Ο βασιλεύς της Γαλλίας Λουδοβίκος ο 18ος περιηγείτο εις μίαν επαρχίαν της Γαλλίας συνοδευόμενος από ίλην ιππέων λογχοφόρων. Καθ’ οδόν η συνοδεία συνήντησε μυλωθρόν (μυλωνάν), ο οποίος ωδήγει άλογον φορτωμένον με δύο σάκκους αλεύρου. Εξαίφνης το άλογον αγριεύει, ρίπτει κατά γης το φορτίον του και αφίνει τον μυλωθρόν εις την μέσην του δρόμου. Τρέχει τότε δρομαίον εις την ίλην του ιππικού και τοποθετείται μεταξύ των άλλων ίππων. Με δυσκολίαν εδιώχθη από την ίλην. Ανεκαλύφθη έπειτα ότι ήτο αρχαίος ίππος του στρατού, και, αφού εγήρασεν, επωλήθη εις την αγοράν και ηγοράσθη από τον μυλωθρόν. Η θέα της στρατιωτικής παρατάξεως εζωντάνευσε τας παλαιάς αναμνήσεις του.
Ο ίππος αγαπά την βοήν του πολέμου και την ταραχήν των μαχών. Σύντροφος πιστός του ανθρώπου και εις τους κινδύνους του και εις τους ειρηνικούς αγώνας, εις τας ιπποδρομίας και εις τα κυνήγια. Υπακούει πάντοτε εις τας οδηγίας του αναβάτου του και εις την θέλησίν του, είτε δια να αδιαφορήση εις τον κίνδυνον είτε δια να περιορίση την ορμήν του.
Ο ίππος είναι όχι μόνον το χρησιμώτερον εις τον άνθρωπον ζώον, αλλά και το ωραιότερον από όλα τα τετράποδα. Η αναλογία των μελών του, η στάσις της κεφαλής του, η χάρις των κινήσεών του, η ζωηρότης του βλέμματός του, η χαίτη του, η ουρά του, όλα αυτά δεικνύουν την ευγένειαν του υπερηφάνου αυτού ζώου.
Ο ίππος αρέσκεται εις τα κοσμήματα και γίνεται κομψότερος και δυνατώτερος, όταν τον στολίζουν με φάλαρα πολυτελή, με εφίππια χρυσοκέντητα, με πτερά και με κώδωνας. Οι αγωγιάται της Ισπανίας, όταν θέλουν να τιμωρήσουν κανένα άλογον δια την αταξίαν του, του αφαιρούν τα κοσμήματά του ή το αναγκάζουν να μένη οπίσω από τα άλλα άλογα της συνοδείας. Φαίνεται τότε το ζώον ότι συναισθάνεται την ταπείνωσιν.
Τα ώτά του εκφράζουν αυτά και μόνον την κατάστασίν του. Όσον τα κρατεί όρθια, όταν βαδίζη αγερώχως, τόσον τα χαμηλώνει όταν το αναγκάζουν να υπομείη κόπους αναξίους του. Όταν στενοχωρήται ή θυμώνη, τότε τα κινεί το εν εμπρός και το άλλο οπίσω.
Εις τας πεδιάδας της Ρωσίας, όπου τα άλογα, πριν εξημερωθούν, ζουν ελεύθερα, περιφέρονται εις τας απεράντους εκείνας εκτάσεις εις αγέλας τριακοσίων, τετρακοσίων ή και πεντακοσίων ζώων.
Όταν η γη είναι σκεπασμένη από χιόνας, σκάπτουν την χιόνα με ένα των εμπροσθίων ποδών δια να εύρουν το χόρτον με το οποίον τρέφονται. Εκάστη αγέλη έχει τον αρχηγόν της. Ο ίππος οδηγεί την αγέλην και αύτη στρέφεταει ολόκληρος ή βαδίζει, τρέχει ή στέκει κατά τας οδηγίας του. Αυτός ορίζει τας κινήσεις της, όταν λύκοι προσβάλλου την αγέλην. Είναι πάντοτε εις κίνησιν και πάντοτε εις προσοχήν. Επιθεωρεί την αγέλην και, αν κανείς ίππος εξέλθει από τας τάξεις του ή μείνη οπίσω, τρέχει προς αυτόν, τον κτυπά και τον επαναφέρει εις την θέσιν του. Όταν μετά τέσσαρα ή πέντε έτη γηράση ο αρχηγός, άλλος ίππος της αγέλης νεώτερος και δυνατώτερος εξέρχεται από τας τάξεις και επιτίθεται κατά του αρχηγού. Αν τον νικήση, λαμβάνει την θέσιν του. Και η αγέλη τον αναγνωρίζει τότε ως αρχηγόν της, αντί του νικηθέντος και εκθρονισθέντος.
Εις την Φιλλανδίαν, τον Μάϊον, αφού λειώσουν αι χιόνες, τα άλογα αφίνονται ελεύθερα και πηγαίνουν μόνα των εις τα δάση. Εκεί σχηματίζουν αγέλας χωριστάς, αι οποίαι ούτε διαλύονται ούτε αναμειγνύονται με άλλας. Εκάστη αγέλη εκλέγει δια την βοσκήν της εν μέρος του δάσους, όπου μένει χωρίς να καταπατή την ξένην περιοχήν.
Γνωστόν είναι πόσον ο ίππος αφοσιώνεται εις τον κύριόν του ή τον ιπποκόμον του. Γνωστόν επίσης είναι πόσον φροντίζει δια την ασφάλειαν του αναβάτου, όταν τον γνωρίζη και τον αγαπά. Κατά την εκστρατείαν του Μεγάλου Ναπολέοντος εις την Ρωσίαν, εις στρατιώτης επλανήθη εν μέσω κατι
Από το Αναγνωστικό της ΣΤ’ τάξεως του Δημοτικού σχολείου.
Εν Αθήναις 1964
Οργανισμός Εκδόσεως Σχολικών Βιβλίων
Η/Υ επιμέλεια Σοφίας Μερκούρη.
