Αυτοί που καλά γνωρίζουν να αγωνίζονται για ένα βραβείο κατά τους αθλητικούς αγώνες, ευχαριστιούνται από τα χειροκροτήματα των θεατών και με των επάθλων την ελπίδα, έντονα παρακινούνται προς την νίκη, που αρμόζει σ᾽ αυτά. Ασφαλώς όμως και όσοι έχουν σφοδρή επιθυμία να επιτύχουν τα θεία χαρίσματα και διψούν να γίνουν μέτοχοι της ελπίδας που έχει ετοιμαστεί για τους αγίους, αφενός αναλαμβάνουν μετά χαράς τους αγώνες χάριν της ευσέβειας προς τον Χριστό.
Αφετέρου την τιμημένη και ένδοξη ζωή κατορθώνουν, όχι με το να προτιμούν την τεμπελιά, που είναι στερημένη από μισθό, ούτε βέβαια αγαπώντας την άνανδρη δειλία, αλλά πιο πολύ κινούμενοι με ανδρεία εναντίον κάθε πειρασμού και συνεπώς με το να κρίνουν σχεδόν ως ανάξεις λόγου τις επιθέσεις που προέρχονται από τους διωγμούς. Έτσι θεωρούν πλούτο το να υποστούν παθήματα για χάρη Του. Διότι ανακαλούν στην μνήμη τους τον μακάριο Παύλο, που έγραφε ότι δεν έχουν αξία τα παθήματα της εδώ ζωής, εμπρός στην δόξα που πρόκειται να φανερωθεί σ᾽ εμάς.
Πρόσεχε, λοιπόν, οικονομία εξαίρετη που χρησιμοποιεί και τώρα ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός, προς ωφέλειαν και οικοδομή των αγίων αποστόλων. Είπε σ᾽ αυτούς: «Αν κανείς θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του και ας σηκώσει τον δικό του σταυρό και ας με ακολουθεί. Διότι αυτός που θέλει να σώσει την ζωή του, θα την χάσει• αυτός όμως που θα χάσει την ζωή του για χάρη μου, θα την βρει» (Ματθ. 16, 24-25).
Σωτήριο βέβαια το παράγγελμα και ταιριαστό σε αγίους. Και γίνεται τούτο πρόξενος της δόξας, για την οποία κάναμε λόγο παραπάνω, και την χαρά για ο,τι θα γευθεί στο τέλος ο άνθρωπος, δημιουργεί εντός του. Διότι το να επιλέξει κανείς τα πάθη για τον Χριστό δεν μένει χωρίς αμοιβή, αλλά μάλλον προσπορίζει ως διαρκές και αναφαίρετο απόκτημα την μετοχή στην αιώνια ζωή και δόξα. Ωστόσο, επειδή ακόμη δεν είχαν την εξ ύψους δύναμη οι μαθητές, φυσικό ήταν να πέσουν ίσως κάπου θύματα ανθρώπινης ασθένειας, οπότε να βάλουν με τον νου τους και να πουν μέσα τους: πως μπορεί να απαρνηθεί κάποιος τον εαυτό του; ή πως γίνεται, αφού χάσει κάποιος την ζωή του, να την βρει πάλι; Και ποιό για όσους τούτο πάθουν το ισάξιο θα είναι βραβείο; Η, επίσης, τι λογής χαρισμάτων θα είναι μέτοχος.
Για να τους αφήσει, λοιπόν, μακρυά από τέτοιες σκέψεις και τέτοιους λόγους και, όπως με την κατεργασία κανείς αλλάζει το σχήμα στα μέταλλα, να τους αναμορφώσει γενναίους, κάμνοντας να γεννηθεί μέσα τους η επιθυμία της ωραίας αυτής δόξας, «Λέγω σε σας», λέει, «είναι κάποιοι απ᾽ αυτούς που βρίσκονται εδώ, οι οποίοι δεν θα γευθούν θάνατο, έως ότου δουν την βασιλεία του Θεού» (Ματθ. 16, 28). Μήπως τόσο πολύ θα εκταθεί γι᾽ αυτούς το όριο της ζωής τους, ώστε σ᾽ εκείνα να φτάσουν τα χρόνια, ύστερα από τα οποία, στην συντέλεια του αιώνος, θα κατεβεί απ᾽ τους ουρανούς και θα αποκαταστήσει τους αγίους στην ετοιμασμένη για χάρη τους βασιλεία; Βέβαια και μέχρι τούτο μπορούσε να φτάσει η δύναμή του. Διότι όλα μπορεί και τίποτα δεν είναι αδύνατο ή ακατόρθωτο για την άκρα παντοδυναμία του νεύματός Του. Βασιλεία όμως λέει την ίδια την θέα της δόξας, που μέσα της και ο ίδιος θα εμφανιστεί εκείνο τον καιρό, όταν θα λάμψει πάνω απ᾽ όσους βρίσκονται στην γη. Διότι θα έρθει μέσα στην δόξα του Θεού και Πατρός και όχι φυσικά
με την ευτέλεια που χαρακτηρίζει εμάς.
Πως, λοιπόν, ήθελε να καταστήσει θεατές του θαύματος αυτούς που δέχθηκαν την υπόσχεση: Ανεβαίνει στο όρος έχοντας τρεις απ᾽ αυτούς, τους οποίους επέλεξε. Έπειτα μεταβάλλεται σε μια ασυνήθιστη και στον Θεό ταιριαστή λαμπρότητα, έτσι που και ο ρουχισμός Του, καθώς δέχεται το φως, να δίνει την εντύπωση του άκρως φωτεινού. Μετά ο Μωυσής και ο Ηλίας, που μόλις είχαν έρθει και στάθηκαν γύρω απ᾽ τον Ιησού, συζητούσαν για την έξοδό Του, την οποία επρόκειτο να ολοκληρώσει στην Ιερουσαλήμ, δηλαδή για το μυστήριο της ενσάρκου οικονομίας και το σωτήριο πάθος, λέω, που επιτελέστηκε πάνω στον τίμιο Σταυρό. Αφού μάλιστα αληθεύει ότι ο νόμος που δόθηκε με μεσάζοντα τον Μωυσή, καθώς και ο λόγος των αγίων Προφητών, το μυστήριο του Χριστού προανήγγειλαν: ο πρώτος με τύπους και σκιές, ζωγραφίζοντάς το σχεδόν όπως στο σανίδι• οι άλλοι έχοντας προείπει με πολλούς τρόπους ότι θα γίνει ορατός σε καιρούς ορισμένους με την μορφή την δική μας, και ότι για την σωτηρία και την ζωή όλων των ανθρώπων δεν θα αποφύγει το πάθημα του
θανάτου πάνω σε ξύλο.
Λοιπόν, η εμφάνιση δίπλα σ᾽ Αυτόν του Μωυσή και του Ηλία και η προσομιλία των ίδιων μεταξύ τους ήταν κάποια οικονομία, η οποία πολύ καλά, ολοφάνερα παρουσίαζε να περιστοιχίζεται από επίσημους υπηρέτες τον Νόμο και τους Προφήτες ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός. Επειδή και του Νόμου και των Προφητών εξουσιαστή τον παρουσίασαν, πριν φανεί, με όσα οι ίδιοι προεκήρυξαν μεταξύ τους σύμφωνα. Δεν είναι δηλαδή ασυμβίβαστα τα προφητικά λόγια προς αυτά που γνωστοποιήθηκαν με τον Νόμο. Και αυτό το νόημα έχει, νομίζω, το να απευθύνουν ο ένας στον άλλο τον λόγο, ο ιερότατος Μωϋσής και ο πανάριστος απ᾽ τους Προφήτες. Αυτός ήταν ο Ηλίας.
Υπάρχει όμως και κάτι άλλο να εξετάσουμε. Επειδή τα πλήθη έλεγαν, άλλοι πως είναι ο Ηλίας, άλλοι ο Ιερεμίας, άλλοι ένας απ᾽ τους Προφήτες, τους κορυφαίους παίρνει, για να δουν κι απ᾽ εδώ την διαφορά του δούλου και του κυρίου.
Αλλά ύστερα απ᾽ αυτό μπορούμε να μιλήσουμε και για ένα άλλο νόημα. Επειδή δηλαδή συνεχώς του προσήπταν την κατηγορία της παραβάσεως του Νόμου και τον θεωρούσαν βλάσφημο, γιατί, καθώς πίστευαν, σφετερίζεται δόξα που δεν του αρμόζει, την δόξα του Πατρός, και έλεγαν: «Αυτός δεν είναι από τον Θεό, διότι δεν τηρεί την αργία του Σαββάτου» (Ιω. 9, 16)• και πάλι: «Για καλό έργο δεν θέλουμε να σε λιθοβολήσουμε, αλλά για βλασφημία και επειδή, αν και είσαι άνθρωπος, κάμνεις τον εαυτό σου Θεό» (Ιω. 10, 33). Για να αποδειχθεί ότι και οι δύο κατηγορίες γεννήθηκαν από φθόνο και ότι δεν τον βαρύνει ενοχή για κανένα από αυτά τα δύο και πως ούτε του Νόμου παράβαση είναι αυτό που συμβαίνει, ούτε αυθαίρετη οικειοποίηση δόξας αταίριαστης στο πρόσωπό Του, δηλαδή το να αυτοχαρακτηρίζεται ίσος με τον Πατέρα, γι᾽ αυτό εμφανίζει αυτούς που έλαμψαν στον καθένα από τους δύο αυτούς πνευματικούς τομείς.
Ασφαλώς ο Μωυσής τον Νόμο έδωσε και, συνεπώς, μπορούσαν να εννοήσουν οι Ιουδαίοι ότι δεν θα ανεχόταν να καταπατείται ο Νόμος, όπως νόμιζαν• ούτε του Νόμου τον παραβάτη, αυτόν που κατεπάτησε τον Νόμο εχθρό θα υπηρετούσε. Και ο Ηλίας, όμως, για την δόξα του Θεού έγινε ζηλωτής. Έτσι, αν ήταν αντίθεος και Θεό τον εαυτό του όριζε, ίσο με τον Πατέρα, δίχως να είναι αυτό για το οποίο έκανε απρεπώς λόγο, δεν θα παρευρισκόταν ο ίδιος ο Ηλίας και δεν θα υπάκουε.
Είναι όμως δυνατόν και για μιαν άλλη αιτία να μιλήσουμε, μαζί με αυτά που έχουν ήδη εκτεθεί. Για ποιά λοιπόν; Για να μάθουν ότι πάνω και στην ζωή και στον θάνατο έχει εξουσία, και στα άνω και στα κάτω κυριαρχεί. Γι᾽ αυτό και εκείνον που ζει και εκείνον που έχει πεθάνει εμφανίζει. Μάλιστα, όσο διήρκεσε η εμφάνισή τους, δεν έμεναν σιωπηλοί, αλλά έλεγαν για την δόξα, την οποία επρόκειτο πλήρη να λάβει στην Ιερουσαλήμ – πράγμα που δηλώνει και το Πάθος και τον Σταυρό και μεταξύ αυτών και την Ανάσταση.
Αλλά, βέβαια, τους μακάριους μαθητές για λίγο τους παίρνει κάπως ο ύπνος, επειδή καταγινόταν ακούραστα στην προσευχή ο Χριστός. Σημειώνονταν δηλαδή απαράλλακτες οι ανθρώπινες καταστάσεις μέσα στα πλαίσια μιας οικονομίας. Έπειτα, σαν ξύπνησαν, βλέπουν την τόσο σεβάσμια και παράδοξη μεταβολή. Όμως, καθώς ίσως νόμισε ο θαυμάσιος Πέτρος ότι μπορεί και να είχε φτάσει ο καιρός της βασιλείας του Θεού, αποδέχεται βέβαια την διαμονή στο όρος, αλλά ζητά να γίνουν τρεις σκηνές δίχως να ξέρει τι λέει. Διότι δεν ήταν καιρός της συντελείας του αιώνος, ούτε βέβαια ανήκε στον παρόντα χρόνο το να μετάσχουν οι πιστοί σ᾽ αυτό που ήλπισαν σύμφωνα με την θεία υπόσχεση. Διότι ο Παύλος λέει: «Αυτός θα μεταμορφώσει το σώμα της μικρότητάς μας, για ν᾽ αποκτήσει αυτό το ίδιο ομοιότητα με το ένδοξο σώμα Του» (Φιλιπ. 3, 21), του Χριστού δηλαδή.
Αφού λοιπόν, ήταν στις αρχές ακόμη το σωτήριο σχέδιο και, τέλος πάντων, όχι τελειωμένο, πως ήταν φυσικό να το περατώσει ο Χριστός εξαιτίας της αγάπης Του για τον κόσμο, έχοντας εγκαταλείψει το θέλημά Του να πάθει για χάρη του; Διότι έχει σώσει την κτίση που βρίσκεται κάτω απ᾽ τον ουρανό, όχι μόνο υπομένοντας τον ίδιο τον σωματικό θάνατο, αλλά και καταργώντας τον με την Ανάσταση από τους νεκρούς. Γι αυτό λοιπόν σίγουρα δεν ήξερε ο Πέτρος τι έλεγε.
Ωστόσο, εκτός από την παράδοξη και άρρητη θέα της δόξας του Χριστού, έχει πραγματοποιηθεί και κάτι άλλο, χρήσιμο και αναγκαίο, για να βεβαιωθεί η πίστη σ᾽ Αυτόν. Και όχι μόνο για τους μαθητές, αλλά βέβαια και για εμάς τους ίδιους. Από νεφέλη, από ψηλά, από τον Θεό και Πατέρα ήρθε κάτω φωνή. Και Εκείνος έλεγε: «Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, ο εκλεκτός, αυτόν να ακούτε». Και την ώρα που ακούστηκε η φωνή, λέει ο Ευαγγελιστής, βρέθηκε μόνος ο Ιησούς (Ματθ. 17, 5-8). Ενάντια σ᾽ αυτά τι μπορεί να πει ο σκληροτράχηλος Ιουδαίος, ο ανεπίδεκτος αγωγής, ο απειθής και με καρδιά ασυμμόρφωτη σε νουθεσία; Να, που είναι παρών ο Μωυσής, και ο Πατήρ δίνει εντολή στους αγίους Αποστόλους να ακούν Αυτόν.
Εάν βέβαια ήθελεν του Μωυσή τις εντολές αυτοί ν᾽ ακολουθούν, θα είχε πει: «Υπακούτε στον Μωυσή, φυλάγετε τον Νόμο». Όμως τώρα ακριβώς ούτε αυτό λέει ο Θεός και Πατήρ, αλλά όση ώρα παρευρίσκονται ο Μωυσής και ο Προφήτης Του Ηλίας, Αυτόν περισσότερο τους προστάζει να ακούνε. Αλλά για να μη διαβάλλεται από μερικούς η αλήθεια, που λένε ότι τον Μωυσή πιο πολύ να ακούνε τους έχει προστάξει ο Πατήρ, και όχι τον Σωτήρα όλων μας Χριστό, αναγκάστηκε ο Ευαγγελιστής επιπροσθέτως να σημειώσει ότι στο άκουσμα της φωνής βρέθηκε ο Ιησούς μόνος. Επομένως, όταν στους αγίους Αποστόλους ο Θεός και Πατήρ, σαν από πάνω από νεφέλες, έδινε την εντολή «να ακούτε Αυτόν», ο Μωυσής απουσίαζε, ο Ηλίας δεν ήταν παρών, ενώ ήταν μόνος ο Χριστός.
Γι᾽ αυτό λοιπόν σίγουρα Αυτόν να ακούνε έχει προστάξει. Αφού μάλιστα είναι ο ίδιος κατάληξη και σκοπός του Νόμου και των Προφητών. Αυτός είναι ο λόγος, που και προς τα πλήθη των Ιουδαίων μίλησε με τα εξής: «Αν δίνατε πίστη στον Μωυσή, θα πιστεύατε σ᾽ εμένα, διότι για μένα εκείνος έγραψε». Και επειδή δεν έχουν πάψει όλες τις εποχές να καταφρονούν την εντολή που παραδόθηκε διαμέσου του πάνσοφου Μωυσή, και να μη δίνουν σημασία στον λόγο που αποκαλύφθηκε με τους αγίους Προφήτες, δικαίως αποξενώθηκαν και απομακρύνθηκαν από τα αγαθά, για τα οποία δόθηκε υπόσχεση στους πατέρες τους. Διότι «η υπακοή είναι πιο καλή από θυσία, και η ακρόαση που γίνεται με προσοχή, είναι ανώτερη απ᾽ την προσφορά αρνίσιου λίπους». Και αυτά για τα καμώματα των Ιουδαίων.
Για εμάς όμως, που έχουμε αποκτήσει πλήρη γνώση της φανερώσεώς Του, χωρίς άλλο τα πάντα θα είναι καλά. Ο ίδιος ο Χριστός θα είναι για την χορήγησή τους και το μέσο και η πηγή. Δι᾽ Αυτού και μαζί μ᾽ Αυτόν και το Άγιον Πνεύμα ας δοξάζεται ο Θεός και Πατήρ, και ας φανερώνεται και αναγνωρίζεται η δύναμή Του στους ατελείωτους αιώνες. Αμήν.
Η/Υ ΠΗΓΗ:
imaik.gr
Παράβαλε και:
06 Αυγούστου, η Θεία Μεταμόρφωσις του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού: λόγος Αγ. Γρηγορίου του Παλαμά, Υμνολογική εκλογή.
06 Αυγούστου, η Θεία Μεταμόρφωσις του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού: τα Λειτουργικά Αναγνώσματα της εορτής.
Η Μεταμόρφωση του Χριστού – Μητροπ. Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου.
06 Αυγούστου, η Θεία Μεταμόρφωσις του Σωτήρος ημών Ιησού Χριστού: λόγος Αγ. λουκά Αρχιεπισκ. Συμφερουπόλεως της Κριμαίας.
Του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Χρυσοστόμου – ομιλία ΝΣΤ. εις το κατά Ματθαίον, περι της θείας Μεταμορφώσεως.
Η Μεταμόρφωσις του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού – Ιωάννου Φουντούλη.
Λόγος εις την Μεταμόρφωσιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού – Γέροντος Σωφρονίου του Έσσεξ.
Λόγος εις την Θείαν Μεταμόρφωσιν του Σωτήρος Χριστού – Αρχιμ. Αθανασίου Μυτιληναίου (αρχείον ήχου, mp3).
Του Οσίου Πατρός ημών Ιωάννου του Δαμασκηνού – λόγος Α’, εις την υπερένδοξον Μεταμόρφωσιν του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.
Αντίδωρο μ’ ένα τσαμπί σταφύλι – Βασιλείου Χάδου.
Η Εικόνα της Μεταμορφώσεως – Χρήστου Γκότση.
Τι αποκαλύπτει η Μεταμόρφωση του Χριστού; – Αρχιμ. Μελετίου ΑΠ. Βαδραχάνη.
Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Καλολιβαδίου, Κάλαμος Αττικής.
Η Μεταμόρφωση του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού – π. Αλέξάνδρου Σμέμαν.
Ο Β’ κανόνας του όρθρου της Θείας Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Χριστού – Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού (Νεοελληνική απόδοση).
