Δεκατέσσερα χωριά στην περιοχή της Οινόης και της Θέρμης του Πόντου. Δεκατέσσερα ελληνικά χωριά, που μετά το 1915 έγραψαν μια μοναδική ιστορία. Δικά τους παιδιά οι 5.500 αντάρτες στα βουνά της Θέρμης. Εξορίες, βασανισμοί, σφαγές από τη μια κι από την άλλη ένας τιτάνιος αγώνας.
Συναντήσαμε τον Ανέστη Συτιλίδη στην Αγία Κυριακή της Καστοριάς τον Σεπτέμβριο του 2001. Βρεθήκαμε μπροστά σε μία μοναδική ιστορική πηγή. Μεγάλωσε κοντά στον πατέρα του, αντάρτη και αυτόν της περιοχής της Θέρμης, και άκουγε τις ιστορίες από τους καπεταναίους και τους αντάρτες που μαζεύονταν στο σπίτι του. Η διήγηση γεμάτη λεπτομέρειες, διαλόγους, κατ’ ευθείαν από το στόμα των ίδιων. Οι μακρινές σε εμάς προσωπικότητες του ποντιακού αντάρτικου, για τον Ανέστη Συτιλίδη ήταν οι δικοί του άνθρωποι. Ο καπετάν-Χάρικον ήταν ο πρώτος άντρας της μάνας του. Του πήραν το κεφάλι με δόλο. Ο Καραπαναέτας, ο Μανουσάρς, ο Ξέντιος, όλοι γνώριμοι, δικοί του…
Μια ιστορία που δεν γράφτηκε ακόμα και σήμερα στα σχολικά βιβλία, που ακόμα και σήμερα δεν ακούγεται στις σχολικές αίθουσες, που ο νεοέλληνας δεν την υποψιάζεται καν. Αυτή την ιστορία είναι συναρπαστικό να την ακούς και να την καταγράφεις από έναν τέτοιον άνθρωπο.
Τον βρήκαμε στο σπίτι του το 2001. Μας είπε πολλά. Μας είπε και για τη σπουδαία μάχη στη Λιμάντερε, σε ένα από τα μεγάλα χωριά της Θέρμης, και για την ηγετική προσωπικότητα του Γιώργου Μανουσαρίδη. Πώς τράπηκε σε φυγή ένα ολόκληρο τάγμα, χωρίς μια στάλα αίμα από την πλευρά των ανταρτών.
Η μάχη στο Λιμάντερε: Ποντιακό αντάρτικο – Αυθεντική διήγηση – YouTube
