ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Όπως μάθαμε από διήγηση πολλών που έρχονται από τα μέρη της Ισπανίας,1 πρόσφατα ο βασιλιάς Ερμινιγίλδος,2 γιος του βασιλιά των Βησιγότθων Λεουβιγίλδου,3 μεταστράφηκε από την αίρεση των αρειανών στην ορθόδοξη πίστη, κατηχημένος από τον ευλαβέστατο επίσκοπο Ισπάλεως4 Λέανδρο,5 άνδρα συνδεδεμένο από πολύ καιρό με φιλία μαζί του.
Ο αρειανός πατέρας του προσπάθησε και με υποσχέσεις να τον πείσει και με απειλές να τον τρομάξει, για να επιστρέψει στην αίρεση. Εκείνος απαντούσε σταθερότατα πως ποτέ δεν θα μπορούσε να αφήσει την αληθινή πίστη, τώρα πια που την γνώρισε.6 Οργισμένος ο πατέρας του τον έπαυσε από βασιλιά και του στέρησε όλη την περιουσία του. Και επειδή ούτε έτσι δεν μπόρεσε να κάμψει την δύναμη του λογισμού του, τον έκλεισε σε στενή φυλακή δένοντάς του με σίδερα τον τράχηλο και τα χέρια. Ο νεαρός λοιπόν βασιλιάς Ερμινιγίλδος, καταφρονώντας την επίγεια βασιλεία και αναζητώντας την ουράνια με έντονο πόθο, εκείτετο αλυσοδεμένος πάνω σε τσόλι,7 ξεχύνοντας ικεσίες στον Παντοδύναμο Θεό για να τον ενδυναμώσει. Και τόσο ψηλότερα στεκόταν περιφρονώντας τη δόξα του περαστικού κόσμου, όσο και γνώριζε μες στα δεσμά του, πόσο μηδαμινό ήταν ο,τιδήποτε μπορούσε να του αφαιρεθεί.
Σαν έφθασε η μέρα της εορτής του Πάσχα, μέσα στη σιγή της βαθιάς νύχτας ο δυσσεβής πατέρας του έστειλε έναν αρειανό επίσκοπο για να μεταλάβει αυτός από το χέρι του την κοινωνία της ιερόσυλης ιερουργίας τους και έτσι με αυτό να αξιωθεί να επανεύρει τη θέση του στην πατρική εύνοια. Αλλά ο δοσμένος στον Θεό άνδρας αποπήρε καταλλήλως τον αρειανό επίσκοπο που ήρθε και με αντάξιους ελέγχους αποδίωξε από τον εαυτό του την κακοπιστία εκείνου, γιατί, αν και εξωτερικά έκειτο δεμένος, από μέσα του στεκόταν με σιγουριά ο λογισμός του σε υψηλές κορυφές.
Σαν επέστρεψε ο επίσκοπος, ο αρειανός πατέρας εκείνου βρυχήθηκε από οργή κι αμέσως έστειλε τα όργανά του να εκτελέσουν επί τόπου τον σταθερότατο ομολογητή του Θεού. Έτσι και έγινε: Μόλις μπήκαν μέσα, έμπηξαν το τσεκούρι στο κρανίο του, αφαιρώντας τη ζωή από το σώμα του. Με άλλα λόγια κατάφεραν να του σκοτώσουν απλώς τούτο, το οποίο, αυτός που εκτελέσθηκε, είχε καταστήσει και προηγουμένως σαφές πως και ο ίδιος περιφρονούσε.8
Αλλά για να καταδειχθεί η αληθινή του δόξα, δεν έλειψαν και τα άνωθεν θαύματα. Μέσα στη σιγή της νύκτας άρχισε να ακούγεται ωδή ψαλμωδίας στο σώμα του βασιλέως και μάρτυρος, του ακριβώς και αληθινά βασιλέως, καθότι μάρτυρος. Μερικοί αναφέρουν ακόμα πως εκεί, μες στη νύκτα, φάνηκαν αναμμένοι λύχνοι. Επακόλουθο ήταν το σώμα του, ως πράγματι σώμα μάρτυρος, δικαιολογημένα να τιμηθεί με σεβασμό από όλους τους πιστούς.
Ο δυσσεβής και τεκνοκτόνος πατέρας του κινήθηκε σε μεταμέλεια και λυπήθηκε για αυτό που έκανε, όχι ωστόσο μέχρι σημείου να κερδίσει τη σωτηρία του. Αναγνώρισε δηλαδή την αλήθεια της ορθόδοξης πίστης, αλλά δειλιάζοντας από τον φόβο του έθνους του δεν αξιώθηκε να φθάσει να την ασπασθεί. Όμως όταν του παρουσιάσθηκε αρρώστια κι έφθασε στα τελευταία του, φρόντισε να παραγγείλει στον επίσκοπο Λέανδρο, τον οποίο προηγουμένως είχε καταδιώξει με σφοδρότητα,9 να επηρεάσει και τον γιο του βασιλιά Ρεκχάρεδο παρόμοια, όπως έκανε με τις νουθεσίες του και στον αδελφό εκείνου. Σαν τελείωσε την παραγγελία αυτήν, απεδήμησε.
Μετά τον θάνατο εκείνου ο βασιλιάς Ρεκχάρεδος,10 ακολουθώντας όχι τον δυσσεβή πατέρα, αλλά τον μάρτυρα αδελφό, μεταστράφηκε από τη φαυλότητα της αιρέσεως του αρειανισμού και οδήγησε στην αληθινή πίστη ολόκληρο το γένος των Βησιγότθων: Δεν επέτρεπε να διορίζεται κανένας στην υπηρεσία της βασιλείας του, εάν αυτός δεν φοβόταν να είναι εχθρός της Βασιλείας του Θεού δια της αιρετικής κακοπιστίας.
Καθόλου άξιον απορίας δεν είναι που έγινε αυτός κήρυκας της αληθινής πίστης, εφόσον ήταν αδελφός ενός μάρτυρα. Εκείνου οι δικαιοσύνες βοήθησαν και αυτόν να επιστρέψει τόσο πολλούς στους κόλπους του Παντοδύναμου Θεού. Στο περιστατικό αυτό πρέπει να κατανοήσουμε πως όλα αυτά ποτέ δεν θα μπορούσαν να επιτελεσθούν, εάν δεν είχε δώσει τη ζωή του χάριν της αληθείας ο βασιλιάς Ερμινιγίλδος. Γιατί, όπως λέγει η Γραφή: «Εάν μη ο κόκκος του σίτου πεσών εις την γην αποθάνη, αυτός μόνος μένει˙ εάν δε αποθάνη, πολύν καρπόν φέρει».11 Βλέπουμε λοιπόν να συμβαίνει αυτό και στα μέλη, όπως ξέρουμε πως συνέβη στην Κεφαλή.12 Πράγματι στο έθνος των Βησιγότθων ένας πέθανε για να ζήσουν πολλοί, και αφού έπεσε με πίστη ένας κόκκος για να κρατήσει την πίστη, πολύς καρπός ψυχών αναστήθηκε.
ΠΕΤΡΟΣ. Θαυμαστό πράγμα και για τα χρόνια μας εκπληκτικό.
Υποσημειώσεις.
1. Στα χρόνια του αγ. Γρηγορίου στην Ισπανία ακμάζει το Βησιγοτθικό βασίλειο. Οι Βησιγότθοι εγκαταστάθηκαν εκεί και στη Δ’ Γαλατία πριν ενάμισο αιώνα, αποχωρώντας οριστικά από τις περιοχές της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Προηγουμένως (αρχές 4ου αιώνα) είχαν εκχριστιανισθεί, αλλά ενστερνίσθηκαν από τότε τον αρειανισμό. Στην Ισπανία θα διατηρηθούν μέχρι το 631και κάποιες βυζαντινές κτήσεις. Τα γεγονότα που εδώ αναφέρονται λαμβάνουν χώρα στο Τολέδο στην Κεντρική Ισπανία.
2. Herninigildus (και Ερμενεγίλδος), άγιος εορτάζεται από την Ανατολική εκκλησία την 1 Νοεμβρίου και από τη Δυτική στις 13 Απριλίου. Ονομάζεται βασιλιάς, γιατί ο πατέρας του είχε ανακηρύξει αυτόν και τον αδελφό του συμβασιλείς και εκτός αυτού είχε παραχωρήσει το 573 τη διοίκηση της Σεβίλλης σε αυτόν και την φραγκικής καταγωγής σύζυγό του, πριγκίπισσα Ινγούνδη, η οποία και συνήργησε πολύ στον προσηλυτισμό του στην Ορθοδοξία το 579.
3. Leuvigildus, επιφανέστατος Βησιγότθος βασιλιάς 568 – 586, ανακήρυξε επίσημη θρησκεία του κράτους τον αρειανισμό.
4. Hispalis, μεγάλη αρχαία πόλις, πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας στη Ν. Ισπανία στον Βαίτιν ποταμό (τωρινός Γουαδαλκιβίρ) 76 χιλ. από τις εκβολές του. Η σημερινή Σεβίλλη.
5. Leandrus, αρχιεπίσκοπος Σεβίλλης, αδελφός της συζύγου του Λεουβιγίλδου, αναγραφόμενος ως άγιος στο Ρωμαϊκό εορτολόγιο στις 27 Φεβρουαρίου. Με τον άγιο Γρηγόριο γνωρίσθηκαν στην Κων/πολη και από τότε διατηρούσαν αλληλογραφία. Σε αυτόν αφιέρωσε και το βιβλίο του Ηθικά.
6. Ο νεαρός πρίγκηπας, επειδή δεν δεχόταν την θρησκευτική πολιτική του πατέρα του, στασίασε εναντίον του το 584, συμμάχησε με τους Βυζαντινούς και άρχισε πόλεμο. Κατά τις πηγές μάλιστα υπέστη δύο συλλήψεις και μία εξορία.
7. Για την ακρίβεια «κιλίκιο», δηλ. δασύ ύφασμα από κατσικότριχα.
8. Ματθ. 10, 28. Το μαρτύριο χρονολογείται στα 585.
9. Συγκεκριμένα τον είχε εξορίσει.
10. Reccharedus (586 -601). Προσηλυτίσθηκε το 587.
11. Ιωάν. 12, 24.
12. Όπως η Κεφαλή, ο Χριστός, με τον εκούσιο θάνατό Του έσωσε τον κόσμο, έτσι και τα μέλη Του, οι πιστοί, με το εκούσιο μαρτύριο γίνονται πρόξενοι σωτηρίας πολλών.
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
