίμα, που συστήθηκε από το Άγιο Πνεύμα, εγεννήθηκε από τη μακαρία Παρθένο, ετάφηκε, αναστήθηκε την τρίτη ημέρα, ανήλθε στους ουρανούς και εκάθησε στα δεξιά του Πατρός.
Και ποια είναι η πίστις; Αυτός είπε, «τούτο είναι το σώμα μου», «τούτο είναι το αίμα μου». Αυτός παρήγγειλε και στους αποστόλους και δι’ αυτών σε όλη την Εκκλησία να πράττουν τούτο. Διότι λέγει, «αυτό να κάμετε σε ανάμνησί μου», και δεν θα παρήγγελλε να πράττουν τούτο, αν δεν επρόκειτο να χορηγήσει δύναμη, ώστε να μπορούν να το πράττουν.
Και ποια είναι η δύναμις; Το άγιο Πνεύμα είναι η δύναμις που ώπλισε τους αποστόλους από άνω, σύμφωνα με το λόγο του Κυρίου προς αυτούς: «καθήσατε στην πόλη Ιερουσαλήμ, έως ότου ενδυθήτε δύναμη από επάνω» (Λουκά 24, 49). Αυτό είναι έργο εκείνης της καθόδου, διότι το Πνεύμα δεν κατέβηκε μια μόνο φορά κι έπειτα μας εγκατέλειψε, αλλά είναι και θα είναι μαζί μας για πάντα. Ο Σωτήρ γι’ αυτό το έστειλε, για να μένη μαζί μας αιωνίως, διότι λέγει «θα σας στείλω και άλλον Παράκλητο, για να μένη μαζί σας στον αιώνα, το Πνεύμα της αληθείας, το οποίο δεν μπορεί να λάβη ο κόσμος, διότι δεν το θεωρεί ούτε το γνωρίζει, εσείς δε το γνωρίζετε, διότι μένει μαζί σας και θα είναι μαζί σας» (Ιω. 14, 16 ε.). Αυτό καθαγιάζει τα μυστήρια με το χέρι και τη γλώσσα των ιερέων.
Και δεν μας έστειλε μόνο το Άγιο Πνεύμα ο Κύριος, για να μένη μαζί μας, αλλά και ο ίδιος υποσχέθηκε ότι θα μένη μαζί μας έως τη συντέλεια του αιώνος (Ματθ. 28, 20). Αλλ’ ο μεν Παράκλητος παρίσταται αοράτως, διότι αυτός δεν εφόρεσε σώμα, ο δε Κύριος και βλέπεται και στην αφή προσφέρεται με τα φρικτά και ιερά μυστήρια, αφού εδέχθηκε τη φύση μας και την διατηρεί στον αιώνα.
Αυτή είναι η δύναμις της ιερωσύνης, αυτός είναι ο ιερεύς. Διότι δεν προσέφερε και εθυσίασε εφ’ άπαξ τον εαυτό του και έπειτα έπαυσε την ιερωσύνη, αλλά ασκεί διά παντός για εμάς αυτή τη Λειτουργία, εξ’ αιτίας της οποίας είναι και παράκλητος για μας προς τον Θεό αιωνίως, και για την οποία του έχει λεχθή: «συ είσαι ιερεύς στην αιωνιότητα» (Ψαλμ. 109, 4. Βλ. Εβρ. 7, 17.21).
Γι’ αυτό δεν υπάρχει στους πιστούς καμμία αμφιβολία για τον αγιασμό των δώρων, ούτε για τις άλλες τελετές, ότι επιτελούνται κατά την πρόθεση και τις ευχές των ιερέων.
*Λόγοι της ευχής της Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου. Λέγεται στο τέλος της Λειτουργίας, καθώς ο ιερεύς επιστρέφει προς την τράπεζα της προθέσεως.
Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «πειραϊκή εκκλησία» της Ι. Μητροπόλεως Πειραιώς, Τεύχος 263, Οκτώβριος 2014, σελ. 4-5.
Πηγή: Από το βιβλίο «Εις την θείαν Λειτουργίαν και Περί της εν Χριστώ ζωής», Πατερικές Εκδόσεις Άγ. Γρηγόριος ο Παλαμάς.
Η/Υ επιμέλεια, Νεκταρίας Κυριακούλη.
