1 Μη νομίσεις ότι η έκσταση που έρχεται ύστερα από εκτενή και συμμαζεμένη προσευχή, είναι αργία, επειδή παράτησες τους ψαλμούς˙ αρκεί να γίνεται (η προσευχή) με συμμαζεμένο νου. Να αγαπήσεις όμως τις μετάνοιες στην προσευχή σου περισσότερο από τη μελέτη των Ψαλμών. Και όταν η προσευχή σε γλυκάνει και σε ανεβάζει ψηλά, αναπληρώνει την ακολουθία σου. Και όταν, κατά την προσευχή σου, σου δοθεί το χάρισμα των δακρύων, αυτή τη χαρούμενη κατάστασή σου να μην την περάσεις για αργία˙ γιατί το επιστέγασμα της προσευχής είναι η χάρη των δακρύων.
Να κοιμηθείς με ελαφρό στομάχι,
για να έχεις καθαρή νυχτερινή προσευχή.
2 Η νυχτερινή προσευχή του μοναχού είναι ανώτερη από όλες τις εργασίες της ημέρας. Μην επιβαρύνεις, λοιπόν, το στομάχι σου με φαγητά και ποτά, για να μη βρεθεί ο νους σου σε σύγχυση, και ταραχθείς από την αδέσποτη περιπλάνησή του. Αλλιώς, θα σηκωθείς τη νύχτα για προσευχή, και τα μέλη του σώματός σου θα είναι παραλυμένα˙ και συ ο ίδιος θα είσαι σαν αποχαυνωμένη γυναίκα, και η ψυχή σου θα είναι σκοτισμένη, και τα νοήματά σου θολωμένα˙ και δε θα μπορείς να συγκεντρώσεις το νου σου στην ακολουθία, και δε θα μπορείς να γευθείς και να χαρείς τα ιερά αναγνώσματα και την ψαλμωδία. Αυτό θα το πετύχεις, αν κοιμηθείς με ελαφρό στομάχι και έχεις καθαρό το νου σου. (147).
Τί είναι ευχή.
3 Ρωτήσανε τον αββά Ισαάκ τι είναι ευχή, και απάντησε: Ευχή είναι να είσαι εύκαιρος και να απομακρυνθεί ο νους σου από όλα τα κοσμικά πράγματα, και η καρδιά να επιστρέψει τελείως στη φυσική της όραση, και να ζει με τον πόθο και την ελπίδα των μελλόντων αγαθών. Όποιος δε ζει με αυτό τον τρόπο που είπα, σπέρνει στο χωράφι του ανάμεικτο και αταίριαστο σπόρο, ή μοιάζει με το γεωργό που ζεύει στον ίδιο ζυγό το βόδι και το γαϊδούρι. (306).
Η αδιάλειπτη προσευχή.
4 Ένας άνθρωπος φτάνει στην τέλεια πολιτεία, όταν αξιωθεί την αδιάλειπτη (αδιάκοπη) προσευχή˙ διότι, όταν φτάσει σ’ αυτή, έφτασε στο τέλος όλων των αρετών και, από εκεί και πέρα, γίνεται κατοικητήριο του αγίου Πνεύματος. Εάν όμως δε δεχθεί, όπως πρέπει, ο άνθρωπος την παρακλητική χάρη του αγίου Πνεύματος, δεν είναι δυνατό να φτάσει στην αδιάλειπτη προσευχή. Διότι το άγιο Πνεύμα, όταν κατοικήσει σ’ έναν άνθρωπο, δεν παύει να προσεύχεται. Και τότε, είτε τρώει κανείς, είτε πίνει, είτε κοιμάται, είτε κάνει κάτι άλλο, ακόμη και στο βαθύ του ύπνο, οι ευωδίες και οι ατμοί της προσευχής αναδίδονται αδιάκοπα από την καρδιά του χωρίς κόπο. Και τότε η προσευχή δε χωρίζει πια απ’ αυτόν, αλλά όλες τις ώρες του, και αν ακόμη δε φαίνεται εξωτερικά ότι προσεύχεται, όμως, πάλι, η προσευχή λειτουργεί μέσα του κρυφά. Ένας άγιος είπε, ότι η σιωπή των καθαρών ανθρώπων είναι προσευχή. Κι αυτό, γιατί οι λογισμοί τους είναι θείες κινήσεις˙ και οι κινήσεις της καθαρής καρδιάς και της καθαρής διάνοιας, είναι ήρεμες και γλυκιές φωνές με τις οποίες ψάλλουν μυστικά στον αόρατο Θεό. (346-7).
Από το βιβλίο: Ανθολόγιο από την ασκητική εμπειρία του Αγίου Ισαάκ του Σύρου. Ερμηνευτική απόδοση – επιμέλεια, Κωνσταντίνου Χρ. Καρακόλη, Δρος Θεολογίας, Φιλολόγου.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
