Οι Αφρικανοί επίσκοποι, που, με κομμένη από τους αρειανούς Βανδάλους τη γλώσσα τους από τη ρίζα χάριν υπερασπίσεως της Ορθόδοξης πίστης, καθόλου δεν ανέκοψαν τη συνηθισμένη λαλιά τους.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Στους χρόνους του αυγούστου Ιουστινιανού,1 όταν σηκώθηκε αρειανικός διωγμός κατά της ζωής των Ορθοδόξων από τους Βανδάλους στην Αφρική2 και λυσσομανούσε με σφοδρότητα, μερικοί επίσκοποι, εμμένοντας με γενναιότητα στην υπεράσπιση της αλήθειας, οδηγήθηκαν στο μέσο. Ο βασιλιάς των Βανδάλων3 μη έχοντας τη δύναμη να τους κάμψει προς την ασέβεια με λόγους και δώρα, πίστεψε πως θα μπορούσε να τους τσακίσει με βασανιστήρια: Πρώτα δηλαδή τους έκανε υπόδειξη να κρατούν σιωπή όσον αφορά την υπεράσπιση της αλήθειας. Αυτοί όμως δεν εννοούσαν να σιγήσουν κατά της κακοδοξίας, μήπως τυχόν με τη σιωπή τους δοθεί η εντύπωση ότι συναίνεσαν. Τότε κυριευμένος από μανία έβαλε να τους κόψουν τη γλώσσα από τη ρίζα. Αλλά, πράγμα θαυμαστό και γνωστό σε πολλούς γεροντότερους: Και μετά από αυτό, αν και δίχως γλώσσα, ομιλούσαν για την υπεράσπιση της αλήθειας έτσι, όπως συνήθιζαν να μιλάνε και προηγουμένως, όταν είχαν τη γλώσσα τους.
ΠΕΤΡΟΣ. Πολύ αξιοθαύμαστο και εξαιρετικά καταπληκτικό.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Είναι γραμμένο, Πέτρε, για τον Μονογενή του Υψίστου Πατρός: «Εν αρχή ην ο Λόγος, και ο Λόγος ην προς τον Θεόν, και Θεός ην ο Λόγος». Και σχετικά με τη δύναμή Του προσθέτει: «πάντα δι’ αυτού εγένετο».4 Γιατί λοιπόν θαυμάζουμε, αν μπόρεσε να προφέρει λόγους δίχως γλώσσα ο Λόγος, που έφτιαξε τη γλώσσα;
ΠΕΤΡΟΣ. Με αναπαύει αυτό που λέγεις.
ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ. Αυτοί τελικά τα χρόνια εκείνα ήρθαν ως πρόσφυγες στην Κωνσταντινούπολη.5 Τον καιρό λοιπόν που στάλθηκα εγώ στον αυτοκράτορα για να φέρω σε πέρας υποθέσεις της Εκκλησίας,6 βρήκα κάποιον ηλικιωμένο επίσκοπο, ο οποίος μαρτυρούσε πως είχε δει ο ίδιος τα στόματά τους να μιλάνε χωρίς γλώσσα, έτσι ώστε με ανοιχτά τα στόματα να κραυγάζουν: «Να, δέστε, γλώσσες δεν έχουμε και μιλάμε». Και μπορούσε να προσέξει κανείς και να δει, όπως έλεγε, πως, καθώς ήταν κομμένες σύρριζα οι γλώσσες, ανοιγόταν κάτι σαν βάραθρο στον λάρυγγά τους, κι ωστόσο με αυτό το κούφιο στόμα σχηματίζονταν ολοκληρωμένα στην εντέλεια λόγια.
Από αυτούς ένας εκεί γλίστρησε σε ασέλγεια κι αμέσως στερήθηκε το χάρισμα αυτού του θαύματος, κατά δίκαιη κρίση του Παντοδυνάμου Θεού: Εφόσον αμέλησε να φυλάξει την εγκράτεια της σαρκός, δίχως σάρκινη γλώσσα δεν πρόφερε πια λόγους δυνάμεως.
Αλά αρκούν αυτά που είπαμε προς καταδίκην της αρειανικής αιρέσεως. Τώρα ας επιστρέψουμε σε σημεία, που πρόσφατα επιτελέσθηκαν στην Ιταλία.
Υποσημειώσεις.
1. Βασίλευσε 527 – 565. Πιθανόν ο άγ. Γρηγόριος έχει υπόψιν του διωγμούς στα έτη 527 – 530.
2. Γοτθικής καταγωγής, στις αρχές του 5ου αι., διέσχισαν τη Δ. Ευρώπη, πέρασαν από το Γιβραλτάρ στην Αφρική και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Καρχηδόνας. Από τότε άρχισαν, ως αρειανοί, να καταδιώκουν μανιωδώς τους Ορθόδοξους. Ένα αιώνα μετά 530 άρχισε πόλεμο μαζί τους ο Ιουστινιανός και ο στρατηγός του Βελισάριος διέλυσε τελείως το κράτος τους.
3. Σύμφωνα με τους ιστορικούς της εποχής, που σχεδόν όλοι αναφέρουν το γεγονός, πρόκειται για τον Ονώριχο 477- 484, οπότε ίσως η αναφορά στους χρόνους του Ιουστινιανού χρονολογεί μάλλον το γεγονός της παραγράφου 3.
4. Ιωάν. 1, 1 και 3.
5. Γεγονός που μαρτυρείται από τις πηγές της εποχής. Ο ιστορικός Προκόπιος μάλιστα πρόλαβε πολλούς ζωντανούς.
6. Υπήρξε αποκρισιάριος του προκατόχου του πάπα Πελαγίου Β’ στην Κωνσταντινούπολη κατά το 580 – 586.
Από το βιβλίο: Βίοι αγνώστων Ασκητών: Αγίου Γρηγορίου, Πάπα Ρώμης, του επικαλουμένου Διαλόγου. Εισαγωγή-μετάφραση-σημειώσεις υπό Ιωάννου Ιερομ.
Εκδότης, Ιερά Σκήτη Αγίας Αννης – Αγιον Ορος. Ιούνιος 2020.
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
